Małżeńskie ustroje majątkowe – część druga
dr Wojciech Górecki
1. Miłością życia Krzysztofa były dwie osoby, żona Barbara oraz Elvis Presley. Uwielbienie dla tego ostatniego przejawiało się m.in. w tym, że Krzysztof od wielu lat nabywał różne pamiątki związane z twórczością artysty. Hobby Krzysztofa stawało się coraz bardziej kosztowne. W celu pozyskania pieniędzy na realizację swojej pasji Krzysztof zbył kilka wartościowych ruchomości należących do majątku wspólnego małżonków. W takim stanie rzeczy na wniosek Barbary sąd wydał dwa postanowienia: jedno pozbawiające Krzysztofa samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym oraz drugie pozbawiające go prawa wyrażania zgody na dokonanie czynności wskazanych w art. 37 § 1 k.r.o. Miesiąc po uprawomocnieniu się wspomnianych postanowień Krzysztof, bez wiedzy i zgody żony, kupił od znajomego kolekcjonera Tadeusza komplet wszystkich płyt Elvisa Presleya wydanych za jego życia w USA, za okazyjną cenę 50 tysięcy złotych. Cena została zapłacona. Żona dowiedziawszy się o zawartej umowie zażądała od Tadeusza zwrotu wspomnianych pieniędzy twierdząc, że pochodziły one z majątku wspólnego małżonków, a w konsekwencji umowa zawarta przez jej męża jest nieważna. Tadeusz jest skłonny zwrócić wspomniane pieniądze, jest jednak zdania, że w takiej sytuacji będzie mógł zaspokoić się co najmniej z niektórych składników majątku wspólnego małżonków, a gdyby mu się to nie udało, to będzie mógł doprowadzić do powstania między małżonkami rozdzielności majątkowej. Z kolei Krzysztof twierdzi, że jego żona nie ma racji, ponieważ wzmiankowana kolekcja płyt weszła w skład jego majątku osobistego. Dodaje także, że on traktuje wspomniane płyty jako lokatę kapitału, za kilka miesięcy sprzeda je za dużo wyższą cenę, z żoną się rozwiedzie i wyjedzie do Las Vegas.
Czy umowa zawarta między Krzysztofem i Tadeuszem jest ważna ?
Oceń zasadność twierdzeń podnoszonych przez Krzysztofa, Tadeusza oraz Barbarę.
2. Małżonkowie Roman i Agata pozostają w ustroju wspólności ustawowej. W lipcu 2008 r. sąd pozbawił Agatę prawa samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Kilka miesięcy później Roman oznajmił żonie, że zamierza sprzedać należący do nich samochód osobowy Grzegorzowi. Żona nie zgadza się na zawarcie powyższej umowy. Poinformowała o tym także Grzegorza. Mimo tego, wzmiankowana umowa została zawarta. Grzegorz żąda od Romana wydania samochodu. Zdaniem małżonków żądanie Grzegorza jest pozbawione podstaw prawnych, ponieważ wobec wniesienia sprzeciwu przez Agatę, umowa sprzedaży auta jest nieważna.
Oceń zasadność twierdzeń małżonków.
3. Marek jest przedsiębiorcą prowadzącym sieć sklepów z używaną odzieżą. Pozostaje w związku małżeńskim z Katarzyną, a małżonkowie nigdy nie zawierali jakiejkolwiek umowy majątkowej małżeńskiej. Marek został pozbawiony przez sąd prawa samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. W takim stanie rzeczy Katarzyna sprzedała Krystynie jeden z samochodów dostawczych służących Markowi do rozwożenia towaru do wspomnianych sklepów. Mąż nie wyraził i nadal nie wyraża zgody na zawarcie powyższej umowy.
Czy w zaistniałej sytuacji Krystyna nabyła prawo własności rzeczonego samochodu ?
4. Małżonkowie Adam i Ewa są współwłaścicielami (wspólność majątkowa małżeńska) niezabudowanej nieruchomości gruntowej położonej pod Krakowem. W księdze wieczystej jako właściciel gruntu jest ujawniony tylko Adam. W maju 2009 r. Adam sprzedał Michałowi wzmiankowaną nieruchomość za cenę 200 tysięcy złotych (została zachowana forma aktu notarialnego). Nabywca w chwili zawarcia umowy wiedział jak przedstawia się stan prawny gruntu. Strony umowy doszły jednak do wniosku, że ze względu na fakt przebywania Ewy za granicą, udzieli ona stosownej zgody po powrocie do Polski. Zaraz po powrocie do kraju, Ewa wysłała Michałowi list w którym kategorycznie odmawia zgody na zawarcie powyższej umowy. W takim stanie rzeczy Adam wystąpił do sądu z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na dokonanie wspomnianej w kazusie czynności prawnej.
Czy w powyższej sytuacji sąd może udzielić stosownego zezwolenia; czy zawarta umowa jest ważna ?
Jak wyglądałaby ocena sytuacji, gdyby np. Michał wyznaczył Ewie odpowiedni termin do potwierdzenia powyższej umowy i termin ten upłynął bezskutecznie ?
Czy gdyby wskazana w kazusie umowa została zawarta, Ewa milczy w kwestii potwierdzenia umowy, Michał nie wyznaczył jej żadnego terminu do potwierdzenia, sąd mógłby udzielić zezwolenia z art. 39 k.r.o. ?
Czy gdyby Ewa przebywała za granicą, nie było możliwe nawiązanie z nią jakiegokolwiek kontaktu, umowa została zaś zawarta, sąd mógłby udzielić zezwolenia z art. 39 k.r.o. ?
5. Kazimierz pozostający w związku małżeńskim z Karoliną udzielił w formie aktu notarialnego pełnomocnictwa Michałowi do sprzedaży udziału (w wysokości ½) w nieruchomości gruntowej wchodzącej w skład majątku wspólnego małżonków. 5 maja 2009 r. Michał działając w imieniu Kazimierza zawarł z Romanem umowę sprzedaży wzmiankowanego udziału (została zachowana forma aktu notarialnego). Strony wyłączyły skutek rzeczowy wspomnianej umowy. Miesiąc później Kazimierz zawarł (tym razem osobiście) umowę z Romanem przeniesienia własności wzmiankowanego wyżej udziału. Ze sporządzonego aktu notarialnego wynika, że wzmiankowana umowa została zawarta w wykonaniu zobowiązania wynikającego z umowy zawartej w dniu 5 maja 2009 r. Po kilku tygodniach małżonkowie rozwiedli się i dopiero wtedy Karolina wyraziła zgodę na zawarcie tej ostatniej umowy. Po kilku dniach doszła jednak do wniosku, że wspomniana umowa nie może być ważna, skoro nie wyraziła ona zgody na udzielenie pełnomocnictwa Michałowi, a także na zawarcie umowy sprzedaży. Z kolei Kazimierz jest zdania, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży udziału weszły do majątku wspólnego, a zatem skoro aktualnie małżeństwo ustało, to on może swobodnie dysponować połową uzyskanej kwoty.
Czy w powyższej sytuacji Roman stał się współwłaścicielem nieruchomości gruntowej ?
Oceń zasadność twierdzeń Kazimierza.
6. Mateusz, pozostając w związku małżeńskim z Anną, kupił od Floriana samochód osobowy marki Ford za cenę 20 tysięcy złotych. Cena została od razu zapłacona sprzedawcy, a samochód wydany kupującemu. Pieniądze, które posłużyły do umorzenia długu pochodziły z wynagrodzenia za pracę pobranego przez Mateusza w 2008 r. Anna przed zawarciem powyższej umowy poinformowała na piśmie sprzedawcę, że ona nie wyraża zgody na wskazaną transakcję. Jednak kilka miesięcy później nieoczekiwanie wyraziła zgodę (w formie aktu notarialnego) na zawarcie przez męża tej umowy.
Oceń ważność umowy o której jest mowa w kazusie.
Jak wyglądałaby ocena sytuacji, gdyby przedmiotem nabycia nie był samochód, a nieruchomość lokalowa ?
dulkwic