Przychody i koszty.pdf

Przychody i koszty w ksiĘgach rachunkowych

Wstęp

Podstawowym aktem prawnym, na którym oparto wyjaśnienia zawarte w niniejszej publikacji, jest ustawa z dnia 29 września 1994 r.

o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694, ostatnia zmiana w Dz. U. z 2006 r. nr 208, poz. 1540), zwana dalej ustawą o rachunkowości lub

UoR.

W niniejszym opracowaniu przychody i koszty pogrupowano w ten sposób, Ŝe przychodom z określonego tytułu są bezpośrednio przyporządkowane

koszty ich uzyskania. Ułatwia to sporządzenie rachunku zysków i strat w wersji kalkulacyjnej.

W świetle przepisów ustawy o rachunkowości, przez przychody i zyski rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym

korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań,

które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niŜ wniesienie środków przez udziałowców lub

właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt 30 UoR).

Z kolei przez koszty i straty rozumie się uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie

określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia

kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niŜ wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt 31

UoR).

Ustawa o rachunkowości nie definiuje w sposób bezpośredni przychodów i kosztów finansowych. Treść (zakres) tych pojęć wynika pośrednio

z definicji wyniku operacji finansowych, zawartej w art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

I tak, przychody z tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyŜki

dodatnich róŜnic kursowych nad ujemnymi, wykazuje się jako przychody finansowe. Z kolei koszty w szczególności z tytułu odsetek, strat ze zbycia

inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyŜki ujemnych róŜnic kursowych nad dodatnimi, z wyjątkiem odsetek, prowizji, dodatnich

i ujemnych róŜnic kursowych, o których mowa w art. 28 ust. 4 i ust. 8 pkt 2 UoR, wykazuje się jako koszty finansowe.

Pozostałe koszty i przychody operacyjne - zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 UoR - to koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną

jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane:

z działalnością socjalną,

ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a takŜe z utrzymywaniem i zbyciem

nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji,

z odpisaniem naleŜności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem naleŜności i zobowiązań o charakterze

publicznoprawnym nieobciąŜających kosztów,

z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,

z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciąŜających koszty wytworzenia sprzedanych

produktów lub sprzedanych towarów, koszty sprzedaŜy lub koszty finansowe,

z odszkodowaniami, karami i grzywnami,

z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym takŜe środków pienięŜnych na inne cele niŜ

nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.

Natomiast straty i zyski nadzwyczajne to straty i zyski powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną

jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia (art. 3 ust. 1 pkt 33 UoR).

Przychody w świetle ustawy o rachunkowości

Przychodami w jednostkach prowadzących działalność gospodarczą (produkcyjną, handlową, usługową, budowlaną) są wyraŜone w rzeczywistych

cenach sprzedaŜy kwoty naleŜne z tytułu sprzedaŜy produktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych

zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług.

Za cenę (wartość) sprzedaŜy netto składnika aktywów przyjmuje się moŜliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaŜy, bez podatku od

towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem

składnika aktywów do sprzedaŜy i dokonaniem tej sprzedaŜy, a powiększoną o naleŜną dotację przedmiotową. JeŜeli nie jest moŜliwe ustalenie ceny

sprzedaŜy netto danego składnika aktywów, naleŜy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy. JeŜeli nie jest moŜliwe

ustalenie ceny sprzedaŜy netto danego składnika aktywów, naleŜy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy.

W przypadku gdy płatność dokonywana jest w formie środków pienięŜnych lub ich ekwiwalentów, kwota przychodów równa się kwocie

otrzymanych lub naleŜnych środków pienięŜnych. JeŜeli taka płatność jest odroczona w czasie, moŜe się zdarzyć, Ŝe wartość godziwa zapłaty jest

niŜsza aniŜeli nominalna wartość środków pienięŜnych lub ich ekwiwalentów otrzymanych lub naleŜnych. W sytuacji gdy transakcja nosi równieŜ

znamiona transakcji polegającej na finansowaniu odbiorcy, przyszłe wpływy naleŜy zdyskontować wykorzystując przy tym tak zwaną kalkulacyjną

stopę procentową. Wyznacza się ją na poziomie:

dominującej stopy procentowej stosowanej do podobnego instrumentu finansowego wyemitowanego przez wystawcę posiadającego

podobną wiarygodność kredytową lub

stopy procentowej dyskontującej wartość nominalną wartość instrumentu finansowego do bieŜącej, gotówkowej ceny sprzedaŜy towarów

lub usług.

W takim przypadku róŜnicę pomiędzy wartością godziwą i nominalną wartością zapłaty ujmuje się jako przychody z tytułu odsetek.

Natomiast jeśli towary lub usługi wymieniane są na inne towary lub usługi o podobnym rodzaju i wartości, wymiany takiej nie traktuje się jako

transakcji powodującej powstanie przychodów. Przychodami są jednakŜe transakcje wymiany towarów lub usług na towary lub usługi o odmiennym

charakterze. W takiej sytuacji wartość przychodów jest ustalana na poziomie wartości godziwej otrzymanych towarów lub usług skorygowanej

o kwotę otrzymanych środków pienięŜnych lub ekwiwalentów środków pienięŜnych. MoŜe się jednak zdarzyć, Ŝe z róŜnych przyczyn nie jest

moŜliwe ustalenie wartości godziwej towarów otrzymanych. W takiej sytuacji wartość przychodów ustala się na poziomie wartości godziwej

towarów i usług przekazanych, skorygowanej o otrzymaną kwotę środków pienięŜnych lub ekwiwalentów środków pienięŜnych.

Ustawa o rachunkowości nie wskazuje wprost, w jaki sposób naleŜy rozpoznawać przychody przy płatnościach odroczonych czy transakcjach

wymiany (tzw. dostawach barterowych). JednakŜe sposobu postępowania moŜna doszukiwać się w innych artykułach. I tak, przy stosowaniu

odroczonych terminów płatności moŜna odwołać się do art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości, w którym mówi się, Ŝe naleŜności (a więc

i przychody) wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostroŜności. Jednocześnie naleŜy pamiętać o tym, Ŝe zgodnie

z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania

i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. nr 149, poz. 1674, ost. zm. w Dz. U. z 2005 r. nr 256, poz. 2146), udzielone poŜyczki

i naleŜności własne, z wyjątkiem zaliczonych do przeznaczonych do obrotu, wycenia się w wysokości skorygowanej ceny nabycia oszacowanej za

pomocą efektywnej stopy procentowej.

W ustawie o rachunkowości nie wskazuje się równieŜ, w jaki sposób naleŜy wyceniać przychody ze sprzedaŜy w sytuacji, gdy następuje wymiana

jednego produktu czy towaru na inne. W praktyce najczęściej moŜna się spotkać z oszacowaniem wartości godziwej dóbr otrzymanych.

Przychody ze sprzedaŜy produktów, towarów i materiałów

Do ewidencji przychodów ze sprzedaŜy w kraju i za granicę (dostawy wewnątrzwspólnotowe, eksport) wytworzonych przez jednostkę produktów

(wyrobów gotowych, półfabrykatów, usług) słuŜy konto 70-0 "SprzedaŜ produktów".

Przychody ze sprzedaŜy netto wyceniane są w wysokości cen sprzedaŜy skorygowanych o udzielone rabaty, bonifikaty, opusty i skonta - bez

naleŜnego podatku od towarów i usług.

Do przychodów ze sprzedaŜy produktów nie zalicza się:

naleŜnego podatku od towarów i usług,

otrzymanych przed wykonaniem usług lub dostawy wyrobów gotowych i półproduktów przedpłat i zaliczek, które do momentu uznania za

przychody, ujmuje się na koncie 84 jako rozliczenia międzyokresowe przychodów,

przekazania wyrobów gotowych z własnych zakładów wytwarzających te produkty do własnych placówek handlu detalicznego,

magazynów hurtowych i zakładów gastronomicznych,

zuŜycia produktów w postaci wyrobów gotowych i półfabrykatów oraz świadczenia usług na potrzeby własnej działalności statutowej -

gospodarczej, socjalnej i budowy środków trwałych.

Do ewidencji przychodów ze sprzedaŜy towarów w placówkach handlu detalicznego i hurtowego, w zakładach gastronomicznych oraz artykułów

będących przedmiotem skupu przeznaczone jest konto 73-0 "SprzedaŜ towarów". Na koncie 73-0 ujmuje się przychody ze sprzedaŜy towarów

w wartości netto, tj. pomniejszone o VAT naleŜny i udzielone w momencie sprzedaŜy rabaty, opusty lub bonifikaty.

W jednostkach dokonujących sprzedaŜy detalicznej, będących podatnikami podatku VAT, a niezobowiązanych do prowadzenia ewidencji sprzedaŜy

za pośrednictwem kas rejestrujących, wstępnie przychody ujmuje się w wartości brutto (tj. po stronie Ma konta 73-0 księguje się cały utarg),

a następnie ustalony wskaźnikowo VAT naleŜny, zawarty w tych utargach, księguje się: Wn konto 73-0, Ma konto 22.

Do przychodów ze sprzedaŜy towarów nie zalicza się tzw. dostaw wewnętrznych, a mianowicie:

przesunięć towarów z własnego magazynu hurtowego do własnych placówek handlu detalicznego i własnych zakładów gastronomicznych,

przekazania towarów z przeznaczeniem do zuŜycia na potrzeby własnej działalności operacyjnej (podstawowej, pomocniczej i zarządu),

przekazania towarów z przeznaczeniem do budowy i ulepszenia środków trwałych.

Do przychodów ze sprzedaŜy towarów nie zalicza się równieŜ otrzymanych przed wydaniem towarów zaliczek, przedpłat, zadatków, które

w momencie wpływu na rachunek bankowy jednostki zalicza się na uznanie nabywcy, który dokonał wpłaty zaliczki. Sprzedawca jest obowiązany

wystawić fakturę VAT nie później niŜ siódmego dnia od dnia, w którym otrzymał przedpłatę w tej wysokości i na podstawie tej faktury dokonać

księgowania:

1) ogólnej kwoty przedpłaty:

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami",

- Ma konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",

2) VAT naleŜnego zawartego w kwocie przedpłaty:

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT naleŜnego".

Po wykonaniu (zrealizowaniu) sprzedaŜy towarów, których przedpłata dotyczy, dokonuje się zarachowania przychodów ze sprzedaŜy towarów,

zapisem:

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",

- Ma konto 73-0 "SprzedaŜ towarów".

Ewidencję przychodów ze sprzedaŜy materiałów oraz opakowań prowadzi się na koncie 74-0 "SprzedaŜ materiałów i opakowań". SprzedaŜ

materiałów dotyczy przede wszystkim nadmiernych i zbędnych zapasów materiałów będących na stanie jednostki, których jednostka nie będzie

w stanie zagospodarować w ramach własnej działalności gospodarczej. Na koncie tym księguje się równieŜ przychody ze sprzedaŜy opakowań oraz

odpadów.

Przychody ze sprzedaŜy produktów, towarów i materiałów księguje się w następujący sposób:

1. Dane wynikające z faktur VAT:

a) wartość sprzedaŜy według cen sprzedaŜy netto

- Ma konto 70-0 "SprzedaŜ produktów", 73-0 "SprzedaŜ towarów" lub 74-0

"SprzedaŜ materiałów",

b) VAT naleŜny

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT naleŜnego",

c) naleŜność od nabywcy (pozycje: 1a + 1b)

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"

(w analityce: Konto imienne nabywcy).

2. Faktura korygująca zmniejszająca sprzedaŜ:

a) wartość korekty w cenie sprzedaŜy netto

- Wn konto 70-0 "SprzedaŜ produktów", 73-0 "SprzedaŜ towarów" lub 74-0

"SprzedaŜ materiałów",

b) korekta podatku naleŜnego

- Wn konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT naleŜnego",

c) korekta naleŜności (pozycje: 2a + 2b)

- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"

(w analityce: Konto imienne nabywcy) uznanie ogólną kwotą dokonanej korekty.

SprzedaŜ robót

Spółka z o.o. zarządzająca składowiskiem odpadów dokonała na zlecenie urzędu gminy uszczelnienia niecki na tym wysypisku odpadów. Jak

zaksięgować fakturę potwierdzającą sprzedaŜ usług w postaci robót wykonanych w związku z uszczelnieniem niecki na tym wysypisku odpadów,

którego właścicielem jest urząd gminy?

Spółka z o.o. zarządzająca składowiskiem odpadów, na którym wykonano roboty związane z jego uszczelnieniem, jest zobowiązana - mocą art. 106

ust. 1 ustawy o VAT - wystawić fakturę stwierdzającą dokonanie sprzedaŜy tych robót na rzecz właściciela składowiska, który zlecił ich wykonanie.

Dane wynikające z tej faktury księguje się:

1) wartość robót w cenie sprzedaŜy netto (bez VAT):

- Ma konto 70-0 "SprzedaŜ produktów",

2) VAT naleŜny od kwoty z poz. 1:

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT naleŜnego",

3) razem naleŜność od zleceniodawcy robót (w tym przypadku urzędu gminy):

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Szczegółowe zasady wystawiania faktur określają przepisy rozdziału 4 (§ 8-27) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie

zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług,

do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 95, poz. 798 i nr 102, poz. 860).

SprzedaŜ w jednostce handlu detalicznego

Jak naleŜy księgować przychody ze sprzedaŜy w jednostce handlu detalicznego?

Ewidencję księgową przychodów ze sprzedaŜy detalicznej towarów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz

rolników ryczałtowych prowadzi się z uwzględnieniem art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, zobowiązującego do rejestrowania obrotu i kwot podatku

naleŜnego za pomocą kas rejestrujących. Podstawę zapisów w księgach rachunkowych stanowią dobowe raporty fiskalne i sporządzone na ich

podstawie raporty obrotu poszczególnych, odrębnie rozliczanych placówek handlowych lub wyodrębnionych stanowisk sprzedaŜy detalicznej

towarów. Utargi wynikające z tych dokumentów i zawarte w tych utargach przychody ze sprzedaŜy towarów oraz VAT naleŜny księguje się

następująco:

1) wartość w cenach sprzedaŜy netto:

- Ma konto 73-0 "SprzedaŜ detaliczna towarów",

2) VAT naleŜny zawarty w utargach podlegający zarachowaniu na uznanie urzędu

skarbowego:

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT naleŜnego",

3) razem utarg gotówkowy (poz.: 1 + 2):

- Wn konto 10 "Kasa" lub 13-9 "Środki pienięŜne w drodze".

SprzedaŜ detaliczną towarów dla jednostek, z którymi rozliczenie za sprzedane im towary następuje w formie bezgotówkowej, na podstawie

wystawionej faktury VAT, księguje się zarachowując pełną kwotę naleŜności (wartość brutto) na obciąŜenie konta 20 "Rozrachunki z odbiorcami",

natomiast zarachowanie przychodów ze sprzedaŜy i VAT naleŜnego w sposób podany wyŜej.

Reklamacje zgłoszone przez klientów, uznane przez sprzedawcę za uzasadnione, w wyniku których następuje zwrot towaru przez klienta i zwrot

dokonanej uprzednio zapłaty oraz korekta z tego tytułu przychodu ze sprzedaŜy i VAT naleŜnego, podlegają udokumentowaniu fakturą korygującą.

Zawarte w tej fakturze dane księguje się:

1) kwotę zmniejszającą przychody ze sprzedaŜy detalicznej towarów w cenach sprzedaŜy

netto:

- Wn konto 73-0 "SprzedaŜ detaliczna towarów",

- Ma konto 10 "Kasa" lub 20 "Rozrachunki z odbiorcami",

2) korektę VAT naleŜnego:

- Wn konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT naleŜnego",

- Ma konto 10 "Kasa" lub 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

SprzedaŜ odzysków ze złomowania materiałów

Czy postąpiliśmy prawidłowo księgując fakturę za sprzedaŜ złomu jako przychody ze sprzedaŜy? Złom pochodził z likwidacji materiałów, które

stanowiły zapas na magazynie.

SprzedaŜ odzysków ze złomowania materiałów stanowi przychód ze sprzedaŜy.

Ewidencja złomowania materiałów moŜe przebiegać następująco:

1. Decyzja kierownika jednostki o złomowaniu materiałów:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

- Ma konto 31 "Materiały".

2. Odzyski:

a) przyjęte jako zapas materiałów

- Wn konto 31 "Materiały",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

b) sprzedane bezpośrednio z pominięciem przyjęcia do magazynu

- Wn konto 74-1 "Wartość sprzedanych materiałów",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki".

3. Strata na złomowaniu:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki".

4. SprzedaŜ złomu na podstawie faktury VAT:

a) wartość sprzedaŜy netto

- Ma konto 74-0 "SprzedaŜ materiałów",

b) VAT naleŜny

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT naleŜnego",

c) razem naleŜność

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami" lub 24 "Pozostałe rozrachunki".

5. Uznanie magazynu wartością sprzedanego złomu:

- Wn konto 74-1 "Wartość sprzedanych materiałów",

- Ma konto 31 "Materiały".

SprzedaŜ w księgach dewelopera

W jaki sposób powinno się ujmować w księgach dewelopera:

a) przychody ze sprzedaŜy mieszkań, stanowisk garaŜowych i lokali o innym przeznaczeniu,

b) przychody ze sprzedaŜy gruntu i prawa wieczystego uŜytkowania gruntu?

Przychody ze sprzedaŜy mieszkań, stanowisk garaŜowych i lokali o innym przeznaczeniu ujmuje się w księgach rachunkowych, jako element

przeciwstawny do kosztu sprzedaŜy tych produktów, na koncie 70-0 "SprzedaŜ produkcji budowlano-montaŜowej" (lub zamiennie nazwy: "SprzedaŜ

mieszkań", "SprzedaŜ stanowisk garaŜowych", "SprzedaŜ domów jednorodzinnych"). W praktyce stosuje się konto 70-0 "SprzedaŜ produkcji

budowlano-montaŜowej", zaś nazwy podane w nawiasie wykorzystuje się do ewidencji szczegółowej przychodów ze sprzedaŜy ww. produktów.

Przychody zaksięgowane na koncie 70-0 nie obejmują gruntów i prawa wieczystego uŜytkowania gruntu, których sprzedaŜ traktuje się jako

przychody ze sprzedaŜy towarów w tej postaci, księgując je na koncie 73-0 "SprzedaŜ towarów" (w analityce: SprzedaŜ gruntu lub SprzedaŜ prawa

uŜytkowania wieczystego gruntu). W fakturach VAT potwierdzających dokonanie sprzedaŜy wykazuje się wartość mieszkania (jako produktu

gotowego) lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz oddzielnie związanego z nim gruntu i prawa uŜytkowania gruntu (jako towarów). Przychody ze

sprzedaŜy tych produktów i towarów ustala się w cenie sprzedaŜy netto, która w odniesieniu do produktów w postaci mieszkań, domów

jednorodzinnych i lokali o innym przeznaczeniu obejmuje niŜej wymienione pozycje:

1) koszt wytworzenia (koszty bezpośrednie i pośrednie) wraz z kosztami przygotowania budowy do realizacji i odsetkami od kredytu zaciągniętego

na obsługę zobowiązań w okresie trwania budowy,

2) koszty zarządu w części przypadającej na produkt będący przedmiotem sprzedaŜy,

3) razem (poz.: 1 + 2) = koszt własny sprzedaŜy,

4) przewidywany zysk brutto wkalkulowany w cenę sprzedaŜy w wielkości zapewniającej rentowność,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: