Borderline Personality Disorder (BPD) Czyli... Emocjonalnie Niestabilne Zaburzenie Osobowoci "Zagubienie w lustrzanym odbiciu" Ostatnia aktualizacja: 2005-06-04 Ostatnia drobna aktualizacja: 2007-04-04 Š 2004-2006 D.C. Zastrzeżenia Informacje na tej stronie należy traktować jako subiektywnš syntezę informacji o BPD zebranš z różnych ródeł w 2004r. i nie traktować jako porady lekarskiej. Strona miała poczštek jako zbiór notatek o BPD zbieranych dla siebie, a została opublikowana z powodu znikomej iloci materiałów o BPD w j. polskim, w Internecie, w 2004r. i poczucia, że istnieje potrzeba zwiększania wiadomoci o tym zaburzeniu, aby w efekcie choć trochę pomóc tym, którzy sš dotknięci (porednio lub bezporednio) problemem. Używane na stronie nazewnictwo opisywanego zaburzenia ("Borderline Personality Disorder") jest zgodne z nazewnictwem amerykańskiej klasyfikacji zaburzeń i chorób psychicznch (DSM). W ICD (międzynarodowa klasyfikacja chorób) odpowiednikiem BPD jest Emotionally unstable personality disorder (oficjalne tłumaczenie: "Osobowoć chwiejna emocjonalnie"), której podtypami sš: "impulsywny" i "borderline". Na tej stronie używa się pojęcia borderline również w odniesieniu do ICD-owskiego podtypu "impulsywny". Używane sš tu również nieoficjalne tłumaczenia nazw ("Pograniczne zaburzenie osobowoći", "Emocjonalnie Niestabilne Zaburzenie Osobowoci"). Krótko o stronie Informacje o Pogranicznym Zaburzeniu Osobowoci ("Borderline", BPD) skierowane do ludzi dotkniętych BPD i ich bliskich. BPD to przede wszystkim nadmierne, niestabilne emocje, a także niestabilnoć myli (popadanie w ekstrema, hutawki nastroju i niestabilny, tj. chaotycznie zmienny, stosunek do innych ludzi, siebie i wszystkiego wokół). Powodem BPD jest zwykle poważne psychiczne/emocjonalne zaniedbanie dziecka lub traumatyczne wydarzenie w dzieciństwie co pozostawia trwały wpływ na układ limbiczny, pamięć, emocje i postrzeganie własnego "ja". BPD wywołuje zmiany biologiczne w mózgu podobne do zespołu stresu pourazowego, które powodujš iż człowiek jest nadwrażliwy, przesadnie nerwowy, nieufny, a czasem zbyt ufny. Osoby z BPD majš słabš pamięć, kontrolę emocji i kiepskie poczucie własnej tożsamoci; sš zwykle inteligentni, wrażliwi i majš duże możliwoci empatii. BPD mocno wpływa na osobowoć człowieka, dezorganizuje życie i sprawia, że staje się ono pełne niepokoju, nadwrażliwoci, roztargnienia, chaosu, skrajnoci, nadmiernych emocji, całkowitego braku emocji w innych chwilach, miłoci i nienawici, rozczarowań, panicznego strachu przed opuszczeniem, bliskimi relacjami i bliskociš, działań impulsywnych, ryzykownych i prób bezskutecznej ucieczki od samego siebie oraz aktów samo-destrukcyjnych majšcych na celu powstrzymanie wewnętrznego, psychicznego bólu. BPD cechuje: niestabilnoć emocjonalna (nadmierne emocje w jednych momentach i brak uczuć w innych; dłuższe utrzymywanie się wywołanych emocji); intensywnoć i niestabilnoć relacji z innymi ludmi (częste przechodzenie pomiędzy ekstremami idealizacji i dewaluacji, miłoci i nienawici); niestabilny i zaburzony obraz własnego "ja" (brak stabilnej wiedzy o tym kim się jest i co się chce, błędna samoocena); chroniczne uczucie pustki wewnętrznej i znudzenia; impulsywnoć i skłonnoć do ryzykownych zajęć; tendencja do działań samodestrukcyjnych; chaotyczne hutawki nastroju zmieniajšce się w cyklach godzinnych/dniowych, zmierzajšce ku smutkowi, przygnębieniu, niepokojowi, złoci; złoć, agresja, skłonnoć do krytykowania, atakowania werbalnego i obwiniania innych; wyolbrzymione, paranoidalne podejrzenia; objawy dysocjacyjne; paniczny lęk przed porzuceniem przekładajšcy się na strach przed bliskociš. BPD ma status jednego z 10 zaburzeń osobowoci. "Zaburzenie osobowoci" nie oznacza, że kto "nie jest sobš"; zaburzeniem osobowoci nazywa się głęboko zakorzenione wzorce zachowania, które powodujš cierpienie oraz wpływajš destruktywnie na relacje z innymi. BPD jest podobne do zespołu stresu pourazowego i depresji dwubiegunowej z częstymi hutawki nastroju (rapid-cycling). BPD jest często specyficznym zespołem stresu pourazowego, w którym stres dowiadczony był w dzieciństwie; dotyka ok. 2-3% populacji (w tym 75% osób to kobiety wykorzystywanie seksualne bywa powodem BPD); ok. 75% doprowadza do decyzji o przedwczesnym zakończeniu własnego życia. Kryteria diagnostyczne Borderline Personality Disorder wg DSM-IV Wzorzec niestabilnych relacji z innymi, obrazu siebie, afektu i wyrana impulsywnoć zaczynajšca się we wczesnym okresie dorosłoci i obecna w różnych sytuacjach, wskazywana przez co najmniej pięć z następujšcych: 1.Frenetyczne (szalone, poważne, nacechowane nadmiernymi emocjami) wysiłki uniknięcia rzeczywistego lub urojonego opuszczenia. 2.Wzorzec niestabilnych i intensywnych relacji z innymi ludmi, charakteryzujšcy się przechodzeniem pomiędzy ekstremami: idealizacji i dewaluacji. Jest to nazywane "rozszczepieniem". 3.Zaburzenia tożsamoci: zauważalny i trwale niestabilny obraz siebie lub poczucia własnego "ja". 4.Impulsywnoć w co najmniej dwóch obszarach, które sš potencjalnie niebezpieczne (np. wydawanie pieniędzy, lekkomylny seks, nadużywanie substancji, niebezpieczna jazda, nadużywanie jedzenia). 5.Powtarzajšce się zachowania samobójcze (gesty, groby) lub samouszkadzajšce się zachowanie. 6.Niestabilnoć emocji z powodu wahań nastroju (np. intensywne epizody depresyjne, drażliwoci lub niepokoju, zwykle utrzymujšce się kilka godzin, rzadko dłużej niż kilka dni). 7.Chroniczne uczucie pustki. 8.Niestosowna, intensywna złoć lub problemy z kontrolš złoci (np. częste wybuchy gniewu, stałe gniewanie się, powtarzajšce się bójki). 9.Przejciowe, zwišzane ze stresem, poważne symptomy dysocjacyjne lub paranoidalne podejrzenia. Kryteria diagnostyczne Emotionally unstable personality disorder wg ICD-10 Typ Impulsywny Przynajmniej 3 z następujšcych objawów muszš być obecne (jednym z nich musi być 2): 1.Zauważalna tendencja do nieoczekiwanego działania bez rozważania jego konsekwencji 2.Zauważalna tendencja do kłótliwego zachowania i konfliktów z innymi, szczególnie gdy impulsywne zachowania sš udaremniane lub krytykowane 3.Skłonnoć do wybuchów gniewu i przemocy, z niezdolnociš kontroli wybuchowych reakcji 4.Trudnoci w utrzymywaniu jakiegokolwiek kierunku działań, który nie przynosi natychmiastowej nagrody 5.Niestabilny i "kapryny" nastrój Typ Pograniczny (tj."Borderline") Przynajmniej 3 objawy typu Impulsywnego muszš być obecne, razem z przynamniej dwoma z następujšcych: 1.Zaburzony i niepewny obraz własnego "ja", celów i wewnętrznych preferencji (włšczajšc seksualne) 2.Skłonnoć do angażowania się w intensywne i niestabilne relacje, często prowadzšce do emocjonalnego kryzysu 3.Nadmierne wysiłki uniknięcia porzucenia 4.Powtarzajšce się groby lub akty samouszkadzajšce 5.Chroniczne uczucie pustki Uwagi: podział zaburzenia na dwa powyższe podtypy nie występuje oficjalnie w DSM, ale nieoficjalnie jest używany przez używajšcych klasyfikacji DSM jako borderline acting-in (impuslywny w ICD) iborderline acting-out (borderline w ICD). Osoby z BPD majš ambiwalentny stosunek do ludzi lubiš innych, pragnš bliskoci, czujš że potrzebujš drugiej osoby do przeżycia, jednoczenie bojš się bliskoci i sš nastawieni wrogo do innych. Majš problem z utrzymywaniem bliskich relacji, które sš u nich intensywne, burzliwe, pełne niestosownego zachowania, prowokacji, testowania limitu cierpliwoci drugiej strony, charakteryzujšce się przechodzeniem pomiędzy ekstremami (lgnięcia do drugiej osoby i jej odpychania) i krótkie sabotowane przez nich samych. Potrafiš zrywać długoletnie zwišzki w jednej chwili z błahego powodu. Sš wymagajšcy wobec siebie i innych. Nikt nie spełnia w pełni ich oczekiwań. Odrzucajš kolejnych znajomych i przyjaciół, rozczarowujšc i nudzšc się nimi. Majš spore pokłady wiary w ludzi wierzš, że nowo poznana osoba jest dobra, każdy ma u nich na dzień-dobry spory kredyt zaufania. Niewiadomie nie dostrzegajš wad obcej osoby, która wpada w pułapkę ich idealizacji; szybko się angażujš emocjonalnie. Gdy osoba zbliży się do nich dostrzegajš, że nie jest idealna, wyszukujš jej słaboci, wady, po czym odwracajš się od niej równie szybko jak się zaangażowali emocjonalnie z poczštku. Taki cykl ucieczek i skrelania ludzi z ich życia powtarza się bezustannie. Żadna relacja z nimi nie jest bezpieczna wystarczy drobny błšd drugiej strony, a przestawiajš się z jej idealizacji na dewaluację i skrelajš ze swojego życia. Z wewnętrznym bólem radzš sobie wyładowujšc złoć na 2 sposoby: zachowaniami acting-in i/lub acting-out. Acting-in to zachowania przeważajšce u osób z zaniżonym poczuciem własnej wartoci i polegajš na kierowaniu agresji do siebie ma miejsce gdy samouszkadzajš się, nadużywajš rodków odurzajšcych, objadajš się, wyrażajš uczucia nienawici do siebie, sabotujš swoje wysiłki, angażujš się emocjonalnie w osobach, które sš niedostępne. Acting-out to agresja skierowana w innych winienie bliskich za ich problemy; krytykowanie, czynienie niesprawiedliwych, przesadzonych zarzutów, atakowanie werbalne. Sš impulsywni szybko podejmujš decyzje. Zdarza im się nadużywać np. alkoholu; majš tendencje do skrajnoci np. nie pijš wcale, a jeli już pijš to często tak, aby się upić do nieprzytomnoci; ale nie majš skłonnoci do wpadania w uzależnienie. Majš hutawki nastroju. Gdy majš okrelony nastrój ciężko jest im sobie przypomnieć jak to jest mieć przeciwny humor. Sš zmienni pod względem tego jak inni ich odbierajš; majš wiele różnych "ja", nie sš jednak fałszywi, majš po prostu zmienne nastroje. Nie sš zwykle pewni swoich opinii, marzeń, nawet swojej identyfikacji seksualnej. Łatwo przejmujš opinie, sposób bycia, itp. a nawet nastrój, od ludzi z którymi akurat obcujš. Sš dobrymi aktoram...
medicine