Rozwój emocjonalny
Czynniki, które mają wpływ na zmiany zachodzące w ekspresji emocjonalnej:
Rozwój poznawczy umożliwia postrzeganie swojego otoczenia w nowy sposób
Wyobraźnia jest odpowiedzialna za pojawienie się lęków
Dzieci coraz lepiej wychwytują informacje uwikłane w kontekst sytuacyjny
Są zdolne do wykrywania i wyrażania coraz większej gamy emocji i uczuć
Rozszerzające się horyzonty społeczne oraz nowe wyzwania
Przejście od zadań wykonywanych w domu do zadań, które są realizowane w szkole
Bardziej zaangażowany sposób kontaktu z rówieśnikami
Wszystkie te czynniki wzbogacają zestaw dziecięcych emocji w coraz to nowsze
LĘKI
Są ilustracją tego jak zdolności dzieci do twórczego
myślenia wpływają na ekspresję emocjonalną.
Dzieci nie rozumieją wielu zdarzeń dlatego je wyolbrzymiają. Bardzo często towarzyszą temu różne „nocne rytuały” np.: nie wchodzą do ciemnej sypialni, przeszukują szafę sprawdzając czy nie ma tam potwora, zaglądają pod łóżko. Wiedzą, że bez tych czynności nie mogłyby spokojnie zasnąć.
Najpowszechniej występujące uczucia strachu to lęk przed potworami oraz ciemnością. Innymi dość często odnotowywanymi są lęk przed śmiercią, niebezpiecznymi zwierzętami i myśli o doznaniu ciężkich obrażeń
Tendencje lękowe:
Dziewczynki są bardziej podatne na odczuwanie lęków niż chłopcy.
Chłopcy zgłaszają większą różnorodność lęków.
Dzieci pochodzące z rodzin o wyższym statusie przeżywają więcej lęków, niż dzieci z niższych klas i często są to lęki dot. zdrowia i bezpieczeństwa.
Lęki dzieci pochodzących z niższych klas mają bardziej nadprzyrodzony charakter.
Telewizja również przyczynia się w dużym stopniu do powstawania lęków u dzieci
BADANIE KLINGMANA:
42 dzieci zaklasyfikowano do grupy eksperymentalnej lub kontrolnej. Grupa eksperymentalna słuchała opowiadań, w których bohaterowie odnosili sukcesy w radzeniu sobie z ciemnością, a grupa kontrolna słuchała neutralnych opowieści. Do pomiaru poziomu lęku oraz ich strategii radzenia sobie z lękiem zastosowano samoopis.
Wyniki: u dzieci z grupy eksperymentalnej odnotowano znaczący spadek lęku przed ciemnością oraz wzrost sprawności radzenia sobie z nim w porównaniu do grupy kontrolnej
Środki zaradcze jakie powinni stosować rodzice przy neutralizacji lęków:
Uszanowanie dziecięcych lęków
Zdanie sobie sprawy, że dziecko wyrośnie z większości lęków
Pozwolenie dzieciom na stopniowe przyzwyczajenie się do lęków
Zrozumienie relacji pomiędzy lękami dziecka a jego osobowością
Wniknięcie w lęki, które przeżywają dzieci
GNIEW I AGRESJA
Ekspresja gniewu zmienia się wraz z wiekiem. Przejawy gniewu takie jak kopanie czy uderzanie są rzadsze po skończeniu 2 roku życia. Natomiast skłonność do napadów złości utrzymuje się przez kolejne lata. Nasila się stosowanie obelg i pogróżek.
Wyróżniamy dwa typy agresji:
Agresja instrumentalna- ukierunkowana na zdobywanie obiektów, terytorium lub przywilejów
Agresja wroga- wymierzona jest w inne osoby z intencją sprawienia im bólu.
U dzieci występuje przede wszystkim agresja instrumentalna.
Czynniki wpływające na agresję:
Czynniki społeczne, które przyczyniają się do większego rozpowszechniania tego typu emocji u chłopców. Bo to przecież od mężczyzn oczekuje się iż będą bardziej agresywni.
Elementy środowiska domowego. Agresywne dzieci często wychowywane są przez agresywnych rodziców. Rodzice są modelami prezentującymi dane zachowania.
Grupa rówieśnicza
Telewizja
BADANIE BANDURA:
Dzieci w wieku przedszkolnym patrzyły na dorosłych uderzających gumową lalkę a jeszcze potem otrzymujących nagrody.
Wyniki: dzieci ujawniały skłonność do zachowywania się w podobny sposób – naśladownictwo. Okazało się również, że chłopcy zacznie częściej niż dziewczynki naśladowali fizyczną agresję oraz znacznie częściej identyfikowali się z modelem tej samej płci.
Badania takie wskazują, że modelowanie i wzmacnianie rzeczywiście oddziałują na dziecięcą ekspresję gniewu i agresji. Unaocznia nam to też jak duże znaczenie mają dorośli podejmujący rolę modeli. Stosowanie pozytywnego wzmocnienia bezpośrednio po agresywnym zachowaniu podnosi prawdopodobieństwo utrzymania się takiego zachowania.
Redukcja gniewu i agresji:
Nie ulegać dzieciom gdy uciekają się do agresywnych zachowań
Stanowczość
Zrozumieć dlaczego i w jaki sposób rodzi się gniew
Obserwacja zdarzeń powodujących gniew
Zachęcanie dziecka do werbalizacji uczuć
Rozwój osobowości
Psychoseksualna teoria Zygmunta Freuda
Studium analne (2-4lata)-etap ten pojawia się gdy dziecko uświadamia sobie, że w jego organizmie zachodzą procesy wydalania. Źródłem przyjemności jest zarówno wydalanie jak i wstrzymywanie kału. Dzieci są tym zafascynowane.
Sposób reagowania dorosłych wyznaczy późniejsze zachowanie dziecka. Dorośli, którzy mówią o swoich dzieciach brudny, niechlujny, mogą sprawić, że dzieci swój produkt ciała będą uważać za zły a tym samym będą myślały, że same są złe.
Warto zwrócić też uwagę na to, że wiele dzieci w tym wieku oburza się na władzę rodziców i uczy się, że choć nie mogą wrzeszczeć czy też w jakiś inny sposób bronić się przed dorosłymi to dysponują dwoma sposobami odwetu- zatrzymywaniem kału i gwałtownym jego wydalaniem w nieodpowiednich miejscach. Ich niepoprawne zachowanie staje się ujściem dla zdławionych frustracji i wrogości.
Rodzice, którzy zbyt wcześnie rozpoczną trening czystości mogą doprowadzić do tego, że ich dzieci będą obsesyjnie schludne i czyste.
Z kolei rodzice, którzy będą zaniedbywać taki trening mogą sprawić, że ich dzieci będą demonstrować w przyszłości obojętność i niechlujność.
Studium falliczne (4-6 lat)- w trakcie tego studium dziecięce pragnienia gratyfikacji przesuwają się ze strefy analnej na genitalną. Dziecko czerpie przyjemność z pieszczenia swych narządów genitalnych.
Sposób traktowania dziecka przez rodziców tez będzie częściowo określać ich dalszy rozwój psychoseksualny.
Zgodnie z teorią Freuda chłopcy identyfikują się z ojcem i naśladują jego zachowanie ponieważ rozwinęli nieświadome uczucia seksualne wobec matki. Groźba kary za masturbację przesunęła zainteresowanie seksualne na matkę. Rezultatem tego jest zazdrość ojca. Uczucia dziecka nie są pożądliwe, są romantyczne.
Chłopców ogarnia lęk, że ich pragnienia wiodą do konfliktu z ojcem. Stan ten nazwany kompleksem Edypa komplikuje się bardziej, jeśli chłopcy boją się odwetu ze strony ojca w formie kastracji (kobiety nie mają penisa bo już je wykastrowano). Lęk ten może być wyparty tylko przez wyparcie pragnień seksualnych oraz identyfikację z ojcem.
Kompleks Elektry- ten kompleks doświadczany jest przez dziewczynki. Są one zazdrosne o posiadanego przez chłopca penisa i czuja się oszukane. Obwiniają za to matkę, a ojciec staje się ich obiektem seksualnego przywiązania. Później przypisują matce rolę współzawodniczki w rywalizacji o uwagę ojca.
Freud uważa, że przetrwanie silnych więzi pomiędzy córką a ojcem jest całkowicie naturalnym zjawiskiem.
Psychospołeczna teoria Erika Eriksona
Inicjatywa lub poczucie winy (3-6 lat) – jest to kryzys wczesnego dzieciństwa. Skoro dziecko osiągnęło poczucie zaufania i autonomii to przystępuje do udowadniania, że posiada własną wolę. Dzieci w sposób aktywny poznają środowisko próbując zaspokoić swoją ciekawość. Wysokiemu poziomowi energii towarzyszy gwałtowny rozwój sprawności fizycznej, wzbogacenie zasobu słów, ogólna zdolność radzenia sobie.
Dzieci skłonią się ku inicjatywie, lub ku poczuciu winy. Wybór zależy od jakości interakcji pomiędzy nim a rodzicami. Jeśli dorośli stwarzają dzieciom możliwości ćwiczenia sprawności fizycznej, odpowiadają na pytania, zachęcają do korzystania z zasobów fantazji to prawdopodobnie z kryzysu wyłoni się inicjatywa. I przeciwnie jeśli dziecko poczuje, że jego pytania wywołują irytację rodziców, albo że oddawanie się fantazji nie ma sensu to wyłoni się poczucie winy.
2
gusko_i