NEUROCHIRURGIA
Zakres działania neurochirurgii
§ leczenie chirurgiczne chorób układu nerwowego i jego otoczenia
Obszar działania
§ mózg
§ rdzeń kręgowy
§ czaszka z jej powłokami
§ kręgosłup z jego zawartością (rdzeń kręgowy, korzenie)
Typy leczonych chorób
§ choroby nowotworowe
§ ch. naczyniowe
§ urazy
Neurochirurgia… ???
§ względnie wysoka śmiertelność
§ ogromne obciążenie psychiczne i fizyczne dla personelu
§ kompromis pojęcia „dobry wynik leczenia
WODOGŁOWIE
§ nieprawidłowy wzrost płynu mózgowo-rdzeniowego w skutek zaburzenia równowagi produkcji i absorpcji
§ produkcja płynu mózgowo-rdzeniowego – sploty naczyniówkowe
§ ilość produkcji – 0,3 ml/min, 20 ml/h, 500 ml/doba
Podział
a) etiologiczny
§ wrodzone
§ nabyte: guzy, pokrwotoczne, pourazowe, pozapalne
b) patofizjologiczny
§ obturacyjne (niekomunikujace) – przeszkoda na drodze płynu
§ komunikujące
Objawy
§ symptomatologia zależna od wieku i rodzaju wodogłowia
Ø szybka – wodogłowie ostre
Ø powolna – wolniej rosnące guzy
Wodogłowie ostre – objawy:
§ bóle głowy
§ nudności i wymioty
§ zaburzenia widzenia – objaw Parinaud, porażenie nerwu obwodowego, tarcza zastoinowa „objaw zachodzącego słońca” – Bella
§ później zaburzenia przytomności i wegetatywne
Niemowlęta – objawy:
§ uwypuklenie ciemiączka
§ poszerzone żyły na głowie
§ zwiększony obwód główki
Wodogłowie normotensyjne
§ zespół Hakami (Salomon Hakim 1964)
§ starszy wiek
§ zespół otępienny z zaburzeniem czynności poznawczych
§ zaburzenia chodu
§ nieotrzymanie moczu
Diagnostyka
§ TK – stopień i dynamika powiększania się komór
§ MR – guzy, wrodzone anomalie mózgu, zespół Chiari
§ USG przez ciemiączko u płodu, noworodka, niemowlęcia
§ PL – ocena ciśnienia, wykrycie zmian zapalnych, testy infuzyjne
Leczenie
§ przeciek komorowo-otrzewnowy – zastawka:
Ø ciśnieniowa (np. Pudenza-Heyera)
Ø przepływowa (20 ml/h)
Ø regulowana elektromagnesem
§ przeciek komorowo-przedsionkowy
§ wentrikulostomia endoskopowa
Powikłania
§ infekcje układu
§ krwawienia
§ zatkanie drenu
§ zespół przetrenowania – krwiaki, wodniaki, wąskie komory, podciśnienie śródczaszkowe
§ najlepsza zastawka – to ta, której nie trzeba zakładać
Historia neurochirurgii
§ późny neolit 7000 B.C.
§ papirusy Edwina – Smitha – 1700 B.C.; opisy zabiegów wykonywanych po złamaniach czaszki i urazach rdzenia
§ cywilizacja Inkaska – Peru: plastyka ubytku, trepanacja, rytualna kraniostenoza
§ Hipokrates 470 – 390 B.C.: opisy napadów padaczkowych, klasyfikacja urazów głowy i złamań czaszki, czepiec Hipokratesa
§ Rhazes (Abu Bekr Muhammed El Razi 852-932) – islamski chirurg mózgu, oceniał reakcje źrenic na światło
§ Średniowiecze
o 1543 Andrea Vesaliusa – anatomia mózgu
o 1590 Ambroise Pare – następstwa urazów głowy i rdzenia
o 1641 Tulpius – opis tarni dwudzielnej
o Jean Louis Petit – podział urazów głowy na wstrząśnienie, stłuczenie i obrzęk
o 1743 L. Hester – pierwszy opis usunięcia oponiaka
o 1757 Hunter – opis przetoki szyjno-jamistej
o 1761 Morgagni – opis tętniaka
o 1764 Cotugno – opis rwy kulszowej
o 1765 Biumi – opis krwawienia podpajęczynówkowego
§ Sir Victor Horsley
o 1886 – pierwsza operacja leczenia padaczki
o 1889 – pierwsze usunięcie gruczolaka przysadki z dostępu podczołowego
o 1887 – pierwsze usunięcie guza kręgosłupa
o 1910 – dostęp (p?)odnamiotowy nadmóżdżkowy do guzów szyszynki
§ Harley Cushing
o pionier nowoczesnej neurochirurgii, zastosowanie jej w endokrynologii (choroba i zespół Cushinga)
o leczenie guzów mózgu, głównie oponiaków i gruczolaków przysadki
o twórca narzędzi – wiertło, igła
o twórca metod operacyjnych – odbarczenie podskroniowe, dostęp do komór, do tylnej jamy czaszki
§ Walter Edward Dandy
o powietrzna wentrikulografia
o wodogłowie
o pierwsza operacja płynotoku nosowego
o próby leczenia przepukliny dyskowej
o dostęp na podstawę, dojście do guzów szyszynki
o 1937 – zamknięcie tętniaka klipsem naczyniowym wymyślonym przez Cushinga
§ Antonio C. E. Moniz – angiografia mózgowa 1927, lobotomia przedczołowa, 1944 – postrzelony przez chorego i sparaliżowany, 1956 – chory po leukotomii zabija go
§ Jerzy Choróbski – twórca I Oddziału Neurochirurgii w Polsce – grudzień 1935
Stereotaksja
Chirurgia stereotaktyczna – jest metodą do lokalizowania niewielkich miejsc uszkodzenia w mózgu z uzyciem specjalnej ramy dającej możliwość opisania położenia tych miejsc (punktów) w trójwymiarowej przestrzeni w oparciu o koordynaty Kartezjusza (x, y, z)
Ramy stereotaktyczne
Radiochirurgia – „nóż” w którym:
§ ostrze – wysokie dawki promieniowania skupione na niewielkim obszarze, których źródłem jest przyspieszacz liniowy
§ rękojeść do sterowania – aparatura stereotaktyczna
Gamma Knife
Neuroendoskopia
§ wentrikulostomia
§ fenestracja – otwarcie – torbieli śródkomorowych i pajęczynówki
§ fenestracja wodogłowia niekomunikującego
§ resekcja torbieli koloidowych III komory
§ biopsja patologii śródkomorowych
§ resekcja zmian okolicy przysadki
Neuronawigacja – cel
§ lepsze rozeznanie w indywidualnej anatomii
§ poprawa śródoperacyjnej precyzji
BrainSuite
4
michalsoowa