OSŁUCHIWANIE

RODZAJE SZMERÓW ODDECHOWYCH:

Szmer oddechowy pęcherzykowy: nad zdrowym płucem, podczas wdechu (jak zgłoska „f”)

   I w 1/5 wydechu gdy brzmi jak szmer między „f” a „h”. Szmer ten jest wywołany wdechowym rozszerzeniem płuca.

-Szmer pęcherzykowy zaostrzony- taki jak poprzedni lecz znacznie silniejszy. Występuje w :

    nieżycie oskrzeli/ początkowym okresie zapalenia płatowego płuc/ w sąsiedztwie wysięków lub nacieków i nowotworów jeśli uciskają płuco i w okolicach podszczytowych płuc. Również nad zdrowym płucem gdy sąsiednie jest zajęte gruźliczo. Generalnie szmer ten powstaje gdy dochodzi do zwężenia światła oskrzeli w skutek zmian chorobowych.

-Szmer pęcherzykowy osłabiony- lub nawet zniesiony, występuje przy zatkaniu oskrzela lub gdy pęcherzyki nie mogą się należycie rozszerzać wskutek np. zrostów opłucnowych lub nacieków. W rozedmie z powodu wdechowego ustawienia płuc.

Szmer pęcherzykowy szorstki- nierówny , nieczysty, często osłabiony- w nieżytach oskrzeli gdy jest zwężone ich światło w wyniku procesu zapalnego.

Szmer pęcherzykowy z wydłużonym wydechem- w zapaleniu oskrzeli, w rozedmie płuc, w napadzie dychawicy oddechowej- zawsze wtedy gdy wydech napotyka dodatkowy opór i jest przedłużony.

Szmer pęcherzykowy przerywany- nieciągły wdech- w nieżycie oskrzeli (dużo wydzieliny)

Szmer oddechowy oskrzelowy: charakter chuchający i pewien podźwięk, brzmi jak „h”, a wydech jest w nim dłuższy niż wdech. W warunkach patofizj. Wysłuchuje się w;

1)     w przypadku bezpowietrzności miąższu płucnego (z powodu nacieku lub ucisku z zewnątrz)

2)     nad jamami płucnymi które komunikują się z oskrzelami

3)     nad rozstrzeniami oskrzeli

Rodzaje tych szmerów:

-          Oddech oskrzelowy cichy- w głęboko ułożonych naciekach płuc

-          Oddech oskrzelowy głośny- nad zbitymi naciekami, także nad górnymi granicami wysięków jako oddech oskrzelowy uciskowy (kompresyjny).

-          Oddech jamisty, amforyczny, dzbanowy- oddech oskrzelowy, głęboki, miękki, głośny o domieszce metalicznej. Występuje głównie nad jamami płuc zawierającymi powietrze. Równocześnie może występować odgłos opukowy metaliczny (przy nagłym łączeniu się jam z otworem

-          Oddech metaliczny- oddech oskrzelowy w którym wysłuchuje się wysokie tony metaliczne. Powstaje w jamach rozstrzeniowych. Czasami razem z szmerem oddechowym zmiennym. Ma dużą zmienność, bo zmienia się napięcie jamy.

Szmer oddechowy nieoznaczony-wysłuchujemy go gdy inne szmery oddechowe dodatkowe pokrywają szmer oddechowy; występuje często w: płucu uciśniętym przez płyn/ w nieżycie oskrzeli/ w ZP/

              -Mieszane szmery oddechowe- gdy wdech pęcherzykowy a wydech oskrzelowy, lub wdech mieszany tj. pęcherzykowy i oskrzelowy a wydech nieoznaczony.

SZMERY ODDECHOWE DODATKOWE

Rzężenia- szmery oddechowe powstające wskutek przesuwania się wydzieliny w oskrzelach podczas oddechu lub kaszlu. Mogą być;

a)      grubobańkowe- gdy wydzielina jest w grubych oskrzelach, gdy wysłuchujemy je tam gdzie nie ma grubych oskrzeli to jest tam najprawdopodobniej jama lub rozstrzeń oskrzelowa (dolne segmenty płuca)

b)     średniobańkowe- analogia

c)      drobnobańkowe-analogia, jeśli w miejscach nietypowych to może to być ZP/ grużlica/ zawał płuca.

Wilgotne- wysłuchuje się po nieżycie oskrzeli gdy znajduje się w nich wydzielina płynna i półpłynną. Mogą być one :

              -Dźwięczne- gdy oskrzele otoczone jest tk.bezpowietrzną (naciek, niedodma, lub w jamach płuc, często towarzyszy temu oddech oskrzelowy.

              -Bezdźwięczne-  gdy oskrzele otoczone jest tk.płucną powietrzną.

Suche- gdy wydzielina w oskrzelach jest wybitnie zbita i śluzowa. Inaczej są nazywane : świstami/ furczeniami/ gwizdami/ trzaskami/ - mają różne wysokości tonu. Wysłuchujemy to w zapaleniu oskrzeli, a gdy umiejscowione są w górnych segmentach to mogą wskazywać na proces gruźliczy.

Trzeszczenia-(crepitatio) podobne do drobnych rzężeń , osłuchiwane są przy wdechu.(rozrywanie zlepionych ścian pęcherzyków), na początku i końcu płatowego zapalenia płuc (crepitatio indux et redux) zawsze przy przekrwieniu i obrzęku płuc (nacieki gruźlicze/ zawał i obrzęk płuca) Także w niedodmie (znikają po kilku oddechach).

Tarcie opłucnej-ocieranie się chorobowo zmienionych blaszek opłucnej, gdy opłucna jest sucha np. w cholerze. Zarówno podczas wdechu i wydechu. Pojawienie się tarcia nad wysiękiem prognozuje jego cofanie się. W przypadkach zapalenia opłucnej osierdziowej może wystąpić tarcie opłucnowo-osierdziowe . Po silnym kaszlu trzeszczenia i rzężenia zmieniają swój charakter lub nawet znikają, natomiast tarcie pozostaje bez zmian.

Pluskanie-(succusio Hippocratis ) gdy w opłucnej i płyn i powietrze.

Osłuchiwanie mowy szeptu-istnieje na wysokości górnych oskrzeli oskrzelowy odgłos mowy (bronchophonia fizjologiczna) drgania z krtani przenoszone są na duże oskrzela (nie można w tym zrozumieć słów). Jeśli chory mówi szeptem to można odróżnić pojedyncze słowa- bronchophonia aphona- mowa szeptana. Nad tk.płucną zdrową  nie słychać żadnego z tych objawów, lecz tylko wyraźne mruczenie. Bronchofonia patologiczna jest głośniejsza od fizjologicznej i występuje w połączeniu z oddechem oskrzelowym. Także nad jamami i rozstrzeniami płuc i nad tk.płucną bezpowietrzną.(lepsze przewodzenie oskrzeli w bezpowietrznym otoczeniu). Nad wysiękiem często bronchofonia podźwiękiem dźwięczącym zwana kozim bekiem (aegophonia).