biuletyn20_marzec08.pdf

CZĦSTOCHOWA

BIULETYN EDUKACYJNY

NUMER DWUDZIESTY - MARZEC 2008

SPIS TREĺCI

Wspomnienie o Krystynie PraŇmowskiej - K. Skalik .................................................................................................... 3

PROPOZYCJE

Fatal alkohol syndrome - R. Przytulska ........................................................................................................................... 5

Przykþadowe wskazania dla nauczyciela do pracy z uczniem z ograniczonymi moŇliwoĻciami

wyboru zawodu i szkoþy ze wzglħdu na stan zdrowia - D. Czarnecka, E. Augustyniak-BrĢgiel ................................. 8

Uczeı niepeþnosprawny w szkole oglnodostħpnej - A. Jaþowiecka-Frania,

M. Znosko-Abrataıska, B. Golachowska .......................................................................................................................... 13

Artterapia-metoda stymulujĢca rozwj psychiczny, emocjonalny, spoþeczny - I. Kieþczykowska,

G. Radusiewicz ................................................................................................................................................................. 18

Terapia metodĢ Tomatisa - H. Olech ............................................................................................................................. 21

Bliskie spotkania z psychostymulacjĢ metodĢ ksztaþtowania i rozwoju mowy oraz myĻlenia -

- moje wþasne doĻwiadczenia - K. Piotrowska .............................................................................................................. 23

Wspþpraca logopedy poradni z nauczycielem przedszkola - jakie sĢ realia,

a jakie oczekiwania nauczycieli - K. Piotrowska ........................................................................................................... 25

Problem dysleksji u dzieci w wieku szkolnym - J. Walczak ......................................................................................... 27

O dostosowaniu wymagaı edukacyjnych do specjalnych potrzeb edukacyjnych w autyzmie -

J. Għsiarz, A. Chrzanowska-Maıka ................................................................................................................................. 30

DoĻwiadczenia wczesnego wspomagania rozwoju dzieci z autyzmem

i pokrewnymi zaburzeniami w ZSS nr 23 w Czħstochowie - J. Miħkina, H. Iwaıczak-Lewandowska,

I. Wojtal, A. ņurek, K. Podoba-Mielcarz .......................................................................................................................... 33

Problem dostosowania programu nauczania oglnego do potrzeb edukacyjnych

i moŇliwoĻci psychofizycznych ucznia z dysfunkcjami - J. Smoliıska ....................................................................... 36

Praca z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych - B. Pala ....................................................................... 38

"Niepeþnosprawni sĢ wĻrd nas"- refleksje na temat pracy w klasie integracyjnej - E. Zalejska ......................... 40

Integracja w szkolnej bibliotece - R. Sowada ............................................................................................................... 43

Praca z dzieckiem z dysfunkcjami oraz z dzieckiem zdolnym w Miejskim Przedszkolu

Integracyjnym nr 43 w Czħstochowie - A. Bulica, B. Polak, U. Jagieþa, W. Socha, A. Wrbel .................................. 44

Nasze doĻwiadczenia w pracy z dzieęmi z dysfunkcjami w szkole oglnodostħpnej -

M. Niemiec-Wilk, K. Zaþucka ............................................................................................................................................ 47

Dziecko zdolne w przedszkolu - D. Lis, E. Kurzynoga ................................................................................................. 48

Moje doĻwiadczenia w pracy z uczniem zdolnym - G. Muskaþa-Cierniewska ........................................................... 50

Praca z uczniem uzdolnionym artystycznie - M. Domaıska, M. Chybowska ............................................................. 54

ABC twrczego myĻlenia - T. Kaþa, M. Koþodziejczyk ................................................................................................. 57

Mþody homo faber - przykþad rozwiĢzaı metodycznych w pracy z uczniem zdolnym

w bibliotece szkolnej - A. Romianowska ......................................................................................................................... 60

WYDARZENIA, KOMUNIKATY, INFORMACJE

Rola rodzicw we wspieraniu rozwoju dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych - D. Sikora .................... 67

Informator o szkoþach i placwkach ksztaþcenia integracyjnego i specjalnego

w Czħstochowie - M. Gliıska-Walczyıska, E. Augustyniak-BrĢgiel .............................................................................. 68

BIULETYN EDUKACYJNY NR 14 (20) / 2008

BIULETYN EDUKACYJNY

ISSN 1643-1219

WYDAWCA:

SAMORZġDOWY OĺRODEK DOSKONALENIA

RADA PROGRAMOWA:

Anna Gamalczyk, Zbigniew Janus (przewodniczĢcy), Jarosþaw Jeziorowski, Tadeusz Macioszczyk, Maria Przymus, Dorota Sobala

ZESPìý REDAKCYJNY:

Agnieszka Frejlich, Maria Przymus (redaktor naczelny), Iwona Skrzypczyk-Gaþkowska, Jzef ņmudziıski

Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania skrtw, adiustacji, nadawania

wþasnych tytuþw i Ļrdtytuþw, odrzucania materiaþw bez zwracania ich autorowi.

Teksty autorskie nie powinny byę wczeĻniej publikowane (oĻwiadczenie).

Do wydruku komputerowego prosimy doþĢczyę streszczenie artykuþu

oraz dyskietkħ z plikiem w formacie Rich Text Format (*.RTF).

Literatura powinna byę zapisana zgodnie z zasadami opisu bibliograficznego.

Redakcja nie odpowiada za treĻę reklam.

Uprzejmie Paıstwa informujemy,

Ňe temat nastħpnego numeru Biuletynu Edukacyjnego

bħdzie zwiĢzany z obchodami

JUBILEUSZU 90. ROCZNICY ODZYSKANIA NIEPODLEGOĺCI PRZEZ POLSKĦ.

Szczegþowa informacja przekazana zostanie do szkþ i placwek

stosownym pismem, w pŅniejszym terminie.

Serdecznie zapraszamy

ADRES REDAKCJI:

Czħstochowa 42-200, ul. Ireny Kosmowskiej 5, tel./fax 034/ 362-51-05

Skþad, þamanie, druk i oprawa: áPoligrafÑ Czħstochowa, ul. Rwnolegþa 59, tel. 034/ 363-25-12

Nakþad: 400 egzemplarzy

BIULETYN EDUKACYJNY NR 14 (20) / 2008

WSPOMNIENIE

O KRYSTYNIE PRAņMOWSKIEJ

Gdy w naszym Ňyciu spotykamy ludzi, takich jak Krystyna PraŇmowska, to moŇemy siħ uznaę za szczħĻciarzy. JeĻli

z takimi osobami þĢczĢ nas dodatkowo: wsplna praca, przyjaŅı, zmagania z troskami Ňycia codziennego, to moŇemy siħ

uznaę za wybraıcw losu. Rzadko bowiem spotyka siħ takĢ dobroę, mĢdroĻę, skromnoĻę i profesjonalizm zawodowy

w jednej osobie. Wszystkie te cechy byþy wizytwkĢ Krysi. Dawaþy siħ zauwaŇyę juŇ przy pierwszym z niĢ kontakcie,

zarwno na gruncie zawodowym jak i prywatnym. We wszystkich widziaþa dobro, nigdy nikogo nie krytykowaþa, staraþa siħ

zrozumieę problem, ocenię go i na miarħ moŇliwoĻci pomc.

W paŅdzierniku ubiegþego roku odeszþa na zawsze, przegraþa walkħ z rakiem, moja droga przyjaciþka. Do koıca

lojalna, szczera i troskliwa. Mimo lħku i blu pogodna i peþna optymizmu, oddana rodzinie, przyjacioþom i pracy na rzecz

dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dla caþego szeroko pojħtego Ļrodowiska edukacyjnego konsultant ds. pedagogiki

specjalnej przy RODN ÐWOMÑ w Czħstochowie, pracownik naukowy WSP w Czħstochowie, edukator, ekspert -

niekwestionowany autorytet w dziedzinie pedagogiki specjalnej.

ZmyĻlĢ o najsþabszych i najbardziej skrzywdzonych przez los dzieciach podejmowaþa mnstwo dziaþaı. Wykazywaþa

przy tym wiele wþasnej inicjatywy, aktywizowaþa i scalaþa szkolnictwo specjalne, integracyjne i oglnodostħpne. Na zawsze

w naszej pamiħci pozostanĢ organizowane z jej inicjatywy fora wymiany doĻwiadczeı w zakresie integracji, autyzmu, pracy

z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, a takŇe grupa wsparcia dla nauczycieli szkolnictwa integracyjnego, liczne

kursy, warsztaty, szkolenia rad pedagogicznych w rŇnych miejscach byþego wojewdztwa czħstochowskiego i nie tylko. To

wþaĻnie za jej sprawĢ szkolnictwo specjalne wþĢczyþo siħ wmiħdzynarodowĢ wymianħ w ramach programu Sokrates Comenius.

Jak dobry duch wspieraþa wszystkich jego

uczestnikw swojĢ wiedzĢ merytorycznĢ i bardzo

dobrĢ znajomoĻciĢ jħzyka angielskiego. UdzielajĢc

pomocy i wsparcia, wykazywaþa siħ ogromnym

wyczuciem i taktem.

PoniewaŇ wszystko, czego podejmowaþa

siħ Krysia, miaþo gþħbszy sens, þatwo gromadziþa

wokþ siebie ludzi o podobnej pasji. WþaĻnie tak

byþo z poczĢtkiem naszej znajomoĻci - poþĢczyþa

nas praca, pasja dziaþania, entuzjazm do

wprowadzania zmian w podejĻciu do

niepeþnosprawnoĻci. Z wzajemnego szacunku

i zrozumienia zrodziþa siħ przyjaŅı. Dla mnie

wyjĢtkowa, jedyna i niepowtarzalna w swoim

rodzaju.

Warszawa, Konstancin - Jeziorna,

Krakw, Katowice, Rybnik, Rabka , Bielsko - Biaþa

- to miejsca peþne wspomnieı zwiĢzanych

z KrystynĢ. Jest ich bardzo wiele, szczeglnie tych

sytuacyjnych, zabawnych i wesoþych. Wielokrotnie

ĻmiaþyĻmy siħ, wspominajĢc pierwszy wyjazd na

realizacjħ ÐgrantÑu do Rybnika.

JechaþyĻmy samochodem, padaþ ulewny

deszcz. Okoþo 20 km przed Rybnikiem straciþyĻmy

orientacjħ, czy jedziemy w dobrym kierunku.

Kiedy na drodze pojawiþ siħ mħŇczyzna z maþym

chþopcem, zatrzymaþyĻmy siħ, aby zapytaę go

o drogħ. Odpowiedziaþ, Ňe wskaŇe nam drogħ, ale

jak ich podwieziemy do wioski (tu wymieniþ

nazwħ, ktra nam nic nie mwiþa). Deszcz padaþ

coraz bardziej, dzieciak byþ caþy przemokniħty,

a tatuĻ na lekkim rauszu. PopatrzyþyĻmy tylko na

siebie, decyzja mogþa byę tylko jedna: szkoda

dzieciaka, podwozimy autostopowiczw.

Wszystko jedno, czy nadþoŇymy drogi, czy nie,

niech tylko dziecko dalej nie moknie. Pan caþĢ

drogħ tþumaczyþ dojazd do naszego docelowego

miejsca w Rybniku w sposb nieco zawiþy,

powtarzajĢc w kþko: "Na rondzie w prawo, na

BIULETYN EDUKACYJNY NR 14 (20) / 2008

rondzie w lewo". Po piĢtym " Na rondzie..." Krysia nie wytrzymaþa i pyta: "Czy na pewno trzeba tyle razy wjechaę na rondo

?". Pan, lekko oburzony brakiem wiary w jego tþumaczenie, hardo odpowiedziaþ: "Moja pani Rybnik jest zrondowany". I od

tego czasu na hasþo "grant" lub "Rybnik" zawsze padaþ odzew "zrondowany".

Do innych szczeglnie waŇnych i zapadajĢcych mi w serce wspomnieı naleŇy wyjazd po recenzjħ mojego programu

do pani profesor z Akademii Pedagogicznej w Krakowie. Program byþ przesþany znacznie wczeĻniej, oceniony pozytywnie,

recenzja miaþa byę przygotowana, a my miaþyĻmy ambitny plan: po odebraniu recenzji odwiedzię krakowskie sklepy. Niestety,

pani profesor byþa bardzo zajħta, recenzji nie zdĢŇyþa przygotowaę, miaþa za to wiele pytaı i to niekoniecznie zwiĢzanych

z programem. Dyskusja przedþuŇaþa siħ, ja juŇ byþam lekko zmħczona i zirytowana kolejnym tþumaczeniem rŇnicy miħdzy

nauczaniem integracyjnym a nauczaniem zintegrowanym, rozumieniem pojħcia zbioru pustego przez ucznia i nauczyciela

itp. itd. Byþam gotowa sobie odpuĻcię, przyjechaę ponownie po recenzjħ w innym terminie. Wtedy do akcji wkroczyþa Krysia

i swoim niezwykle ciepþym gþosem po raz kolejny wytþumaczyþa pani profesor koncepcjħ programu, dodajĢc przy tym

z czarujĢcym uĻmiechem: "Pani profesor, proszħ zrozumieę Krysiħ, wþoŇyþa w ten program wiele pracy i serca, dlatego

traktuje go jak wþasne dziecko, stĢd zaleŇy jej na czasie. RozmawiaþyĻmy wczeĻniej i pani profesor oceniþa program bardzo

wysoko. Co zatem, zdaniem pani profesor, Krysia powinna jeszcze zmienię bĢdŅ poprawię, zanim pani profesor przygotuje

recenzjħ?". Wobliczu siþy argumentw i uroku Krysi pani profesor poddaþa siħ, poprosiþa o godzinkħ czasu na przygotowanie

recenzji. Co prawda niewiele sklepw odwiedziþyĻmy, ale recenzja byþa w kieszeni. DziĻ wiem na pewno, Ňe gdyby Krysi

wtedy ze mnĢ nie byþo, droga do zatwierdzenia w MEN programu byþaby dwa razy dþuŇsza.

Wspomnieı jest wiele, caþa masa dotyczy nie pracy, ale naszego prywatnego Ňycia. To sĢ wsplne wypady na dobrĢ

kawħ, obiad, babskie pogaduchy o dzieciach, modzie, wodzie i pogodzie, kurs salsy nazwany przez nas "salsĢ geriatrycznĢ".

Wszystko dookoþa jest niby takie samo jak przed 10 paŅdziernika - numer w telefonie komrkowym pod hasþem "Krynia",

esemesy (ostatnie trzy), wiele pamiĢtek z jej licznych wojaŇy do Japonii, Hiszpanii, Wþoch i z ostatniego wyjazdu do Stanw

Zjednoczonych - piħkny kaszmirowy szal oraz zamieszczone wyŇej zdjħcie.

To byþo tak niedawno: jemy razem Ļniadanie, podjadamy na obiad chþodnik litewski, bawimy siħ z ýucjĢ, dyskutujemy

nad sensem Ňycia, czytamy... wspomnienia sĢ Ňywe, ĻwieŇe i niech takie pozostanĢ, bo myĻlħ, Ňe kiedy wspominamy dobrych

ludzi sami stajemy siħ troszkħ lepsi.

Krystyna SKALIK -

psycholog,

dyrektor

Publicznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2

w Czħstochowie

BIULETYN EDUKACYJNY NR 14 (20) / 2008

PROPOZYCJE

FETAL ALCOHOL SYNDROME (FAS) -

- PýODOWY ZESPìý ALKOHOLOWY

Pþodowy zespþ alkoholowy jest to choroba polegajĢca na uszkodzeniu oĻrodkowego ukþadu nerwowego dziecka

pod wpþywem alkoholu wypijanego przez matkħ podczas ciĢŇy.Alkohol jest teratogenem neurobehawioralnym, tzn. Ňe dziaþanie

alkoholu uszkadza mzg dziecka i wpþywa na zachowanie. Do uszkodzenia mzgu dziecka wystarczy niewielka iloĻę

spoŇytego przez matkħ alkoholu, natomiast deformacje fizyczne np. niskorosþoĻę, dysmorfia twarzy ĻwiadczĢ o duŇej iloĻci

wypijanego alkoholu przez brzemiennĢ kobietħ.

Badania dowodzĢ, Ňe nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, ktrĢ matka moŇe wypię, ani bezpieczny okres rozwoju

pþodu, w ktrym spoŇycie alkoholu nie zagroziþoby rozwojowi prenatalnemu i ontogenetycznemu dziecka. Wedþug badaı

opublikowanych w periodyku "Science" jednorazowe upicie siħ w ciĢgu ostatniego trymestru ciĢŇy wystarczy, by spowodowaę

uszkodzenie pþodu. Mechanizm dziaþania alkoholu na mzg polega na teratogennej ingerencji na podstawowy ukþad

transmiterw w mzgu, doprowadzajĢc komrki nerwowe do samounicestwienia (apoptoza komrki). Mzg jest najbardziej

wraŇliwy na dziaþanie alkoholu w okresie tzw. synaptogenezy - wþaĻnie wtedy mzg rozwija siħ bardzo intensywnie. Okres

ten trwa od trzeciego trymestru rozwoju pþodowego i jest kontynuowany do wczesnego dzieciıstwa.

Amerykaıscy badacze dowiedli, Ňe alkohol uszkadza rwnieŇ nerwy obwodowe odpowiedzialne za prawidþowĢ

pracħ rĢk i ng.

Z klinicznego punktu widzenia moŇna wyrŇnię nastħpujĢce zaburzenia charakterystyczne dla dzieci z FAS:

¤ nadpobudliwoĻę,

¤ deficyt uwagi, rozproszenie,

¤ osþabienie reakcji hamujĢcych, brak opanowania,

¤ nietypowy chd,

¤ sþabo rozwiniħte funkcje motoryczne,

¤ zaburzenia duchowoĻci,

¤ zaburzenia mowy,

¤ wady sþuchu,

¤ labilnoĻę emocjonalna,

¤ trudnoĻci ze ssaniem i jedzeniem,

¤ opŅniony rozwj psychofizyczny,

¤ obniŇony poziom funkcjonowania umysþowego (upoĻledzenie umysþowe),

¤ trudnoĻci w uczeniu siħ,

¤ zaburzenia zachowania,

¤ znieksztaþcenia twarzy (dysmorfia).

NadpobudliwoĻę jest skutkiem uszkodzenia podwzgrza, wzgrza i pþata czoþowego. Objawia siħ to m.in. czħstymi

napadami zþoĻci. Dzieci wpadajĢ w furiħ, co utrudnia im dopasowanie siħ do Ļrodowiska i sytuacji. Nie umiejĢ czekaę na

swojĢ kolej. Pochopnie rozumiejĢ kierowane do nich uwagi lub wskazwki. Nie potrafiĢ usiedzieę spokojnie, by siħ nie

wiercię, krħcię, machaę nogami. Dzieci nadpobudliwe sĢ bardzo czħsto impulsywne, podejmujĢ dziaþanie, zanim pomyĻlĢ.

Deficyt uwagi, rozproszenie to wynik uszkodzenia pþata czoþowego i mŇdŇku. Objawia siħ sþabĢ koncentracjĢ

dzieci na wykonywanej czynnoĻci. Dzieci z FAS sĢ bardzo czħsto nadwraŇliwe na dŅwiħk i na dotyk. Nie radzĢ sobie ze zbyt

dĢŇĢ iloĻciĢ docierajĢcych bodŅcw i dlatego wszystko je rozprasza. Nauka staje siħ bardzo trudna lub prawie niemoŇliwa.

Nie koıczĢ rozpoczħtego dziaþania, wymagajĢ ciĢgþego napominania dotyczĢcego tego, co majĢ robię.

Osþabienie reakcji hamujĢcych, brak opanowania sĢ skutkami uszkodzenia pþata czoþowego.

Objawia siħ niemoŇliwoĻciĢ powstrzymania siħ od szkodliwego dziaþania, nawet jeĻli dziecko zauwaŇy, Ňe robi Ņle. Samo

dziecko czħsto mwi: "ja wiem, Ňe nie powinienem, ale nie mogþem przestaę tego robię".

Nietypowy chd jest wynikiem uszkodzenia pnia mzgu i/lub mŇdŇku. Dzieci z uszkodzonymi tymi obszarami

mzgu "dziwnie chodzĢ": koþyszĢ siħ, szurajĢ nogami, potykajĢ siħ bardzo czħsto i, najoglniej mwiĢc, poruszajĢ siħ

niezgrabnie. ChodzĢ z opuszczonĢ nisko gþowĢ, poniewaŇ patrzĢ pod nogi z powodu sþabej organizacji planowania

przestrzennego.

Sþabo rozwiniħte funkcje motoryczne w obrħbie tzw. duŇej i maþej motoryki spowodowane sĢ uszkodzeniem

mŇdŇku. MŇdŇek dziaþa jako "asystent" mzgu przy koordynacji ruchw koıczyn. Aby chodzię, biegaę, jeŅdzię na rowerze,

pisaę czy malowaę potrzebna jest koordynacja poszczeglnych grup miħĻni z napiħciem miħĻniowym, rwnowagĢ,

planowaniemmotorycznym i wolĢ samego czþowieka. Do wykonywania niektrych czynnoĻci niezbħdna jest pamiħę niektrych

odruchwmotorycznych. Dzieciom z FAS czasem jest trudno nauczyę siħ pewnych czynnoĻci lub wykonujĢ je nieprawidþowo.

Bardzo czħstym objawem zaburzeı maþej motoryki jest nieprawidþowe trzymanie dþugopisu, zbyt duŇe napiħcie miħĻniowe

BIULETYN EDUKACYJNY NR 14 (20) / 2008

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: