Choroby wewnętrzne W6 05.11.03
ZEWNĄTRZPOCHODNE ALERGICZNE ZAPALENIE PĘCHERZYKÓW PŁUCNYCH
ü obowiązek zgłaszania się do lekarza
ü synonim: pneumonilis allergina
ü def: wskutuk wdychania różnych organicznych antygenów dochodzi do odczynu nadwrażliwości w płucach (pęcherzyki, tkanka śródmiąższowa)
Etiologia:
ü ekspozycja zawodowa na określone antygeny (choroba zawodowa) podlegająca obowiązkowemu zgłaszaniu się do lekarza np.
1. antygeny bakteryjne
„ płuco farmera” – pleśniejące siano
„ płuco hodowców pieczarek” – kompost i kultury pieczarek
„ płuco nawilżone” – klimatyzacja
2. antygenów zarodników grzybów:
„ płuco pracujących przy słodzie i ……………….” – spleśniały owies, słód
„ płuco pracowników tarczanych” – kora klonów, dębów
„ płuco sterowników” – pleśniejący ser
3. antygeny zwierzęce
„ płuco hodowców ptaków” – wydaliny ptaków
„ płuco mielących mączkę rybną” – mączka rybna
„ płuco kuśnierzy” – pył z futer
4. antygeny
„ płuco robotników leśnych” – trociny
5. chemikalia
„ robotnicy chemiczni” – przemysł gumowy
ZAPALENIE PŁUC
DEFINICJA: Ostry lub przewlekły stan zapalenia płuc, obejmujący przestrzeń pęcherzykowa i/lub tkankę miąższową.
Występowanie:
ü najczęstsza przyczyna zgonów z pośród wszystkich chorób zakaźnych
ü zapalenie płuc znajduje się na 5 miejscu w statystykach zgonów
Zasady podziału:
1. Kryteria anatomopatologiczne:
a. według umiejscowienia
ü zapalenie pęcherzykowe (często zakażenie bakteryjne)
ü zapalenie śródmiąższowe (często zakażenie wirusowe)
b. według rozległości
ü płatowe zapalenie płuc
ü płacikowe zapalenie płuc
2. Kryteria etiologiczne (endologiczne):
ü zakażenia wirusami, bakteriami, grzybami, pasożytami
ü szkodliwości fizyczne: ciało obce w oskrzelach, promieniowanie
ü czynniki chemiczne: gazy drażniące, zachłyśnięcie treścią żołądkową
ü zaburzenia krążenia np. zapalenia płuc przy zawale, zator płucny
3. Kryteria kliniczne:
a. z uwzględnieniem chorób poprzedzających:
ü pierwotne zapalenie płuc występujące bez uprzednich chorób układu oddechowego i krążenia
ü wtórne zapalenie płuc – następstwo innych chorób układu krążenia i oddechowego np. zaburzenia krążenia, zmiany oskrzelowe, bakteryjne nadkażenie
b. kryteria według przebiegu:
ü ostre
ü przewlekłe
Zapalenie płuc infekcyjne – zakażenie kropelkowe
Częstość występowania poszczególnych zarazków zależy od:
1. miejsca zakażeń:
a. ambulatoryjne (pozaszpitalne)
ü u noworodków i niemowląt – pałeczka grypy, paciorkowiec zapalenia płuc, chlamydie
ü u młodych osób chorych – paciorkowiec zapalenia płuc, chlamydie, pałeczka grypy, wirusy pneumotyzowe, paragrypy A i B.
ü u chorych pow. 65 r.ż. – bakterie j/w, dodatkowe bakteria gram -
2. szpitalne nabyte zapalenie płuc
ü czynniki usposabiające:
o zachowania uprzednie i stan immunologiczny
o zabiegi intensywnej opieki medycznej np. oddech zastępczy, odsysanie wydzieliny oskrzelowej
ü zakażeniami są często drobnoustroje, które kolonizują chorego już po pierwszym pobycie w szpitalu
Obniżona odporność pacjenta sprzyja rozwojowi choroby (alkoholizm, białaczka, AIDS, cukrzyca, chłoniaki złośliwe)
Objawy kliniczne:
ü nagły początek
ü dreszcze
ü wysoka gorączka – 40°C
ü chory jest „rozłożony” całkowicie
ü kaszel
ü duszność
ü opryszczka wargowa
ü bóle w klatce piersiowej przy oddychaniu w skutek zapalenia opłucnej, a gdy dołączy się zapalenie opłucnej przeponowe – ból promieniuje do nadbrzusza, a u dzieci może nawet do podbrzusza.
ü czerwono-brunatna plwocina: od 2 dnia choroby, zawiera dużo granulocytów
ü badanie przedmiotowe: objawy nacieku (szmer oddechowy oskrzelowy, rzężenia dźwięczne, bronchotonia)
ü RTG: zaciemnienia ograniczone znacznie, wieloplamiste
ü Badania laboratoryjne:
o ↑ OB - w bakteryjnym
o leukocytoza przesunięcie w lewo
o ziarnistości toksyczne
o eozynopatie i limfopenia
Klinika atypowych zapaleń płuc:
ü nie ma zmian słuchowych
ü są one widoczne w RTG
Badania diagnostyczne:
1. bronchoskopia
Wskazania:
ü pobranie wycinków do badania histopatologicznego
ü pobranie popłuczyn do badania cytologicznego
ü płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe
ü rozpoznanie raka płuc i ocena jego operacyjności
ü ocena nasilenia zapalenia pęcherzyków płuc
ü rozpoznanie zapalenia płuc u chorych z obniżoną odpornością
ü rozpoznanie gruźlicy płuc
ü badanie przyczyn niedodmy płata lub segmentu płuca
ü przed bronochografią
Wskazania leczenia:
ü usunięcie ciała obcego
ü odessanie wydzieliny z drzewa oskrzelowego
ü radio lub laseroterapia guzów śródoskrzelowych
ü usunięcie zwężenia przez rozszerzenie lub założenie stentu
Przeciwwskazania:
ü bronchoskopii można uniknąć bardzo ciężko chory
ü nie należy wykonywać biopsji transbronchoidalnej u chorych sztucznie wentylowanych
ü wentylowanych osób z małą płytkowością
2. Nakłucie, biopsja, drenaż opłucnej
Pobranie płynu do badania:
ü cytologia
ü stężenie białka (w celu zróżnicowanie wysięku i przesięku)
ü mikrobiologicznego (w tym barwienie metodą Ziela-Melsena i posiewy)
ü na obecność krwi (hemotchorax)
Drenaż w celu leczenia:
ü odmy opłucnowej
ü ropniaka
ü wysięku jamy opłucnej
Biopsja w celu rozpoznania:
ü procesu nowotworowego
ü gruźlicy
RAK OSKRZELA
Częstość:
ü często 25% wszystkich chorych na raka
ü zapadalność 60/100 tys; M:K = 3:1, wyjątek gruczorakorak M:K = 1:6
ü najczęstszy nowotwór mężczyzn, 4 co do częstości kobiet (po raku sutka, macicy, jelita g, odbytnicy)
ü szczyt zapadalność na 55-60 r.ż. 5% chorych jest poniżej 40 r.ż.
1. karcinogeny
ü wdychanie dymu tytoniowego jest przyczyną 85% przypadków raka oskrzela
ü inne pulmonotropowe karcinogeny. 40% to azbest, 8% karcinogeny przemysłowe (pył azbestowy, związki arsenu, chromu, nikiel, inne środki zanieczyszczenia)
2. Inne czynniki ryzyka:
ü blizny płucne (rak w bliznie, rak w jamie opłucnej)
3. Predyspozycje genetyczne
ü ryzyko zachorowalności 2-3*większe u osób, których rodzice chorowali na raka oskrzeli.
Patologia:
Postacie nowotworowe według umiejscowienia i szerzenia się:
1. centralny (w pobliżu) rak oskrzela (70%)
ü drobnokomórkowy
ü płaskonabłonkowy
2. obwodowy rak oskrzela (25%)
3. rak oskrzela wzrastający w sposób rozsiany (3%)
Przerzuty:
ü do okolicy węzłów chłonnych – zarażone są węzły
ü z krwią - są częste w raku drobnokomórkowym, przerzuty do: wątroby, mózgu, nadnerczy, kości (szczególnie kości kręgosłupa)
Obraz histologiczny:
95% wszystkich nowotworów płuc zależy od typów histopatologicznych:
ü płaskonabłonkowy (40-50%)
ü drobnokomórkowy (25-30%); w 80% są przerzuty
ü gruczorakorak (10-15%)
ü rak wielokomórkowy (ok. 5-10%)
Rozpoznanie podmiotowe:
ü palce pałeczkowate
ü zespół Homera – opadające powieki, zapadnięcie gałki ocznej
4
medicine