Pieśń o Rolandzie.pdf

Pieśń o Rolandzie

I Król Karol, cesarz nasz Wielki, siedem pełnych lat zostawał w Hiszpanii, aż po samo

morze

zdobył tę wyżynę. Nie masz zamku, który by mu się ostał, nie masz muru, który by był

cały,

nie masz miasta, krom Saragossy stojącej na górze. Włada tam król Marsyl nie miłujący

Boga

- Mahometowi służy, do Apollina się modli. Nie ustrzeże się nieszczęścia!

Król Marsyl jest w Saragossie. Przechadza się w sadzie, w cieniu. Kładzie się na ganku

błękitnego marmuru; więcej niż dwadzieścia tysięcy ludu jest wkoło niego. Woła swoje

diuki

i swoje hrabie: „Słuchajcie, panowie, co za klęska na nas spadła! Cesarz Karol przybył

tu ze

słodkiej Francji, aby nas pognębić. Nie mam wojska, aby mu wydać bitwę; ludzie moi nie

są

mocni stawić mu czoła. Radźcie mi, doradcy mądrzy, i chrońcie mnie od śmierci i

wstydu!”

Żaden poganin nie odpowiedział słowa prócz Blankandryna z walfondzkiego kasztelu.

III

Ten-ci Blankandryn najmędrszy był śród pogan; męstwem swym dzielny rycerz;

rozumem

dobry rajca swego pana. Rzecze królowi: „Nie przerażaj się, królu! Prześlij Karolowi,

dumnemu, hardemu władcy, słowa powolnej służby i wielkiej przyjaźni. Dasz mu

niedźwiedzie i lwy, i psy; i siedemset wielbłądów, i tysiąc wypierzonych sokołów;

czterysta

mułów ładownych złotem i srebrem i pięćdziesiąt wozów, z których on złoży tabor; i daj

szczerego złota tyle, aby mógł hojnie opłacić swoich najemników. Przekaż mu, że dość

długo

wojował już w tej ziemi; że powinien by wracać do Francji, do Akwizgranu, że

pośpieszysz

tam za nim na święty Michał, że przyjmiesz tam prawo chrześcijan i zostaniesz jego

wiernym

lennikiem. A zechce zakładników, to poślij mu ich, dziesięciu albo dwudziestu, aby go

natchnąć ufnością. Poślijmy mu synów naszych żon; ja poślę mego, choćby miał i

zginąć.

Lepiej, by tam potracili swoje głowy, a my żebyśmy nie stracili naszej swobody i państwa

I nie przyszli do torby żebraczej!”

Blankandryn mówił: „Na tę moją prawicę i na tę brodę, którą wiatr kołysze mi na piersi,

wnet ujrzycie, jak francuskie woje stąd odchodzą. Pójdą Frantowie do Francji - to ich

ziemia.

Kiedy wrócą, każdy do swej najdroższej dziedziny, a Karol do Akwizgranu, do swojej

stolicy,

będzie tam odbywał na święty Michał uroczyste rok 1 . Przyjdzie święto, dzień upłynie, o

nas

ani słychu. Dumny jest ów król, a serce ma okrutne: każe uciąć głowy zakładnikom.

Lepiej-ci jest, aby oni stradali głowy, a my abyśmy nie stracili naszej pięknej Hiszpanii i

nie cierpieli niedoli i klęski!” Poganie rzekli: „Może i prawdę gada!”

Król Marsyl zwołał radę. Zwołał Klaryna Balagierskiego, Estamaryna i jego para

Eudropa,

i Pryjamona, i Garlana brodacza, i Masznera, i stryja jego Mahona, i Żynera, i Malbiena

zza morza, i Blankandryna, iżby im powiedział swoją myśl. Dziesięciu najchytrzejszych

odwołał na stronę. „Pójdziecie, barony, do Karola Wielkiego. Jest pod Kordową, którą

oblega. Będziecie mieli w rękach gałązki oliwne, co oznacza pokój i pokorę. Jeśli

chytrością swoją

wyjednacie dla mnie zgodę, dam wam złota i srebra co wlezie, i ziem, i lenna, ile sami

zechcecie!” A poganie na to: „Oto mamy zadość!”

Król Marsyl zamknął radę. Powiada swoim ludziom; „Pójdziecie, panowie! Będziecie

nieśli w rękach gałązki oliwne i powiecie królowi Karolowi Wielkiemu, aby przez Boga

swego zlitował się nade mną: że nie upłynie ani miesiąc, jak doń pośpieszę z tysiącem

moich

lenników; i przyjmę zakon chrześcijański, i zostanę jego wasalem z całą miłością i wiarą.

Jeśli chce zakładników, wierę, dostanie ich.” Blankandryn rzekł: „W ten sposób uzyskasz

dobrą zgodę.”

VII

Marsyl kazał przywieść dziesięć białych mulic, które mu był przysłał król Sycylii.

Wędzidła na nich złote, siodła wykładane srebrem. Posły wsiadają na nie, trzymają w

rękach

gałązki oliwne. Spieszą do Karola, który trzyma Francję w swym lennie. Karol nie

ustrzeże

się przed nimi; oszukają go.

VIII

Cesarz weseli się, rad jest z siebie. Zdobył Kordowę, mury zrównał z ziemią, zwalił

kamienne wieże. Znaczny łup wzięło jego rycerstwo: złoto, srebro, szacowne zbroje. Nie

został w mieście ani jeden poganin; wszyscy ubici albo ochrzczeni. Cesarz siedzi w

wielkim sadzie; koło niego Roland i Oliwier, diuk Samson i Anzeis hardy, Gotfryd

Andegaweński, chorąży królewski; i byli tam jeszcze Geryn i Gerier, i z nimi tylu innych -

jest ich ze słodkiej

Francji piętnaście tysięcy. Na białych jedwabnych dywanach zasiedli rycerze; dla

rozrywki najstarsi i najmędrsi grają w warcaby i w szachy, a płocha młódź bije się w

szable. Pod sosną, wpodle krzaku głogu, ustawiono tron, cały z szczerego złota - tam

siedzi król władnący słodką Francją. Broda jego jest biała, a głowa całkiem siwa; ciało

piękne, postać dumna; kto by go szukał, temu nie trzeba go wskazywać. I posłowie

zsiedli z mułów, i pokłonili mu się we czci i miłości.

Pierwszy przemawia Blankandryn. Rzecze królowi: „Witaj imieniem Boga wspaniałego,

którego winniśmy ubóstwiać! Słysz, co ci przekazuje król Marsyl, chrobry rycerz. Dobrze

się przepytał o wiarę, która zbawia; toteż chce ci dać swoich bogactw w bród,

niedźwiedzie I lwy, i charty na smyczy, i siedemset wielbłądów, i tysiąc wypierzonych

sokołów, i czterysta mułów objuczonych złotem i srebrem, i pięćdziesiąt wozów, z

których uczynisz tabor, naładowanych tyloma bizantami szczerego złota, że będziesz

nim mógł dobrze zapłacić swoich zaciężnych. Dosyć już długo bawiłeś w tym kraju;

godzi ci się już wracać do Francji, do Akwizgranu. Tam on podąży za tobą; tak ci uręcza

pan mój.” Cesarz wzniósł ręce do Boga, spuszcza głowę i zaczyna dumać.

Cesarz trwa ze spuszczoną głową. Nigdy słowo jego nie było nagłe; taki ma obyczaj, iż

mówi tylko wedle swej woli. Skoro się wreszcie wyprostował, twarz jego pełna była

dumy.

Rzecze do posłów: „Bardzoście dobrze powiedzieli. Ale król Marsyl jest moim wielkim

wrogiem. Jakąż mogę mieć rękojmię słów, któreście rzekli?” - „Przez zakładniki - rzekł

Saracen - których będziesz miał albo dziesięciu, albo piętnastu, albo dwudziestu.

Oddam

własnego syna, choćby miał zginąć, a sądzę, że dostaniesz i jeszcze godniejszych.

Kiedy się znajdziesz w swym cesarskim pałacu, na wielkie święto świętego Michała, pan

mój przybędzie do ciebie, on sam ci to uręcza. Tam, w twoich kąpielach, które Bóg

uczynił dla ciebie, chce zostać chrześcijaninem.” Karol odpowiada: „Może jeszcze być

zbawiony!”

Zachód był piękny, słońce jasne. Karol kazał odwieść do stajni dziesięć mułów. W

sadzie kazał ustawić namiot. Tam podjął dziesięciu posłów; dwunastu rękodajnych

troszczy się o ich usługę. Wytrwali tam całą noc, aż nastał jasny dzień. O wczesnym

ranku cesarz wstał, wysłuchał mszy i jutrzni. Udał się pod sosnę, wzywa swoich

baronów na radę; we wszystkim, co czyni, chce mieć francuskich panów za doradców.

XII

Cesarz idzie pod sosnę, wzywa na radę swoich baronów: Ogiera diuka i Turpina

arcybiskupa; Ryszarda Starego i bratanka jego Henryka; i walecznego hrabiego

Gaskonii Acelina, Tybalda rejmskiego i krewniaka jego Milona. Przybyli także Gerier i

Geryn, i z nimi hrabia Roland i Oliwier, waleczny i szlachetny; i Franków z Francji więcej

jest niż tysiąc; i

Ganelon przybył, ten, który dopuścił się zdrady. Wówczas zaczyna się ona rada, która

tak obróciła się na złe.

XIII

„Baronowie moi - rzekł cesarz Karol - król Marsyl przysłał mi swoich posłów. Chce mi

dać bogactw swoich w bród, niedźwiedzie i lwy, i charty ułożone do smyczy, siedemset

wielbłądów i tysiąc wypierzonych sokołów, czterysta mułów objuczonych złotem Arabii;

tego więcej niż pięćdziesiąt wozów. Ale wzywa mnie, abym się wrócił do Francji; podąży

mną do Akwizgranu, do mego pałacu, i przyjmie tam naszą wiarę, która prowadzi do

zbawienia; zostanie chrześcijaninem i ode mnie będzie przyjmował rozkazy. Ale nie

wiem,

jaki jest prawdziwy jego zamiar.” Francuzi mówią: „Miejmy się na baczności!”

XIV

Cesarz powiedział swoje. Hrabia Roland, któremu to nie jest w smak, zrywa się z

siedzenia, wstaje i sprzeciwia się. Rzecze królowi: „Biada ci, królu, jeśli uwierzysz

Marsylowi! Oto już siedem pełnych lat, jak przybyliśmy do Hiszpanii. Zdobyłem dla

ciebie i

Nobles, i Commibles; wziąłem Walternę i Ziemię Pińską, i Balagier, i Tudelę, i Sezylę.

Wówczas król Marsyl dopuścił się wielkiej zdrady - posłał piętnastu swoich pogan i

każdy

niósł gałąź oliwną, i wszyscy powiadali ci te same słowa. Naradziłeś się ze swymi

Francuzami. Doradzili ci wielkie szaleństwo, wysłałeś do poganina dwóch swoich

hrabiów,

jeden był Bazan, a drugi Bazyli; i w górach, pod Haltylią, Marsyl uciął im głowy. Prowadź

wojnę tak, jakeś rozpoczął! Powiedź pod Saragossę swoje chorągwie; podejmij

oblężenie,

choćby miało trwać całe twoje życie, i pomścij tych, których zdrajca pozabijał!”

Cesarz siedzi ze spuszczoną głową. Gładzi brodę, targa wąsy, ale nie daje

siostrzeńcowi

żadnej odpowiedzi, ani dobrej, ani złej. Francuzi milczą, wyjąwszy Ganelona. Wstaje,

idzie

przed Karola i zaczyna bardzo dumnie. Rzecze królowi: „Biada ci, gdybyś uwierzył

nicponiowi, mnie czy innemu, który by mówił nie dla twego dobra! Kiedy król Marsyl

przekazuje ci, że ze złożonymi dłońmi stanie się twoim lennikiem i że weźmie całą

Hiszpanię

jak lenno z twojej łaski, i przyjmie wiarę, którą my wyznajemy, kto ci radzi, abyśmy

odrzucili

zgodę, ten snadź niewiele dba, królu, jaką my śmiercią pomrzemy. Rada płynąca z

pychy nie

powinna przeważyć. Poniechajmy szalonych, słuchajmy roztropnych!”

XVI

Wówczas wysunął się Naim; brodę miał białą, włos na głowie siwy, nie było na dworze

lepszego wasala. Rzecze do króla: „Dobrze słyszałeś, królu, odpowiedz, jaką ci dał

Ganelon -

dorzeczna jest i godzi się jej posłuchać. Zwyciężyłeś Marsyla w wojnie, zabrałeś mu

wszystkie zamki, balistami rozbiłeś mury, spaliłeś jego miasta, pobiłeś ludzi. Dziś, kiedy

przekazuje, że się zdaje na twoją łaskę, czynić mu więcej jeszcze to byłby grzech. Skoro

chce

ci dać jako rękojmię zakładników, ta sroga wojna powinna już ustać.” Frankowie rzekli:

„Dobrze diuk gada!”

XVII

„Panowie baronowie, kogóż poślemy do Saragossy, do króla Marsyla?” Diuk Naim

odpowiada: „Pojadę, królu, jeśli wasza wola; daj mi wnet rękawicę i laskę.” Król rzecze:

„Tyś

jest człowiek dobrej rady; na tę moją brodę, nie odjedziesz w tej chwili tak daleko ode

mnie.

Usiądź z powrotem, skoro nikt cię nie wzywał!”

XVIII

„Panowie baronowie, kogo możemy posłać do Saracena, który włada w Saragossie?”

Roland odpowiada: „Mogę ja jechać.” - „Nie, nie pojedziesz - rzecze hrabia Oliwier. -

Serce

masz harde i pyszne; przyszedłbyś tam do zwady, boję się tego. Jeśli król każę, mogę ja

chętnie jechać.” Król spuszcza głowę i tak odpowiada: „Cichajcie obaj! Ani on, ani ty nie

ruszycie się krokiem. Na siwą brodę, którą oto widzicie, biada temu, który by nazwał

jednego

z dwunastu parów.” Frankowie zmilkli, stoją pomieszani.

XIX

Wstaje Turpin rejmski, wychodzi z szeregu i rzecze do króla: „Zostaw w spokoju swoich

Franków! Siedem lat trwasz w tym kraju, wiele ścierpieli męki, wiele boleści. Ale daj

mnie,

panie, laskę i rękawicę, a ja pójdę do hiszpańskiego Saracena; przyjrzę mu się, jak on

wygląda!” Cesarz odpowie zgniewany: „Siadaj tam na białym dywanie! I nie odzywaj się

już

bez mego rozkazu!”

„Frankowie, rycerze moi - rzecze cesarz Karol - wybierzcie mi barona z mojej ziemi,

który by mógł zanieść Marsylowi moje poselstwo.” Roland rzecze: „Niech to będzie

Ganelon,

mój ojczym!” Frankowie rzekli: „Z pewnością to jest człowiek po temu; gdy jego

pominiesz,

mędrszego nie znajdziesz!” Aż hrabiego Ganelona zdjął wielki lęk. Zdziera z szyi futro

łasicy,

został w jedwabnym kubraku. Oczy ma innobarwne, twarz wielce dumną, ciało

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: