Biuletyn PTD 3(11) 2011 - Agnieszka Krajewska.pdf - dysleksja - ewaska6

4zdoswdczenLyout 1 12/12/11 9:57 AM e 51

Agnieszka Krajewska

Na lekcji jzyka obcego

1001 pomysw praktyka

W swojej pracy spotykam wiele dzieci, uczniw,

studentw, osoby dorose kada z nich ma inny styl

uczenia si, inne oczekiwania, inny bagadowiadcze

i inne problemy Nie kady chce lub potrafi o swo-

ich problemach mwi. Niektrzy nie s wiadomi, e

ich trudnoci z uczeniem si mog wynika z dyslek-

sji. Staram sipozna moich uczniw i dowiedzie si

o ich trudnociach, aby kadego, w szczeglnoci

najmodszych, naucza zgodnie z indywidualnymi po-

trzebami. Jednym z symptomw cechujcych dzieci

z dysleksj jest deficyt koncentracji uwagi: dzieci a-

two ulegaj rozproszeniu przez otaczajce je dwiki

i obrazy oraz szybko si nudz prac z podrcznikiem

i zeszytem (Szstak 2009). Na etapie wczesnoszkol-

nym symptom ten, cho rzeczywicie w rnym stop-

niu, dotyczy wikszoci uczniw, ktrzy nudz sizbyt

dug prac z podrcznikiem, wykonywaniem tego

samego zadania, nawet ciekawego, i atwo rozprasza-

j si innymi bodcami (prba znalezienia przez na-

uczyciela cieki na odtwarzaczu, pisanie na tablicy,

uwaga kolegi itp.). Dlatego warto zadba o podstawo-

we potrzeby uczniw, dobrze zorganizowa proces

nauczania, wykorzysta wszystkie zmysy, a do tego

zaproponowa uczniom i rodzicom kilka metod, kt-

re uatwi im przyswajanie materiau, organizowanie

procesu uczenia si czy powtarzania.

Organizacjaprzestrzeniklasyi przebiegulekcji

Podrczniki

Wiadomo, e dobrze zorganizowany i przejrzysty prze-

bieg lekcji pozwala na lepsz koncentracj. Kada

lekcja powinna mie jasny cel lub cele, z ktrymi za-

poznajemy rwnie uczniw. Na pocztku roku szkol-

nego nawet z najmodszymi ogldamy podrcznik

rozdzia po rozdziale (jeli jest to moliwe, rwnie

z rodzicami). Zwracamy uwag, jak oznakowane

srne zadania (symbol CD, owka itp), gdzie znaj-

duje si sowniczek i materiay dodatkowe. Cieka-

wym wiczeniem, ktre pozwala co pewien czas po-

wtrzy te wiadomoci, jest polecenie: znajd

w ksice. Poniej przykad do ksiki English Adven-

ture 3, ktry zarazem pozwala powtrzy liczebniki:

Nauczyciel: Where is the green-yellow teapot

Ucze: Page.......... (13)

Inne pytania nauczyciela:

Where is the racoon

Where is the tornado

Where is the BIG shark

Where is the world

Nauczyciel: What is on the page 7273

Ucze: picture dictionary

Inne pytania nauczyciela:

What is on the page 69 (the pictures of London)

What is on the page 67 (weather poster)

Najwaniejsze aspekty pracy:

dobra organizacja miejsca pracy i procesu nauczania,

wykorzystanie ruchu i nauczanie wielozmysowe.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji

4zdoswdczenLyout 1 12/12/11 9:57 AM e 52

What is on the page 2 (the alphabet)

wy), warto j pokaza (sygna wzrokowy) i wzmocni

komunikatem niewerbalnym zapisa stron na tabli-

cy, czsto konkretnym kolorem i w odpowiednim miej-

scu tablicy. Ja wykorzystujdo tego prawy grny rg

tablicy, a po zapisie stoj tam chwil i w momencie

pyta nie denerwujsi, nie odpowiadam, tylko wska-

zuj stron na tablicy i w ksice. Uczniowie czsto

najpierw zwracaj sio pomoc do kolegi z awki, po-

tem dopiero podnosz gow. W przypadku, gdy jeden

ucze otworzy ksikna zej stronie, lepiej cicho po-

dej do niego i znale dobr stron ni upomina go

na forum, co rozprasza caklas. Zachmy uczniw

do odpowiedzi na kilka prostych pyta: Can you see

a dog What colour is it , a potem do wsplnego

omwienia wiczenia zamiast przystpowa od ra-

zu do pisania. Pozwoli to uczniom unikn bdw, ale

telepiej zapamita stron, na ktrej pracowali w kla-

sie (wicej bodcw uatwi zapamitanie). Tak samo

postpujmy z zadaniem domowym.

Kolorowa kreda przykuwa uwag uczniw, a dua

tablica pozwala na wykonanie naprawd duych obraz-

kw obszernymi ruchami rk. W modszych klasach

czsto wykorzystuj arkusze szarego papieru, stare

kalendarze czy plakaty, aby da moliwo malowania

i pisania na duym formacie. Relaksuje si przy tym

rce, a w grupach przedszkolnych nawet stopy.

Pisanie na tablicy bywa bardzo stresujce, pozwa-

lam wic uczniom zabraze sob mikkpieczk czy

maskotk, aby mogy j ciska w drugiej rce. Dzie-

ci majtrudnoci z porwnywaniem zapisu w ksice

z tym na tablicy, nie warto ich te wtedy dodatkowo

stresowa cigymi poprawkami i zmazywaniem, wy-

starczy, e zachcimy ca klas do wsplnego litero-

wania wyrazu, ktry ma by zapisany, moemy te

podpowiada litery w momencie zawahania ucznia.

Kolorowa kreda przydaje si tedo zaznaczania proble-

matycznych czci wyrazw:

ho rr ible , di ff icult ,

h our , cas t le

W wypadku, gdy okadki ksiki i wicze maj

rny kolor, mona posugiwa si nazw The blue bo-

ok czy The yellow book , zamiast uywa trudnych ter-

minw typu students book czy workbook. Cho z dru-

giej strony warto wprowadzi wiczenie suchowe,

polegajce na podniesieniu odpowiedniej rzeczy: stu-

dents book , workbook albo exercise book . Wszystkie

instrukcje musz by krtkie i jasne. Do kolorw oka-

dek dopasujmy kolorow kred, na przykad do zapi-

sania zadania domowego. Innym sposobem na zapa-

mitanie zadania domowego jest wykorzystanie

kolorowych, samoprzylepnych karteczek do zazna-

czania strony w ksice, na ktrej znajduje siwicze-

nie do wykonania lub tekst do przeczytania.

Tablica

Warto wprowadzi i konsekwentnie przestrzega zasa-

dy, e temat lekcji pojawia si w konkretnym miejscu

tablicy, zapisany jest innym kolorem i zostaje tam

do koca lekcji. Zadanie domowe, ktre naley poda

i dokadnie omwi, co w praktyce czsto oznacza wy-

konanie jednego czy dwch przykadw, rwnie war-

to zapisywa wybranym kolorem w staym miejscu ta-

blicy. Stukaniem w tablic czy dzwoneczkiem

mona przykuuwag suchowcw, zanim zapiszemy

wane informacje dotyczce zadania. Mona tepuci

ustalony kawaek piosenki czy melodii, ktry bdzie

sygnaem, e nauczyciel podaje zadanie domowe.

Jeli to moliwe, mona stworzy osobn tablic

do zapisywania zada domowych, a w klasach wspo-

maganych platformami e-learningowymi, osobnza-

kadk z zadaniem domowym.

Wydajc polecenia, warto skorzysta z zasady po-

prawnej instrukcji opisanej przez M. Grindera (1993)

w ksice ENVoY i wielu poradnikach metodycznych.

Kada z tych metod wymaga jednak od nauczyciela

konsekwencji w jej wdraaniu. Proszc uczniw

o otwarcie ksiki na konretnej stronie (sygna sucho-

52 Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji

4zdoswdczenLyout 1 12/12/11 9:57 AM e 53

(ta, mao widoczna pomaga zapita, e danej li-

tery si nie wymawia). Zauwayam, e grupa lepiej

pamita raz uyte kolory nija, i domaga si konse-

kwentnego ich uywania.

Co pewien czas burz te liniowy zapis na tablicy

i wpisuj pionowo poczone ze sob wyrazy (tzw.

w), a uczniowie odnajduj skadowe wyrazy (tema-

tycznie dopasowane do materiau lekcji) i wpisuj je

poziomo jak w krzywk, albo na odwrt: ja pisz po-

ziomo, a uczniowie pionowo. Wpisanie wyrazw bez

odstpw zabiera nauczycielowi chwilk, a uczniom

daje moliwo powiczenia pisowni. Takie wiczenie

jest wspaniaym pomysem na rozpoczcie zaj. Jest

to rwnie dobre zadanie domowe. Pamitajmy jednak,

aby nie prosiuczniw o przepisanie takiego tasiem-

ca do zeszytu, ale samych wyrazw, ktre z niego

powstay.

rhino

eszyt

Zachcam swoich najmodszych uczniw do kupienia

cienkiego, ale duego zeszytu (formatu A4), do ktrego

o wiele atwiej przepisa dokadnie to, co jest na tabli-

cy. Uczniowie mog pisa wikszymi literami, by atwiej

mogli odrni „o” od „a”, mog terysowawiksze

rysunki i zmieci notatk z jednej lekcji na dwch stro-

nach obok siebie. Kada lekcja to nowa strona, co po-

zwala atwiej znale kolejne jednostki.

Zadanie domowe wpisywane jest na przykad

na marginesie albo na dole strony umwionym kolo-

rem (w wypadku formatu A4 jest na to miejsce).

Uczniowie mog przepisa je w kadym czasie i atwiej

jest im znale je w caoci notatek. Starszych

uczniw, ktrzy przygotowuj dusze wypowiedzi pi-

semne, prosz, aby drukowali je na kremowym papie-

rze albo dobierali odpowiedni kolor czcionki. Czasa-

mi granatowy tekst na biaym papierze jest atwiejszy

do czytania. Studenci wybieraj te rodzaj czcionki

frog

Zapis na tablicy i w zeszycie moe te od razu podpo-

wiada znaczenie wyrazw (piktogramy):

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji

4zdoswdczenLyout 1 12/12/11 9:57 AM e 54

(Comic Sans uwaany jest za najbardziej przyjazny ze

wzgldu na ksztat liter). Nie naley pozwala uczniom

pisa zbyt ozdobnymi czcionkami (chyba, e prosimy

o przygotowanie zaproszenia) i stanowczo ogranicza

niepotrzebne ozdobniki czy wyrnienia.

Pirnik

Dobrze zorganizowany pirnik rwniepomaga w pro-

cesie uczenia si. Zachcam dzieci i rodzicw, aby

na lekcji jzyka angielskiego w modszych grupach za-

miast pirnikw, ktre zajmuj p awki, dzieci mia-

y kubeczki albo tzw. jeyki, w ktrych kada kredka jest

osobno i jest widoczna. Jest to bardzo wane w trak-

cie zada suchowych, gdy trzeba „usysze kolor”

i szybko znale odpowiedni kredk. Otwieranie pir-

nika i poszukiwanie kredki rozprasza ucznia i prowadzi

do „zgubienia si” w suchanym tekcie. Dodatkowe

przybory (klej, noyczki itp.) mog pozosta w pir-

niku. Zachcam uczniw do trzymania w rce maej,

mikkiej pieczki lub innego przedmiotu, ktry dziaa

odprajco w trakcie piewania, odpowiedzi ustnych

czy pisania na tablicy.

Klasa

Jeli dana grupa ma zawsze lekcj w tej samej klasie,

moemy rwnie w specjalny sposb zorganizowa

przestrze, na przykad podzieli klas na cz

do pracy w awkach (tam zostawiamy podrczniki,

zeszyty i przybory) i na cz do pracy na stojco (ra-

czej nie przy oknie), gdzie znajduj si dywan lub koc,

magnetofon, tablica na plakaty, prace uczniw i obrazki

oraz pacynki do opowiadania historyjek.

nazwa zwierzaka i z liter powstaje obrazek tego zwie-

rzaka (duo kolorw i ruchu).

http://www.poissonrouge.com/abc/

Strona z alfabetem po klikniciu litery jest czytany

wyraz, ktry zaczyna sina tliter, pojawia siob-

razek, a potem krtka prezentacja tematyczna z zada-

niem do wykonania.

http://learnenglishkids.britishcouncil.org/

Strona zawiera midzy innymi zestaw gier do wicze-

nia pisania. Baloniki z literami w rodku, na dole po-

jawia si obrazek, na przykad wanna i kreski, jak

w popularnym wisielcu. Zadaniem dzieci jest zestrze-

li odpowiednie baloniki, aby uoy wyraz.

Komputer

Internet to bogactwo interaktywnych wicze, warto

poszuka tych sprawdzonych przez innych nauczycieli

czy rodzicw, poniej tylko kilka propozycji przetesto-

wanych przeze mnie i moich uczniw:

http://www.bemboszoo.com/Bembo.swf

Strona z alfabetem po klikniciu litery pojawia si

54 Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji

4zdoswdczenLyout 1 12/12/11 9:57 AM e 55

http://www.youtube.com/watchvhx8i-Wqjtc&fe-

aturerelated

Przyimki w wesoy sposb wiczy piosenka In on un-

der , ktr piewali nawet gimnazjalici. Oprcz weso-

ych sw (rymowanki), wesoe obrazki przedstawia-

jce sowa piosenki s widoczne na dole ekranu.

Starsi uczniowie najpierw uzupeniali przygotowany

przeze mnie tekst (czyli rymujce si czci tekstu),

a potem suchali piosenki i wstawiali przyimki:

minie, da upust energii i pozwoliuczniom zrelak-

sowa si po dugim pisaniu czy monotonnych wi-

czeniach. Ruch pozwala rwnie na wykorzystanie

zmysw i lepsze poznanie otoczenia. Oczywicie, e

mona na tablicy namalowa schody ze strzak do g-

ry upstairs , ale warto wzmocniprzekaz i raz napraw-

d zej z grup na d i wej po schodach, wyma-

wiajc przy tym odpowiednie komendy ( upstairs ,

downstairs ). Przy okazji mona schody policzy po an-

gielsku, starsze dzieci poprosi o wchodzenie co dru-

gi schodek i liczenie po dwa (2, 4, 6), a przy schodze-

niu po jednym, ale od koca (11, 10, 9). Otwarcie

drzwi przez 30 uczniw, aby przewiczy open i clo-

se jest niewtpliwie czasochonne, ale zoenie kartki

na p i namalowanie klamki pozwala juna odpowied-

ni ruch rki i wiczenie open/close .

ierszyki

Rymowanki na pocztek czy koniec lekcji daj moli-

wo powtrzenia zwrotw, sprawnego rozpoczcia

czy zakoczenia lekcji wedug ustalonego schematu

(klasowe rytuay):

Look at the board, close the book, close the pencil ca-

se, close your bag, stand up, say goodbye, open the

door, see you, bye!

Stand up, close the book, clap your hands, stamp your

feet, open the door, turn around, wave your hand, say

goodbye!

Gimnastyka

Wprowadzenie wicze ruchowych nie musi ozna-

cza utraty cennego czasu lekcji, jak czsto uwaaj

nauczyciele. Przeplatanie rnorodnych wicze

i miejsc pracy moe na pocztku kojarzy si z cha-

osem wstawania i siadania na dywanie, daje jednak

uczniom moliwo odprenia si i odwieenia

umysu. Oprcz wicze relaksacyjnych i gimnastyki

mzgu mona zawsze dopasowa rodzaj wicze

do przerabianego materiau:

Czci ciaa

Znana jest wszystkim piosenka Head and shoul-

1. Wheres the mouse .... the house

Wheres the cat .... the hat

Wheres the fish .... the dish

Where are you .... the classroom

2. Wheres the bear .... the chair

Wheres the snake .... the cake

Wheres the guitar .... the car

Where are you .... the chair too

mysyi ruch

Im wicej cieek, jakimi informacja dociera do od-

biorcy, tym atwiej bdzie j zapamita, nawet jeli

ucze ma trudnoci z percepcj wzrokow czy sucho-

w. Przykady wicze opisane zostay przeze mnie

w artukule „Nauczanie wielozmysowe stara meto-

da w nowoczesnej szkole” (red. D. Sikora-Bana-

sik 2009). Ruch to istotny element w procesie naucza-

nia i uczenia si, dlatego warto wplata wiczenia

ruchowe w lekcje jzyka angielskiego, aby odpry

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji

Biuletyn PTD 3(11) 2011 - Agnieszka Krajewska.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: