Normalizacja – Standardization
NORMALIZACJA ISTOTA I ZNACZENIE
Co to jest NORMALIZACJA?
„Działalność mająca na celu uzyskanie optymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie, poprzez ustalenie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub możliwych do zaistnienia problemów technicznych".
„Działalność normalizacyjna polega głównie na opracowywaniu, publikowaniu i stosowaniu norm".
„Ważnymi korzyściami z normalizacji są poprawa przydatności wyrobów, procesów i usług do celów, którym mają one służyć, zapobieganie barier w handlu oraz ułatwianie współpracy technicznej".
proces tworzenia i stosowania reguł porządkujących określoną działalność dla dobra i współpracy wszystkich zainteresowanych /Encyklopedia Powszechna/, opracowanie i wprowadzenie w życie norm (Leksykon naukowo-techniczny).
Cele działalności normalizacyjnej
CEL GŁÓWNY : uzyskanie optymalnego w danych okolicznościach stopnia
uporządkowania w określonym zakresie.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
1. Racjonalizacja produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych regułtechnicznych lub rozwiązań organizacyjnych.
2. Usuwanie barier technicznych w handlu i zapobieganie ich powstawaniu.
3. Zapewnienie ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentóworaz bezpieczeństwa pracy.
4. Poprawa funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, procesów iusług oraz regulowania ich różnorodności.
5. Zapewnienie jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług.
Ułatwianie porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, oznaczeńi symboli do powszechnego stosowania
Porozumienie GATT z 1979 r dotyczące znoszenia barier technicznych w handlu międzynarodowym - KODEKS NORM, KODEKS DOBREJ PRAKTYKI.
Kodeks norm określa zobowiązania sygnatariuszy do stosowania, jak tylko to jest możliwe, norm międzynarodowych jako podstawy ich własnych norm i przepisów, jak również do zapewnienia równego traktowania obywateli innych państw sygnatariuszy w kwestii dotyczącej norm, przepisów technicznych i certyfikacji.
Normalizacja jako narzędzie usuwania barier technicznych
Porozumienie WTO o barierach technicznych w handlu z 1996 r. (STBT-Standards and Technical Barriers to Trade) - KODEKS WŁAŚCIWEGO POSTĘPOWANIA PRZY PRZYGOTOWANIU, PRZYJMOWANIU I STOSOWANIU NORM (załącznik 3)
Kodeks ten zawiera szereg postanowień służących zwiększeniu efektywności i obniżeniu kosztów prac normalizacyjnych, a także harmonizacji norm w skali międzynarodowej WORLD TEADE
Szczeble normalizacji
I. N. MIĘDZYNARODOWA, w której mogą uczestniczyć odpowiednie jednostki org. wszystkich krajów.
II. N. REGIONALNA, w której mogą uczestniczyć odpowiednie jednostki organizacyjne krajów tylko jednego geograficznego, politycznego lub ekonomicznego regiony świata.
III. N. KRAJOWA, która jest prowadzona na szczeblu danego kraju.
IV N. ADMINISTRACYJNO-TERYTORIALN A, która jest prowadzona na szczeblu jednostki administracyjno-terytorialnego podziału kraju.
Co to jest NORMA?
Norma jest dokumentem normatywnym stosowanym na zasadzie dobrowolności, powszechnie dostępnym i zaakceptowanym przez uznanąjednostkę normalizacyjną. / PN-N-02000:1994/
Norma ustala zasady, wytyczne lub charakterystyki dotyczące różnej działalności i jej wyników.
Norma jest zatwierdzana na zasadzie konsensu, przeznaczona do powszechnego i wielokrotnego stosowania, zaakceptowana przez wszystkie zainteresowane strony jako korzyść dla wszystkich i wprowadza kodeks dobrej praktyki i zasady racjonalnego postępowania przy aktualnym poziomie techniki.
Definicja normy wg PN-EN ISO 45020:2000
„Dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną ustalający - do powszechnego i wielokrotnego stosowania - zawierający zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzający do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie.
Zaleca się, aby normy były oparte na osiągnięciach zarówno nauki, techniki, jak i praktyki oraz miały na celu uzyskanie optymalnych korzyści społecznych."
Definicja normy wg ISO oraz UNECE
„Warunki techniczne lub inny dokument powszechnie dostępny, sporządzony przy współpracy i konsensusie lub ogólnej aprobacie wszystkich zainteresowanych, w oparciu o skonsolidowane wyniki nauki, technologii i doświadczenia, mający na celu promocję optymalnych korzyści społecznych i zatwierdzony przez uznaną jednostkę na poziomie krajowym, regionalnym lub międzynarodowym.
Definicja normy wg GATT oraz Dyrektywy 98/34/EC
„Warunki techniczne zatwierdzone przez uznaną jednostkę normalizacyjną, przeznaczone do wielokrotnego lub stałego stosowania, zgodność z którymi nie jest obowiązkowa"
Typy norm - cz. 1
• norma terminologiczna - norma dotycząca terminów, zawierająca zwykle także ich definicje,
• norma podstawowa - norma obejmująca szeroki zakres zagadnień lub zawierająca ogólne postanowienia dotyczące jednej, określonej dziedziny,
• norma badań - norma dotycząca metod badań, w niektórych przypadkach uzupełniona innymi postanowieniami dotyczącymi badań, np. pobieranie próbek, kolejność badań,
• norma wyrobu - norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez wyrób lub grupę wyrobów w celu zapewnienia jego funkcjonalności
Typy norm - cz. 2
• norma procesu - norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez proces w celu zapewnienia jego funkcjonalności,
• norma usługi - norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez usługę w celu zapewnienia jej funkcjonalności,
• norma interfejsu - norma określająca wymagania dotyczące kompatybilności wyrobów lub systemów w miejscu ich łączenia,
• norma danych (do dostarczenia) - norma zawierająca wykaz właściwości, dla których powinny być podane wartości lub inne dane w celu dokładnego określenia wyrobu, procesu lub usługi
Typy norm przemysłowych
Program dotyczący norm CEPS, nr 1 określa trzy typy norm przemysłowych: (i normy jakościowe, które umożliwiają użytkownikom sprawdzenie przydatności wyrobu do konkretnego celu (włączając jego niezawodność oraz cechy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa); (i normy kompatybilne, które umożliwiają łączne stosowanie różnych wyrobów lub składników (na przykład komputery i drukarki); (i normy, które zmniejszają różnorodność wyrobów, mające na celu unikanie niepotrzebnego dublowania i różnorodność modeli
Zakres wymagań normy
Postanowienia normy powinny:
• być oparte na podstawach naukowych oraz danych
• sprawdzonych pod względem słuszności technicznej,
• ekonomicznej i użytkowej; E> uwzględniać aktualny stan wiedzy oraz poziom
• techniki osiągnięty lub możliwy do osiągnięcia wnajbliższym czasie;
• być możliwe do realizacji oraz absolutnie sprawdzalne.
Cel tworzenia normy
Celem normy jest ułatwienie realizacji zadań wynikających z potrzeb społecznych i gospodarczych poprzez tworzenie wzorcowych rozwiązań w zakresie:
• bezpieczeństwa ludzi, środowiska i mienia,
• likwidowania barier w handlu,
• utrwalania osiągnięć techniki,
• upowszechniania postępu technicznego,
• zwiększenia efektywności w gospodarce,
• tworzenia podstawy do rozstrzygania sporów między dostawcą a odbiorcą,
• tworzenia podstawy odniesienia przy zawieraniu umów cywilnoprawnych.
ICS Międzynarodowa Klasyfikacja Norm International Classification for Standards
ICS jest podstawą do szeregowania dziedzinowego norm w katalogach norm międzynarodowych, regionalnych i krajowych oraz innych dokumentów normatywnych, a także podstawą systemu prenumeraty norm międzynarodowych, regionalnych i krajowych. Może być również stosowana do klasyfikacji norm i dokumentów normatywnych w bazach danych, bibliotekach, itp.
Korzyści ze stosowania norm
Normy:
1. sprzyjają komunikowaniu się i likwidowaniu barier w handlu.
2. przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa pracy i użytkowania.
3. są uznawane za gwarancję odpowiedniej jakości.
4. przyczyniają się obniżenia kosztów ochrony zdrowia lub środowiska
5. ułatwiają eksport.
6. sprzyjają swobodnemu przepływowi towarów i wpływają korzystnie na poziom ich cen.
7. pozwalają na upowszechnianie postępu technicznego.
8. sprzyjają utrwalaniu osiągnięć techniki.
9. ułatwiają eksport globalny.
10. ułatwiają porozumiewanie się i dają gwarancję porównywalnego standardu wyrobów.
Normy z zakresu jakości i niezawodności - cz. 1
Rok
Norma
Charakterystyka
Organizacja/ Kraj
1959
MIL-Q-9858
„Wymagania programu jakości" dla dostawców armii amerykańskiej
USA
1968
NATO AQAP
j.w. dla NATO
...
tekno-inez