CHOROBY UKŁADU POKARMOWEGO.doc

2ylaki przełyku (var/ces oesophagei)

Powstają one przy rozszerzeniu żył w tkance podśluzowej prze­łyku. Główną przyczyną tworzenia się żylaków jest nadciśnienie w żyle wrotnej, spowodowane najczęściej marskością wątroby. Ży­laki przełyku mogą przez wiele lat nie dawać żadnych objawów klinicznych. Niekiedy jednak stają się przyczyną obfitych krwawień z przewodu pokarmowego. Krwotoki te mogą przebiegać bardzo dra­matycznie i stanowią często przyczynę zgonu. ,j?,n) myj i t

• • Krwotok z żylaków wymaga terapii bardzo aktywnej. Zakłada się zgłębnik Sengstakena o dwu balonach, które po wprowadzeniu zgłębnika wypełnia się powietrzem. Pierwszy, dość długi balon wy­pełnia przełyk i uciska na krwawiące naczynie żylne. Drugi musi się znaleźć poniżej wpustu, stabilizując cały cewnik. Końcówka cew­nika ma otwory, przez które można odsysać krew, płukać żołądek i podawać leki (ryć. 4.2). Konieczne jest szybkie uzupełnienie stra­conej krwi oraz podanie leków wzmagających krzepliwość krwi.

Rak przełyku   (carcinoma oesophagei)

Schorzenie ma etiologię nieznaną, należy jednak pokreślić wiel­kie znaczenie alkoholu i nikotyny w powstawaniu i przyśpieszaniu rozwoju choroby. Najczęściej chorują mężczyźni po 60 rż.

Objawy kliniczne zależą od wielkości nowotworu i stopnia zwę­żenia przełyku. Początkowo są nietypowe: niesmak, zmiana upodo­bań pokarmowych, niechęć do niektórych potraw, czasami bóle za mostkiem (należy je różnicować z niewydolnością naczyń wieńco­wych serca), uporczywa czkawka (wskutek podrażnienia nerwu przeponowego), brak łaknienia, chudnięcie. Następnie występują za­burzenia połykania, początkowo jedynie pokarmów stałych, potem także płynnych. Rzadko występuje uczucie ciała obcego w przełyku, W późniejszym okresie występuje niedokrwistość, objawy odwod­nienia wskutek zaburzeń połykania, niedobory białek. W okresie końcowym, przy skrajnym wyniszczeniu i odwodnieniu mogą wy­stępować krwawienia z przełyku pod postacią wymiotów zawiera­jących świeżą skrzepłą krew.

Rozpoznanie ustala się na podstawie objawów klinicznych, bada­nia radiologicznego oraz ezofagoskopii i pobrania wycinka do ba­dania histopatologicznego.

Leczenie jest wyłącznie chirurgiczne, a rokowanie złe. Jedynie 5f/o chorych przeżywa okres pięcioletni.

Choroba wrzodowa żołqdka (morbus ulcerosus ventriculi)

Wrzód żołądka jest to ubytek w ścianie żołądka, obejmujący bło­ny: mięśniową i śluzową oraz tkankę podśluzową. Występuje on najczęściej na krzywiźnie mniejszej, rzadziej na tylnej ścianie żo­łądka, a najrzadziej w okolicy przedodźwiernikowej i podwpustowej. Wrzód jest jedynie miejscowym objawem choroby wrzodowej, któ­ra jest chorobą ogólnoustrojową, związaną w dużym stopniu z wpły­wami cywilizacyjnymi, występującą znacznie częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Przyczyną choroby wrzodowej jest brak równowagi między czyn­nikami uszkadzającymi błonę śluzową żołądka a czynnikami chro­niącymi ją. Nadmierne wydzielanie kwasu solnego, palenie papie­rosów, drażniący wpływ niewłaściwych pokarmów oraz niektórych leków (np. Polopiryny), zaburzenia ukrwienia błony śluzowej żołąd­ka oraz stresy nerwowe są czynnikami sprzyjającymi powstawaniu owrzodzenia błony śluzowej tego narządu. (Głównymi czynnikami ochronnymi są: śluz produkowany przez błonę śluzową, wewnątrz-żołądkowe czynniki alkalizujące oraz czynniki cytoprotekcyjne, tj.

•wami. [Przewaga czynników drażniących nad czynnikami ochronny­mi prowadzi do powstania owrzodzenia błony śluzowej żołądka. Na­tomiast uregulowany tryb życia, właściwe odżywianie się, unikanie palenia tytoniu zapobiegają wystąpieniu schorzenia.

Charakterystycznym objawem choroby wrzodowej żołądka jest ból w nadbrzuszu, wyraźnie zależny od przyjmowania posiłków. Owrzodzenie w okolicy wpustu powoduje bóle bezpośrednio po spo­życiu pokarmów, zaś umiejscowione w trzonie żołądka powoduje wystąpienie bólu w ok. 30 min. po jedzeniu. Czasami obserwuje się okresowe zaostrzanie się dolegliwości bólowych wiosną i jesienią. Chorzy często skarżą się na uczucie pieczenia i palenia w dołku podsercowym oraz zaparcie stolca. W okresach zaostrzeń lub po błędach dietetycznych mogą pojawiać się nudności i wymioty. Mi­mo prawidłowego łaknienia dochodzi do zmniejszenia masy ciała, ponieważ chorzy ograniczają jedzenie z obawy przed wystąpieniem bólów. Charakterystycznym objawem jest zła tolerancja niektórych pokarmów, szczególnie pokarmów kwaśnych, rosołu, owoców, wi­na, kawy. Dobrze tolerowane są zwykle pokarmy mleczne i nabia­łowe.

Rozpoznanie choroby wrzodowej żołądka opiera się na wywia­dzie i stwierdzeniu bolesności uciskowej w nadbrzuszu oraz po­twierdzeniu tego rozpoznania za pomocą gastroskopii lub badania radiologicznego./Gastroskopia, czyli wziernikowanie żołądka, umoż­liwia obejrzenie wnętrza żołądka, ocenę wielkości, miejsca wystą­pienia i wyglądu niszy wrzodowej oraz pobrania wycinków błony śluzowej do badania histopatologicznego. Badanie radiologiczne z użyciem kontrastu barytowego także pozwala na ustalenie umiej­scowienia i wielkości wrzodu, jednak są przypadki, w których nie udaje się uwidocznić niszy wrzodowej za pomocą tego badania.

/ Leczenie choroby wrzodowej żołądka polega przede wszystkim na zmianie dotychczasowych warunków życia. W niektórych przy­padkach nie wystarcza okresowe zwolnienie chorobowe, lecz ko­nieczna staje się izolacja chorego od warunków domowych. Wów­czas powinien on być położony w szpitalu. Należy starać się zapew­nić mu spokój oraz dostateczną ilość snu. Dlatego prawie zawsze w chorobie wrzodowej żołądka istnieje wskazanie do stosowania leków uspokajających i nasennych.

l Leczenie farmakologiczne ma na celu zahamowanie nadmiernego wydzielania soku żołądkowego, zobojętnienie kwasu solnego znaj­dującego się w żołądku, osłonięcie błotfY śluzowej żołądka przed drażniącym wpływem kwasu solnego, ppbudzenie regeneracji bło­ny śluzowej w obrębie wrzodu oraz uspokojenie chorego. Zasadni­czymi lekami hamującymi wydzielanie kwasu solnego są środki działające antagonistycznie na zakończenia histaminowe w błonie śluzowej żołądka: cy mety dyna (np. Tagamet) lub ranitydyna (np. Zantac)./Są one stosowane doustnie, kilk£ razy na dobę, z uwzględ­nieniem większej dawki nocnej, łw celu zahamowania sekrecji żo­łądka można także stosować preparaty zawierające atropinę lub syntetyczne środki antycholinergiczne (spasmophen, Yegantin). Do leków o działaniu osłaniającym i neutralizującym należą sole glinu (Alusal, Aluphos oraz Gelatum aluminii j)hosphorici). Stosowane są również sole bizmutu, wapnia i magnezu- a także preparaty roślin­ne o działaniu osłaniającym, jak siemię fniane, korzeń prawoślazu.

Choroba wrzodowa dwunastnicy (morbus u/cerosus duodeni)

Choroba przodowa dwunastnicy występuje kilkakrotnie częściej niż owrzod:;enie żołądka szczególnie często u osób narażonych na konflikty, rjeregularną pracę, niehigieniczny tryb życia i nieregu­larne odżyyianie się oraz u osób palących papierosy i nadużywa­jących alkoholu. Czynnikiem usposabiającym do wystąpienia choro­by wrzodovej dwunastnicy jest nadkwaśność treści żołądkowej. Choroba ^zodowa dwunastnicy najczęściej występuje u ludzi w średnim wieku, wielokrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Istota wrzoju j jegO określenie anatomopatologiczne pozostają ta­kie same, j^ w chorobie wrzodowej żołądka. Nisza wrzodowa wy­stępuje najczęściej w opuszce dwunastnicy.

Obraz klinjczny choroby wrzodowej dwunastnicy jest bardzo ty­powy. Głó^ym objawem jest ból w nadbrzuszu, na prawo od linii środkowej, na wysokości pępka. Bóle występują na czczo, nad ra­nem (bóle godowe), ustępują bezpośrednio po zjedzeniu i powra­cają po upływie ok 2 h. Bóle głodowe są spowodowane przechodze­niem do dwunas|;nicy dużej ilości kwaśnego soku żołądkowego, któ­ry drażni niSZę wrzodową w opuszce dwunastnicy. Spożycie pokar­mu, który Viąże kwas solny powoduje chwilowe ustąpienie dole­gliwości. Stzonow0s;ć występowania zaostrzeń w chorobie wrzodo­wej dwunastnicy jest bardziej stała niż w chorobie wrzodowej żo­łądka.

Rozpoznaje choroby wrzodowej dwunastnicy opiera się na typo­wym wywia(jzie( badaniu przedmiotowym oraz na badaniach do-

datkowych. W treści żołądkowej stwierdza się nadkwaśność, która jest podstawową właściwością warunkującą powstawanie wrzodu w opuszce dwunastnicy. Badaniem radiologicznym stwierdza się niszę wrzodową różnej wielkości i o różnym położeniu w opuszce dwunastnicy. Istnienie owrzodzenia można także stwierdzić za pomo­cą gastroskopii.

Leczenie choroby wrzodowej dwunastnicy polega na postępowa­niu profilaktycznym oraz na leczeniu wr2odu w okresie zaostrzeń. Postępowanie profilaktyczne polega na normalizacji życia w domu i w pracy, na umiejętnym organizowaniu odpoczynku, regularnym odżywianiu się, stosowaniu odpowiednich ograniczeń dietetycznych. Leczenie zaostrzenia polega na odizolowaniu chorego od pracy, po­łożeniu do łóżka. Jeżeli chory ma dobre warunki i spokój może prze­bywać w domu, jeżeli nie, to powinien być skierowany do szpitala, j

f Leczenie farmakologiczne opiera się na podobnych zasadach jak

-w chorobie wrzodowej żołądka, przy czym szczególnie istotne jest podawanie leków zmniejszających nadmierną sekrecję żołąd-!ka (Tagamet). Stosuje się także leki neutralizujące i osłaniające, szczególnie wówczas, gdy nadmierne wydzielanie soku żołądkowe­go prowadzi do współistnienia z chorobą wrzodową dwunastnicy zapalenia błony śluzowej żołądka. ('Odległe wyniki leczenia nie

•zawsze są dobre. Przy corocznych nawrotach dochodzi do zmian bliznowatych, zwężających odźwiernik. Toteż choroba dwunastni­cy, trwająca kilka lat z nawrotami, stanowi wskazanie do leczenia chirurgicznego.

Rak żołqdka (carc/noma ventr/cu/i)

Rak jest najczęstszym nowotworem żołądka. Występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet, głównie po 50 rż. Etiologia choroby nie jest znana, pewne znaczenie ma czynnik genetyczny oraz sposób odżywiania się. Przewlekłe choroby żołądka ze zmianami struktury błony śluzowej wydają się odgrywać rolę w powstawaniu i rozwoju procesu nowotworowego.

Pierwsze objawy raka żołądka nie są charakterystyczne. Poja­wia się uczucie niesmaku, złe samopoczucie, osłabienie, niechęć do niektórych pokarmów (np. mięsa), utrata łaknienia. W następnym okresie występują bóle w nadbrzuszu, szczególnie po jedzeniu, uczu­cie pełności w żołądku oraz nudności, a w miarę zmniejszania się drożności kanału żołądka — także wymioty. W tym czasie chory -chudnie, mogą pojawiać się krwawienia z żołądka, doprowadzające do niedokrwistości i utraty sił. Pojawiają się przerzuty raka w in­nych narządach i dolegliwości z nimi związane, np. żółtaczka w prze­rzutach do wątroby, wodobrzusze w rakowatości otrzewnej.

Rak żołądka rozpoznawany jest najczęściej na podstawie badania radiologicznego, które wykazuje ubytki cienia w miejscu wzrostu guza oraz usztywnienie ściany żołądka spowodowane naciekiem no­wotworowym (p. ryć. 4.3). Niestety, typowe objawy radiologiczne pojawiają się dość późno. Największą możliwość wczesnego roz­poznania raka żołądka daje badanie gastroskopowe. Za pomocą gastroskopu można nie tylko obejrzeć naciek nowotworowy, ale także pobrać wycinek do badania histopatologicznego, który decy­duje o rozpoznaniu./Badanie treści żołądkowej ma znaczenie pomoc­nicze. Stwierdzenie niedokrwistości lub bezkwaśności potwierdza rozpoznanie. Prawie we wszystkich przypadkach raka żołądka stwierdza się krew utajoną w stolcu, ponieważ zwykle na powierz­chni guza powstają zmiany martwicze, z których sączy się krew. l Leczenie raka żołądka jest jedynie operacyjne. Niestety, tylko 5Vo chorych przeżywa 5 lat, ponieważ rozpoznanie jest na ogół usta-

lane zbyt późno. Dłuższy okres przeżycia byłby możliwy wówczas, gdyby nowotwory były operowane w bardzo wczesnym okresie, kiedy dają niecharakterystyczne objawy (i rzadko są rozpoznawa­ne

Ostre zapalenie jelit (enterocolitis acuta)

Choroba często towarzyszy ostremu zapaleniu żołądka, ma rów­nież podobną etiologię. Spowodowana jest błgdem dietetycznym, zjedzeniem pokarmu nieświeżego lub zakażonego bakteriami {naj­częściej z grupy Salmonella i Shigella). Ostre zapalenie jelit pow­staje także w przebiegu ostrych zatruć np. rtęcią, arsenem, rzadziej w wyniku uczulenia na niektóre składniki pokarmowe.

Ostre zapalenie objawia się bolesnością całego brzucha, biegun­ką, wymiotami, niekiedy także podwyższona temperaturą ciała. Stolce są rozwolnione, wodniste lub śluzowate, zależnie od etiologii

mogą być cuchnące lub bezwonne, mogą zawierać niestrawione resztki pokarmów lub krew. Uporczywe biegunki doprowadzają do znacznego odwodnienia i dyselektrolitemii (utrata niektórych elek­trolitów).

Leczenie tej, w zasadzie banalnej, choroby polega przede wszyst­kim na zastosowaniu właściwej diety z odpowiednią zawartością płynów i soli kuchennej. Szczególne znaczenie ma dieta w biegun­kach obfitych, gdy chory traci duże ilości wody, elektrolitów i sub­stancji odżywczych. W biegunkach ostrych wskazana jest dieta pek­tynowa, składająca się z papek marchwiowych lub jabłkowych, bo­gatych w potas. Pektyny zwalniają perystaltykę jelit, osłaniają bło­ną śluzową, osłabiają wydzielanie śluzu. Zmniejszając ograniczenia dietetyczne podaje się dobrze osolone kleiki, rozgotowane kasze, sok z czarnych jagód, kisiele i galaretki owocowe, suchary, lane kluseczki. Jeśli poprawa utrzymuje się należy rozszerzyć dietę o go­towaną rozdrobnioną cielęcinę, gotowane ryby, chudą szynkę, ziem­niaki purre, czerwone wino wytrawne.

Ze środków farmakologicznych stosowane są leki ściągające (np. Tanalbina), osłaniające i adsorbujące (Carbo medicinalis), a w razie gorączki Sulfoguanidyna lub antybiotyki. W przypadkach dużego odwodnienia może być konieczne stosowanie kroplowych wlewów płynów zawierających elektrolity (płyn wieloelektrolitowy, płyn Ringera).

Przewlekłe zapalenie jelit (enferoco//t/s chron/co)/

Jest ono najczęściej wynikiem ostrego zapalenia jelit, ale może także rozwinąć się pod wpływem przewlekle działających czynni­ków uszkadzających przewód pokarmowy (np. powtarzające się nie­prawidłowości odżywiania, nawracające zakażenia bakteryjne, prze­wlekłe zatrucia). Choroba objawia się skłonnością do biegunek, nie­tolerancją niektórych pokarmów, wzdęciami, powolnym zmniejsza­niem masy ciała. Leczenie polega przede wszystkim na uregulowa­niu diety i usunięciu czynników szkodliwych. Środki farmakologicz­ne mają znaczenie pomocnicze. Każdy błąd dietetyczny może spo­wodować nawrót objawów i zniweczyć wyniki wielotygodniowego leczenia.

Rak jelita grubego (carc/noma co/on/s)

Rak jelita grubego może występować w różnych miejscach: naj­częściej, bo w 50% umiejscawia się w odbytnicy, w 25*/o w esicy,, w innych miejscach pojawia się rzadziej. Nowotwór najczęściej wy­stępuje u osób starszych. Jego wzrost w pierwszym okresie obej­muje błony: śluzową i mięśniową oraz tkankę podśluzową jelita, w drugim okresie zmiana nowotworowa przekracza ścianę jelita i szerzy się na otoczenie, w trzecim okresie stwierdza się przerzuty w węzłach chłonnych lub innych narządach.

Objawy kliniczne zależą od umiejscowienia procesu nowotworo-

wego, jego zaawansowania oraz rodzaju rozrostu. Jeżeli guz umiej­scowiony jest w wyższym odcinku jelita grubego, a więc we wstęp-nicy i poprzecznicy, objawy są niecharakterystyczne: uczucie peł­ności, biegunki na przemian z zaparciami. Guz w niższym odcinku jelita grubego powoduje zaparcia, stolce cienkie, uformowane jak ołówki. Rak odbytu powoduje stałe uczucie parcia na stolec; po de­fekacji chory ma uczucie niepełnego wypróżnienia i po chwili po­nownie odczuwa potrzebę oddania stolca.

Rozpoznanie raka jelita grubego jest w większości przypadków łatwe. Raka odbytu stwierdza się badaniem palcem przez kiszkę stolcową (badanie per rectum). Raka prostnicy widzi się w rektro-skopie. Raki położone wyżej można stwierdzić badaniem radiolo­gicznym po podaniu kontrastu w lewatywie lub za pomocą wzierni­kowania jelita grubego (kolonoskopii).

Leczenie polega na wykonaniu zabiegu chirurgicznego. Wyniki są dość dobre, ponieważ raki jelita grubego rosną powoli i późno dają przerzuty.

Marskość wqtroby (cirrhosis hepatis)

Marskością określamy stan uszkodzenia miąższu wątroby, prze­biegający z martwicą komórek wątrobowych i wtórnym rozrostem tkanki łącznej oraz naczyń krwionośnych. Przyczyną marskości wą­troby jest działanie różnorodnych czynników uszkadzających ko­mórki wątrobowe. Mogą to być przewlekłe zatrucia (np. alkoholizm), długo trwające niedobory pokarmowe (zwłaszcza dieta ubogobiał-kowa i wysokotłuszczowa), przewlekłe procesy zapalne miąższu wą­trobowego (np. w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby), dłu­gotrwały zastój żółci (np. wskutek zapalenia dróg żółciowych we-< wnątrzwątrobowych), zaburzenia metaboliczne (tzw. choroby spich-l rzania prowadzące do odkładania się w wątrobie złogów metabo-1 licznych). Marskość wątroby może też występować samoistnie, bet ustalonej przyczyny, czasami z jednoczesnym powiększeniem śle-' dziony.

Objawy marskości wątroby zależą od rodzaju zmian anatomicz­nych. Oglądając stwierdzamy: rumień dłoni i stóp, białe paznokcie, zajady w kącikach ust, wygładzony, czerwony język (tzw. język la­kierowany), poszerzone naczynia powłok jamy brzusznej świadczące o obecności krążenia obocznego oraz pajączki naczyniowe na skó­rze tułowia. Zawsze stwierdza się upośledzenie funkcji wątroby, przejawiające się przede wszystkim zaburzeniami w wytwarzaniu białek. Typowe dla marskości wątroby jest zmniejszenie stężenia białek surowicy krwi, z jednoczesnym wzrostem odsetka gammaglo-bulin. Utrudnienie odpływu żółci prowadzi do żółtaczki, natomiast utrudnienie odpływu krwi z dorzecza żyły wrotnej do wątroby obja­wia się wodobrzuszem, czyli gromadzeniem się wolnego płynu w ja­mie otrzewnowej (p. ryć. 4.1). Zatrzymywanie w ustroju toksycznych

produktów przemiany materii, które nie mogą być zmetabolizowane w wątrobie, staje się przyczyną uszkodzenia mózgu, kwasicy me­tabolicznej, wreszcie śpiączki. Innym poważnym następstwem jest skaza krwotoczna, spowodowana niedostatkiem protrombiny i in­nych osoczowych czynników krzepnięcia krwi oraz toksycznym uszkodzeniem naczyń krwionośnych./

Marskość wątroby może także powodować krwotoki z żylaków przełyku. Żylaki powstają w wyniku wytworzenia się krążenia obocznego w warunkach zastoju krwi w dorzeczu żyły wrotnej. Krwotok z żylaków przełyku jest zwykle bardzo obfity i może pro­wadzić do śmierci ze skrwawienia lub prowokować wystąpienie śpiączki wątrobowej. Śpiączka wątrobowa może również być spo­wodowana mechanicznym upustem dużej ilości płynu z jamy brzusz­nej lub podawaniem leków zawierających związki amonowe albo mających działanie zakwaszające. Z tego też względu w marskości wątroby należy bardzo ostrożnie stosować leczenie farmakologicz­ne. Śpiączka wątrobowa świadczy o ciężkim uszkodzeniu miąższu wątroby, najczęściej jest nieodwracalna i prowadzi do śmierci.

Chorych z marskością wątroby obowiązuje ograniczenie wysiłków fizycznych oraz bezwzględny zakaz spożywania alkoholu.

j Leczenie marskości wątroby, to przede wszystkim zachowanie właściwej diety. Dopóki nie wystąpią objawy retencji amoniaku w ustroju podaż białka powinna wynosić około 1,5 g/kg masy ciała. Niedożywienie należy wyrównywać właściwą dietą, a w razie potrzeby lekami anabolizującymi takimi, jak: Metanabol, Dura-bolin. Obowiązuje również uzupełnianie niedoborów witamin, szczególnie witaminy B i C. Przewodniemu zapobiega się sto­sując dietę bezrolną, leki moczopędne lub albuminy dożylnie. W przypadku wystąpienia skazy krwotocznej trzeba podawać świe­ża krew, plazmę oraz leki uszczelniające naczynia, jak np. Rutino-scorbin, preparaty wapnia. W krwotoku z przełyku zakłada się zgłębnik Sengstakena) i za jego pomocą uciska żylaki w celu opa­nowania krwotoku. Należy też jak najszybciej usunąć krew z jelit. Przez zgłębnik Sengstakena płucze się żołądek i podaje leki oczysz­czające (p. ryć. 4.2).

Niektóre postacie nadciśnienia wrotnego leczy się operacyjnie, wykonując połączenia naczyniowe między krążeniem wrotnym i żyłami krążenia dużego.

Marskość wątroby rozwija się powoli i ma przewlekły, najczęś-r cię j wieloletni przebieg. Rokowanie jest niepomyślne. Chorzy umie-/ rają z powodu krwotoku z żylaków przełyku, skazy krwotocznej lub) śpiączki.

Kamica żółciowa (cholelJthiasis)

[Kamica żółciowa jest chorobą pęcherzyka żółciowego i dróg żół­ciowych, polegającą na odkładaniu się złogów o różnej budowie. W skład kamieni żółciowych wchodzi najczęściej cholesterol, wapń* i bilirubina. Do czynników usposabiających do powstawania kamie­ni żółciowych należą przede wszystkim zakażenie dróg żółciowychk oraz zastój lub zwolniony odpływ żółci z tych przewodów. Nie bez: znaczenia pozostają czynniki o uwarunkowaniu genetycznym. Częś­ciej chorują kobiety, zwłaszcza wieloródki i osoby otyłe. |

Sama obecność kamieni w pęcherzyku żółciowym może nie po­wodować żadnych dolegliwości. Niejednokrotnie stwierdza się ka­micę zupełnie przypadkowo. >fJednak f najczęściej kamicy żółciowej towarzyszą charakterystyczne dolegliwości pod postacią napadów kolki żółciowej, t j.  silnych bólów w okolicy prawego podżebrza. Ból jest spowodowany wzrostem ciśnienia w drogach żółciowych i pęcherzyku na skutek zaklinowania się kamienia, skurczu zwiera­cza Oddiego lub przesuwania się kamienia przez drogi żółciowe. Ból promieniuje do prawej łopatki oraz do prawej piersi, jest gwałtow­ny i rozpierający. Kolce towarzyszą wzdęcia i zaparcia stolca, czd-sami nudności oraz gorzkie wymioty, często żółciowe, które jednak nie przynoszą ulgi. Kolka żółciowa zwykle występuje po błędzie dietetycznym, po pokarmach obfitych, wzdymających, jak: groch, fasola, kapusta lub tłustych i smażonych, j<ak: topiony tłuszcz, sosy, smażone ryby i mięso. W czasie napadu kć>lki stwierdza się wzdęty bolesny brzuch, badaniem palpacyjnym niekiedy wyczuwa się pę­cherzyk żółciowy. Należy podkreślić, że w c-zasie kolki żółciowej nie powikłanej stanem zapalnym nie stwierdza1 się objawów otrzewno­wych, gorączki ani zwiększenia liczby leukocytów we krwi. Po na­padzie może wystąpić przejściowo ciemniejsze zabarwienie moczu, spowodowane zaburzeniem odpływu żółci   do dwunastnicy. Jeżeli kamień, przesuwający się z pęcherzyka żółciowego do dróg żółcio­wych utkwi w przewodzie żółciowym wspólnym (por. ryć. 4.1), spowoduje zamknięcie drogi odpływu żółci i wystąpienie żółtaczki mechanicznej, która powinna być leczona chirurgicznie.

Rozpoznanie kamicy żółciowej ustala się na podstawie powtarza­jących się dolegliwości kolkowych, badania treści dwunastniczej, ultrasonograf ii oraz badania radiologicznego dróg żółciowych. JU1-trasonografia, polegająca na wykorzystaniu echa odbitych ultra­dźwięków, wykazuje kamien...