Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się na lekcjach przyrody.pdf

Profesjonalny warsztat

sPecjalisty teraPii Pedagogicznej

Moduł 5

dostosowanie wymagań edukacyjnych

do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych

uczniów ze specyficznymi trudnościami

w uczeniu się na lekcjach przyrody

autor:

Beata talarczyk-rumińska

Ogólne propozycje dostosowania wymagań adekwatne do symptomów zaburzeń

Materiał poniższy opracowałam na podstawie własnej wiedzy, długoletnich doświadczeń i spo-

strzeżeń w pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych, literatury psychologiczno-pe-

dagogicznej oraz korzystając z doświadczeń i spostrzeżeń innych nauczycieli terapeutów. Przed-

stawiam objawy zaburzeń funkcji zaangażowanych w proces czytania i pisania na lekcjach przyrody

oraz proponuję adekwatne do rodzaju zaburzeń formy dostosowania wymagań edukacyjnych.

w nauczaniu przyrody uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się istotne jest stosowa-

nie odpowiednich metod pracy, do których należą metody poszukujące, obserwacyjne i badawcze.

nauczanie przez przeżywanie i osobisty odbiór natury rozwija w dziecku potrzeby poznawcze. Po-

znaje ono przyrodę głównie przez działanie, dlatego warto wzbogacać lekcje o ciekawe i różnorod-

ne zadania, doświadczenia, eksperymenty, tablice dydaktyczne, eksponaty, filmy, wycieczki itp.

warto pamiętać o stopniowaniu trudności i stosowaniu zasady „od bliższego do dalszego”, która

pozwala przezwyciężać trudności i kształtować pozytywne nastawienie do zdobywania nowych

wiadomości i umiejętności przyrodniczych.

Dostosowanie wymagań:

• powinno dotyczyć głównie form i metod pracy z uczniem,

• nie może polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżanie wymagań

wobec uczniów z normą intelektualną,

• nie oznacza pomijania haseł programowych, tylko ewentualne realizowanie ich na poziomie

wymagań koniecznych lub podstawowych,

• nie może prowadzić do nierealizowania podstawy programowej, a zdobyta wiedza i umie-

jętności powinny dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu eduka-

cyjnego.

Trudności, na które napotykają uczniowie z dysleksją na lekcjach przyrody

• czytanie ciche i głośne ze zrozumieniem (teksty w podręczniku, dodatkowe źródła informacji

typu: przewodnik, atlas, książka przyrodnicza),

• odczytywanie ze zrozumieniem poleceń w ćwiczeniach,

• odczytywanie z mapy wysokości bezwzględnej punktów,

• wyszukiwanie w tekście treści kluczowych dla danego zagadnienia,

• orientacja na mapie, planie, korzystanie z legendy oraz odczytywanie nazw geograficznych,

• poruszanie się na mapie zgodnie z kierunkami świata,

• orientacja przestrzenna w terenie,

• samodzielne formułowanie wniosków w formie ustnej i pisemnej,

• zapisywanie odpowiedzi poprawnych pod względem graficznym, ortograficznym i stylistycz-

nym,

Moduł 5 Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych

uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się na lekcjach przyrody

• wpisywanie wyrazów do krzyżówek, zdań z lukami, uzupełnianek wyrazowych,

• zamykanie myśli w krótkich, poprawnie zbudowanych pod względem logicznym i stylistycznym

zdaniach,

• uzasadnienie swoich sądów (ze względu na mały zasób słownictwa),

• rozumienie nowych pojęć,

• zapamiętywanie i wyjaśnianie podstawowych pojęć, zjawisk, następstw i zależności wystę-

pujących w przyrodzie,

• mylenie pojęć podobnych pod względem brzmieniowym, wzrokowym (kotlina–dolina) lub

znaczeniowym (góra–szczyt),

• porządkowanie, na przykład barw do warstwic na mapie poziomicowej czy pięter roślinności

w górach,

• klasyfikowanie poznanych organizmów,

• rozpoznawanie form terenu i ukształtowania terenu,

• rozpoznawanie i przyswajanie gatunków roślin i zwierząt,

• osłabiona koncentracja uwagi,

• niska motywacja do nauki, szybkie zniechęcenie.

Dostosowanie wymagań edukacyjnych z przyrody do potrzeb psychofizycznych uczniów

z dysleksją

Praca korekcyjno-kompensacyjna

Czytanie

teksty do ćwiczeń w czytaniu zawsze muszą być zapisane powiększoną czcionką – najmniejsza

to 14 (w zależności od stopnia występujących trudności). Ćwiczenia w czytaniu:

• czytanie krótkich tekstów – zwracanie uwagi na treści kluczowe, uczeń zaznacza je kolorem,

otacza pętlą, podkreśla,

• czytanie definicji – objaśnianie ich własnymi słowami, podawanie przykładów, powtarzanie

trudnych nazw, samodzielne zapisywanie na kartkach,

• odczytywanie z mapy nazw geograficznych, z planu znaków topograficznych, korzystanie

z legendy, dobór odpowiednich i czytelnych dla dziecka map i atlasów,

• czytanie wykresów i tabel ze zwróceniem uwagi na dane zapisane w pionie i poziomie, uczenie

poprawnego odczytywania szczegółów, takich jak jednostki miary, czasu, pojemności itp.

• głośne i ciche czytanie poleceń z przeanalizowaniem treści zadania,

• czytanie ciekawostek przyrodniczych usprawniające tempo czytania i poszerzające zaintere-

sowanie dziecka światem przyrody.

Pisanie

Ćwiczenia w poprawnym pisaniu:

• przepisywanie,

Moduł 5 Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych

uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się na lekcjach przyrody

• stosowanie krótkich zdań,

• wdrażanie do samokontroli przez wykorzystanie wzmocnień pozytywnych na przykład

naklejka lub pieczątka za poprawne przepisanie notatki lub zapisanie odpowiedzi na zadane

pytanie,

• wyrabianie czujności ortograficznej przez przypominanie i utrwalanie zasad.

Ćwiczenia rozwijające procesy poznawcze

• usprawnianie logicznego myślenia,

• rozwijanie płynności skojarzeniowej, na przykład łańcuch skojarzeń do „las”: drzewa, mchy,

ptaki, grzyby, paprocie itp.

• kształtowanie twórczego i oryginalnego myślenia, przełamywanie schematów w myśleniu,

• praca metodą „burzy mózgów” – pobudzanie do twórczego wielokierunkowego myślenia,

rozwijanie wyobraźni,

• ćwiczenie pamięci wzrokowej: odkrywanki, podpisywanie ilustracji, wyszukiwanie szczegółów,

memory,

• ćwiczenia pamięci słuchowej: „głuchy telefon”, rozpoznawanie głosów przyrody, naśladowanie

głosów przyrody, rymowanki,

• ćwiczenie koncentracji uwagi.

Postępowanie psychoterapeutyczne

• budowanie wiary w siebie i we własne możliwości przez odkrywanie mocnych stron, pochwały

ustne i pisemne, nagrody w postaci naklejek, pieczątek, plusów, słowa uznania na forum

klasy,

• zachęcanie do przezwyciężania trudności pochwałami słownymi i gestami,

• wyrabianie samodzielności w pracy, wdrażanie do stosowania samokontroli,

• wdrażanie do systematycznej i wytrwałej pracy,

• mobilizowanie do aktywnego udziału w zajęciach,

• dostrzeganie i podkreślanie na forum klasy postępów ucznia w nauce.

Postępowanie psychodydaktyczne (dostosowanie form i metod pracy do indywidualnych

możliwości uczniów na lekcjach przyrody)

• niewymaganie głośnego czytania w obecności klasy, jeżeli uczeń nie chce lub ma z tym prob-

lem,

• dawanie więcej czasu na czytanie poleceń słownych i zadań tekstowych zarówno podczas

lekcji, jak i w czasie prac kontrolnych,

• zaznaczanie kluczowych fragmentów z podręcznika, zachęcanie do korzystania z książek

mówionych,

Moduł 5 Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych

uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się na lekcjach przyrody

• sprawdzanie rozumienia zadań tekstowych (czy uczeń zdążył przeczytać i zrozumiał treść),

• dawanie więcej czasu podczas sprawdzianów,

• poprzedzanie sprawdzianów lekcjami powtórzeniowymi, na których utrwala się kluczowe

wiadomości i umiejętności z danego działu,

• regularne sprawdzanie zeszytów i ćwiczeń szkolnych ucznia, zaznaczanie błędów, mobilizo-

wanie do wnikliwej poprawy oraz wdrażanie do samokontroli,

• stosowanie metod aktywnych, angażujących jak najwięcej zmysłów (ruch, dotyk, wzrok,

słuch),

• nieobniżanie ocen za brzydkie pismo i błędy ortograficzne w pracach pisemnych,

• dawanie więcej czasu na wypowiedź ustną, niewyrywanie ucznia do natychmiastowej

odpowiedzi (dać krótki czas na zastanowienie), gdyż może on mieć trudności z szybkim

przypominaniem sobie nazw, reguł, definicji; w razie potrzeby można dyskretnie ukierunkować

myślenie ucznia,

• stosowanie jak największej liczby ćwiczeń i praktycznych doświadczeń,

• systematyczne utrwalanie podstawowych wiadomości i umiejętności poprzez wyodrębnianie

treści kluczowych,

• rozwijanie umiejętności komunikacyjnych: słuchania innych, udziału w rozmowie, pogadance,

dyskusji, wyrażaniu swoich sądów i opinii,

• zapewnienie udziału w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych na terenie szkoły .

DOWIEDZ SIĘ

jakie ćwiczenia pomogą dziecku opanować i zrozumieć trudne terminy i po-

jęcia specyficzne dla danego przedmiotu? Podpowiedzi poszukaj w książce

jill McMinn Pomóż dziecku z… zaburzeniami mowy i komunikacji językowej ,

s. 92–98.

SPRAWDŹ SIĘ

Podaj pomysły na metody i formy pracy stymulujące rozwój uczniów ze

specyficznymi trudnościami w uczeniu się na lekcjach przyrody.

ZAPLANUJ

zaplanuj strukturę efektywnej lekcji przyrody z dzieckiem ze specyficznymi

trudnościami w uczeniu się.

Moduł 5 Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych

uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się na lekcjach przyrody

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: