Prawda i fałsz o dotacjach z UE.pdf

Prawda i fałsz o dotacjach z UE*

Z funduszy przedakcesyjnych (PHARE, SAPARD, ISPA) Polska otrzymała ok. 6 mld euro, a w latach

2004-06 – ok. 10 mld euro. Łącznie w latach 2007-13 Polska ma otrzymać 91 mld euro dotacji:

1. Dotacje strukturalne – 59,5 mld euro (uwzględniając inflację – ok. 67 mld euro):

· 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (15,9 mld euro),

· Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej (0,6 mld euro),

· 5 ogólnokrajowych programów operacyjnych:

Infrastruktura i Środowisko (21,3 mld euro),

Kapitał Ludzki (8,1 mld euro),

Innowacyjna Gospodarka (7 mld euro),

Rozwój Polski Wschodniej (2,2 mld euro),

Pomoc Techniczna (0,2 mld euro).

2. Dotacje w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (27 mld euro)

3. Pozostałe: Strategia Lizbońska, ochrona granic, wymiar sprawiedliwości (4,5 mld euro)

I. Dotacje to koszty

1. Składka unijna Polski w latach 2007-13, zakładając roczny wzrost PKB na poziomie niecałych 5%,

wyniesie 22 mld euro.

Na składkę składają się:

- opłaty rolne i cukrowe (75 proc. od wartości opłat rolnych i cukrowych pobranych przez państwa

członkowskie),

- cła (75 proc. pobranych przez państwa członkowskie opłat celnych),

- wpłaty oparte na przychodach z tytułu VAT . Jako podstawa do naliczenia wpłaty słuŜy całkowity przychód

z tytułu VAT uzyskany przez państwo członkowskie, po podzieleniu przez średniowaŜona stawkę VAT. Do

budŜetu UE przekazuje się określony przez tzw. "jednolitą stawkę VAT" procent tej podstawy, lub - jeśli jest

ona wyŜsza niŜ 50% DNB danego kraju - wartość określoną na poziomie 50% DNB.

- bezpośrednie wpłaty członkowskie liczone jako cz ęść Dochodu Narodowego Brutto - (uzupełniające źródło

dochodów UE: państwa członkowskie płacą proporcjonalne do ich udziału w Dochodzie Narodowym Brutto

Unii Europejskiej).

Dodatkowo wpłaty do Europejskiego Banku Inwestycyjnego osiągną kwotę 0,6 mld euro, co daje

razem 22,6 mld euro, czyli 25% wartości wszystkich dotacji z UE w omawianym okresie.

2. Koszty biurokracji

MoŜna rozróŜnić 3 szczeble zarządzania dotacjami w Polsce:

- instytucje zarz ą dzaj ą ce – MRR (5 komórek) (pracuje 550 urzędników i w 2006 r. miało budŜet

w wysokości 380 mln zł) + 16 urzędów marszałkowskich + Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

- instytucje po ś rednicz ą ce – w zaleŜności od programu, np. róŜni ministrowie (Środowiska,

Transportu, Gospodarki, Kultury, Zdrowia, Nauki, Pracy i Polityki Społecznej, MEN, MSWiA),

wojewódzkie urzędy pracy – 49

- instytucje wdra Ŝ aj ą ce (78), np. Agencja Rozwoju Przemysłu, PARP, GARR, MARR,

NFOŚiGW, PAIiIZ, POT, kuratoria oświaty, ARiMR, Agencja Rynku Rolnego itp.

- nowe instytucje , które mają szansę dołączyć do systemu, np. organizacje pozarządowe, agencje

rozwoju, ośrodki wspierania przedsiębiorczości

Ponadto:

- Instytucje Certyfikujące – oddzielna komórka w MRR + urzędy wojewódzkie

- Instytucja Audytowa – Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej w ramach MF + Komitet Audytu

i Kontroli Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności w MRR

- Instytucja Płatnicza – Ministerstwo Finansów; System Informatyczny Monitorowania

i Kontroli Finansowej Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności, który do tej pory kosztował

juŜ ponad 12 mln zł, a mimo to nadal myli się w obliczeniach + ARiMR

- BudŜety ARiMR (posiada 16 Oddziałów Regionalnych i 314 Biur Powiatowych; do obsługi

systemu IACS, który jest częścią WPR, znalazło zatrudnienie około 5 tys. nowych urzędników, a

koszt budowy tego systemu w latach 1999–2005 wyniósł 4 mld zł) i ARR, których głównym

zadaniem jest wdraŜanie unijnej polityki rolnej, wynoszą łącznie 1,5 mld zł.

- instytucje, agencje, firmy, które zajmują się przygotowaniem wniosków

- urzędy samorządowe i firmy, które aplikują (w których zatrudnionych jest od kilku do

kilkudziesięciu osób tylko do tego celu).

- 169 punktów informacyjnych o UE (nie licząc szkół, uczelni, urzędów, fundacji i stowarzyszeń,

które zajmują się dotacjami niejako dodatkowo), w tym regionalne, powiatowe i gminne centra

informacji europejskiej i 22 oddziały Europe Direct.

- inne urzędy związane z UE: Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, który w 2005 r. miał budŜet

w wysokości 65 mln zł; w sprawach związanych z UE zbierają się takie ciała, jak Komitet

Europejski Rady Ministrów czy Komitet Integracji Europejskiej; eurodeputowani i innych urzędnicy

delegowani do UE; biura poszczególnych województw w Brukseli.

W Polsce 1 urzędnik przypada na 1 milion euro unijnych funduszy, tymczasem UE zaleca, by na kaŜdy milion

przypadało 2,5 urzędnika. MRR przyjęło plan znacznego zwiększenia liczby urzędników, szkoleń oraz

wynagrodzeń dla urzędników zajmujących się dotacjami. Chce zwiększyć zatrudnienie w urz ę dach

wojewódzkich - z obecnych 1812 osób dziś obsługujących projekty unijne do ok. 2700 osób w 2008 r. oraz

w urz ę dach marszałkowskich - z obecnych 1242 do ok. 4300 osób, czyli wzrost zatrudnienia o 130% (3054

→ 7000). Np. Departament Funduszy Strukturalnych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa

Małopolskiego zatrudnia 47 osób.

Aby istniała moŜliwość absorpcji dotacji, na szczeblu krajowym zaistniała konieczność tworzenia

programów typu Narodowa Strategia Spójno ś ci - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-

13, Strategia Rozwoju Kraju 2007-15, Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2007-13 i Programy

Operacyjne 2007-13. Dodatkowo na podstawie powyŜszych dokumentów samorządy wojewódzkie tworzą

kolejną makulaturę w postaci wieloletnich planów, jak np. Zintegrowany Program Wojewódzki dla

województwa dolno ś l ą skiego na lata 2007-2013. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-13

przygotowuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. ARiMR musi przygotować i wysłać do rolników

dokumenty i formularze o łącznej objętości 68 mln stron (pliki zajmują 6,5 tys. GB pamięci).

Urzędnicy na róŜnych szczeblach tam i z powrotem sprawdzają te same wnioski. Dla beneficjentów są

tworzone informatory o dotacjach, np. MRR publikuje broszury, płyty CD, tworzy strony internetowe.

Ministerstwo Gospodarki „w celu zapewnienia jak najlepszego przygotowania polskich beneficjentów do

korzystania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności” uruchomiło Internetowy

System Ewidencji Kart Projektów . Urzędy marszałkowskie wydają dokumenty typu Podr ę cznik wdra Ŝ ania

Regionalnego Programu Operacyjnego , prognozy oddziaływania na ś rodowisko RPO czy bazy projektów

Partner . Organizuje się konferencje i konsultacje na poziomie województw i powiatów. Np. w województwie

śląskim w ciągu 3 miesięcy odbyło się 41 spotkań dotyczących konsultacji RPO, podczas których 100-300 osób

traciło po pół dnia.

A przecieŜ centralne planowanie juŜ w Polsce było przerabiane – z wiadomym skutkiem. Osoby tam

pracujące (w wielu przypadkach wykształcone i inteligentne) mogłyby wykonywać pracę w sektorze

prywatnym, dzięki której następowałby wzrost, a nie konsumpcja PKB. Szacuję wydatki na cele urzędnicze

związane z obsługą dotacji unijnych na poziomie 7% (6,5 mld euro) .

3. Koszt sporz ą dzania projektów

Jak podał prezydent duŜego miasta aglomeracji górnośląskiej koszt przygotowania jednego wniosku o

dotację wynosi 100 tys. zł, więc średnio pochłania 15% warto ś ci projektu , czyli w latach 2007-13 aŜ 13,5

mld euro zostanie wydane na samo przygotowanie projektów. Jak podała pani GraŜyna Gęsicka, MRR, w

ramach dotacji unijnych na lata 2004-06 zakwalifikowało się do tej pory 60 tys. projektów na 80% przyznanych

środków.

Z praktyki Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw na lata

2004-06, którego instytucją wdraŜającą jest ARP, wynika, Ŝe odrzucanych jest 54% wniosków o dotacj ę.

Jeśli podobny odsetek wniosków o dotacje będzie odrzucanych w latach 2007-13, to koszt przygotowania

odrzuconych projektów wyniesie 16 mld euro , czyli 17,5% całkowitej wartości wszystkich unijnych dotacji.

Oznacza to, Ŝe w latach 2007-13 powstanie astronomiczna ilość 1,15 mln wniosków (ponad 200 stron ka Ŝ dy) ,

z czego 530 tys. zostanie zrealizowanych, nie licząc 10 mln wniosków o płatno ś ci bezpo ś rednie dla

rolnictwa (w ka Ŝ dym 25 zał ą czników) . Gdzie są ekolodzy? Nie protestują przeciwko wycinaniu lasów na te

papiery? Anegdotyczne jest to, Ŝe wniosek moŜe zostać odrzucony nawet za nieodpowiedni kolor długopisu

uŜytego do podpisu.

Przygotowywanie wniosków o dotacje jest całkowicie nieproduktywne . Tony formularzy i

dokumentów nie powodują zwiększania dochodu narodowego, a jedynie stratę czasu, surowców i pieniędzy.

4. Krajowe finansowanie

Ogromne są równieŜ koszty prefinansowania unijnych projektów realizowanych przez jednostki

sektora finansów publicznych. W 2006 r. zostanie wydanych na ten cel 13,4 mld zł, z czego 30% nie zostanie

zwrócone. Daje to wskaźnik 16% wartości całości funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Dla

Wspólnej Polityki Rolnej strata w prefinansowaniu wyniesie ponad 6% warto ś ci unijnych funduszy dla

rolnictwa . Biorąc pod uwagę te wskaźniki, w latach 2007-13 na prefinansowanie z polskiego budŜetu zostanie

bezzwrotnie wydanych 13% całości środków przekazanych z UE w tym okresie, czyli 12 mld euro.

Zgodnie z projektem Strategii Rozwoju Kraju, przygotowanym przez MRR, w latach 2007-13 Polska ze

ś rodków publicznych wyda na współfinansowanie dotacji unijnych 16,3 mld euro, czyli 18% wartości

całkowitej tych dotacji. Pieniądze te będą pochodziły z budŜetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego,

a takŜe Funduszu Pracy, PFRON i Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Dodatkowo podmioty

prywatne wydadz ą na współfinansowanie projektów 19,9 mld euro, czyli 22% wartości unijnych dotacji w

tych latach.

Nie moŜna zapominać o fakcie, Ŝe zarówno juŜ zadłuŜone gminy, jak i państwo nie mają pieniędzy na

współfinansowanie i prefinansowanie niepotrzebnych projektów, na które zaciągają kolejne kredyty , jeszcze

bardziej się zadłuŜając, tylko po to, by otrzymać dotację. Miasta i gminy (np. Poznań) wypuszczają obligacje

komunalne, aby mieć pieniądze na współfinansowanie projektów. W ten sposób samorządy, mając juŜ deficyty

budŜetowe, wpadają w niekończącą się spiral ę zadłu Ŝ eniow ą. W ramach funduszu PHARE przedsiębiorstwa,

które chciały dostać dotację musiały obligatoryjnie zaci ą ga ć kredyty bankowe w określonej wysokości (np. w

przypadku Funduszu Dotacji Inwestycyjnych – min. 25% inwestycji), co w skrajnej sytuacji mogło

doprowadzić niektóre firmy do niewypłacalności i bankructwa. Ponadto dotacje są w rzeczywistości

refundacjami . Całość inwestycji trzeba najpierw samemu sfinansować, a dopiero potem zwracana jest część

kosztów inwestycji.

5. Podsumowanie kosztów

Po dodaniu wszystkich wydatków strony polskiej związanych z pozyskiwaniem dotacji w latach 2007-

13 otrzymujemy kwotę w wysokości 106,8 mld euro, czyli 117,5% wartości wszystkich dotacji, które mają

zostać przekazane Polsce z UE! Tak więc koszty poniesione przez polską gospodarkę i sektor publiczny o

17,5% przewyŜszają ten „ogromny deszcz unijnych pieniędzy”. Statystyczny Polak w latach 2007-13 wyda

ś rednio 1606 zł rocznie tylko po to, aby otrzyma ć 1368 zł, czyli doło Ŝ y do interesu 238 zł rocznie!

Tymczasem cała ta hucpa z dotacjami ma niezwykle silne przesłanie propagandowe : Unia za darmo rozdaje

pieniądze. Temu celowi słuŜą teŜ tablice informacyjne umieszczane przy wszystkich inwestycjach

współfinansowanych przez Brukselę.

Jednak to nie koniec złych wiadomości. Nie moŜna przecieŜ zapomnieć o wysiłku finansowym,

związanym z przygotowywaniem się do integracji. W 2004 r. Polska musiała wpłacić do Europejskiego Banku

Centralnego ponad 20 mln euro. Z kolei jak poinformował Radosław śołnierzak, członek zarządu PKP, firma

szacuje na 25 mld zł koszt działań przygotowawczych, które wynikają z wejścia Polski do UE. Pełnych

wydatków wynikających z integracji chyba nikt do tej pory dokładnie nie policzył. Niektóre kalkulacje podają,

Ŝe koszty dostosowania polskich przedsi ę biorstw i administracji do prawa i standardów UE pochłon ę ły

15 mld euro w ci ą gu 15 lat. Samo Ministerstwo Ś rodowiska szacowało, Ŝ e w latach 2000-10 Polska ze

ś rodków krajowych wyda na ochron ę ś rodowiska w zwi ą zku z przystosowywaniem si ę do wymogów Unii

30 mld euro , czyli więcej niŜ połowa rocznego budŜetu. Jak powiedział komisarz Gunter Veheugen,

przestrzeganie unijnych regulacji kosztuje przedsiębiorców 600 mld euro rocznie. Jeśli przyjąć, Ŝe Polska

wytwarza 2% PKB UE, to radosna twórczość unijnych biurokratów kosztuje polskich przedsiębiorców 12 mld

euro rocznie. Niewielką sumą przy tym jest 19 mln zł, które Polska musi wydać na wprowadzenie nowych

paszportów biometrycznych, aby były one zgodne z odpowiednią dyrektywą UE. A ile kosztowała polskiego

podatnika propaganda przed unijnym referendum?

NaleŜy mieć równieŜ na uwadze moŜliwości nakładania kar finansowych na Polskę, w przypadku

niestosowania się do unijnych, często bzdurnych przepisów (wg stanu na koniec stycznia 2007 r. Polska

przekroczyła terminy wdroŜenia 27 dyrektyw). JuŜ w 2006 r. nasi rolnicy zapłacą Unii 89 mln zł za

pracowitość i efektywność, a konkretnie za przekroczenie absurdalnego limitu produkcji mleka. To doprawdy

chichot historii, znaleźć się w towarzystwie, które karze za wydajność, a nie za lenistwo i nieróbstwo. Jakie to

demoralizujące! Tymczasem Polsce grozi równieŜ kara za „niezharmonizowanie" podatków w kwestii

wysokości VAT-u na pieluchy dziecięce, który powinien zostać podwyŜszony z 7% do 22%. NaleŜy pominąć

milczeniem fakt, Ŝe jeśli władze na szczeblu międzynarodowym zajmują się pieluchami dla dzieci (i

oscypkami), to świadczy to o całkowitej degrengoladzie cywilizacyjnej. Z biegiem czasu tych niedorzecznych

kar z pewnością będzie coraz więcej.

Bilans dotacji unijnych w latach 2007-13

Lp.

Pozycja

mld euro

% dotacji

I Dotacje z UE

100

1. Fundusze strukturalne i spójnościowe

59,5

65,5

2. Dotacje do rolnictwa

29,5

3. Pozostałe

4,5

II Wydatki po stronie polskiej

106,8

117,5

1. Składka unijna

22,6

2. Koszty biurokracji

6,5

3. Koszty przygotowania wniosków przyjętych

13,5

4. Koszty przygotowania wniosków odrzuconych

17,5

5. Prefinansowanie projektów

6. Współfinansowanie ze środków publicznych

16,3

7. Współfinansowanie ze środków prywatnych

19,9

III Bilans

-15,8

-17,5

Obliczenia własne przy załoŜeniach, Ŝe kurs euro jest na poziomie 4 zł i Ŝe dotacje zostaną wykorzystane w

100%, co jest w praktyce niemoŜliwe, czyli sytuacja będzie jeszcze bardziej niekorzystna dla Polski.

II. Dotacje to ingerencja w rynek

Ogółem unijny rynek wewnętrzny regulowany jest 1634 dyrektywami i 602 rozporz ą dzeniami . Opisują one

w najdrobniejszych szczegółach funkcjonowanie czterech fundamentalnych swobód UE: przepływu osób,

towarów, kapitałów i usług.

1. Dotacje spowodują uzale Ŝ nienie polskich przedsiębiorstw od unijnej biurokracji. Dr Mariusz

Salamon w materiałach szkoleniowych dla polskich przedsiębiorców pod tytułem „Dotacje unijne dla firm”

pisze: „jeśli o coś prosisz będziesz uległy wobec tego, kto daje, musisz zaaprobować jego system, określony

schemat działania” i ostrzega: „niepokorni nie dostaną nic”. Według autora UE rozdaje pieni ą dze, bo załatwia

własne interesy : „chce opanować rynek, a Ŝeby był podatny, trzeba weń zainwestować, urobić sobie

konsumentów i uczynić ich podatnymi na wpływ unijny (dając pieniądze, narzędzia, pracę)”. W zamian za

swoje pieniądze Unia oczekuje „uzaleŜnienia rynku i ustrukturyzowania go w sposób, który ułatwi jej

penetrację; wdzięczności potencjalnych konsumentów (a aktualnych beneficjantów); społeczeństwa bardziej

konsumpcyjnego (nazywa się je demokratycznym)”. Firmy przez 5 lat nie mogą zmienić typu produkcji, na

który otrzymały dotację.

2. Inwestycje za państwowe pieniądze są zwykle nietrafione . Gdyby były one opłacalne to prywatni

przedsiębiorcy, wietrząc moŜliwość zysku, duŜo wcześniej sami podjęliby ryzyko danej inwestycji. - Środki

unijne uzyskują te projekty, które są najsprawniejsze formalnie , a nie te, które mają największą wartość

merytoryczną – powiedziała Marzena Chmielewska, przedstawicielka PKPP "Lewiatan". Jak twierdził

Krzysztof DzierŜawski, „nagromadzenie inwestycji chybionych jest najczęstszą przyczyną kryzysów

gospodarczych”. Tymczasem dotacje powodują marnotrawstwo na wielką skalę. Doskonałym przykładem są

choćby oczyszczalnie ś cieków wybudowane w Belgii, Hiszpanii czy Włoszech za pieniądze z Brukseli: nie

odpowiadają wymaganym normom, są za małe lub za duŜe w stosunku do potrzeb, nie są w ogóle uŜywane z

powodu braku przyłączy do sieci kanalizacyjnych lub energetycznych, budowa przedłuŜa się o wiele lat, koszty

inwestycji wzrastają o kilkaset procent. Jak twierdzą niemieccy autorzy ksiąŜki „Banany dla Brukseli”: „wyniki

kontroli pewnych badań pokazują, Ŝe środki publiczne obciąŜające podatników w UE i państwach

członkowskich są błędnie inwestowane”. Ponadto jak twierdzi amerykański ekonomista Henry Hazlitt,

skutkiem subwencji jest to, „Ŝe kapitał i pracę wyprowadza się z przemysłów, w których mogą pracować

bardziej wydajnie , a kieruje do przemysłu, w którym są mniej efektywne. Wytwarza się mniej bogactwa.

Przeciętny standard Ŝycia obniŜa się w porównaniu z tym, jaki byłby moŜliwy”.

3. W Polsce w duŜej mierze beneficjentami unijnej pomocy są podmioty publiczne, takie jak jednostki

samorządu terytorialnego, ich stowarzyszenia i związki, urzędy państwowe, np. ministerstwa czy urzędy pracy,

szkoły wyŜsze, agencje rozwoju regionalnego, w których swoje udziały mają jednostki samorządu

terytorialnego, państwowe agencje czy spółki skarbu państwa. Jest to wyraźny sygnał, Ŝ e to wła ś nie

urz ę dnicy, a nie podmioty prywatne, powinny si ę zajmowa ć inwestycjami , mimo oczywistych wad takiego

rozwiązania. Według prawa sformułowanego przez amerykańskiego profesora Emmanuela Savasa „sektor

prywatny jest zawsze dwa razy tańszy niŜ sektor publiczny przy wykonywaniu tych samych prac w słuŜbie

publicznej”.

4. Dotacje do inwestycji mogą powodować zmian ę istoty samej inwestycji . Gdyby nie istniały

fundusze, to prywatni przedsiębiorcy lokowaliby swoje pieniądze w inne przedsi ę wzi ę cia , prawdopodobnie

bardziej efektywne i produktywne. Jak uwaŜają analitycy ekonomiczni z holenderskiego Tinbergen Institute

fundusze unijne są inwestowane w specyficzne projekty, takie jak zwiększanie wartości kulturalnych czy

środowiskowych, które niekonieczne powodują wzrost gospodarczy. Ponadto, podobnie jak róŜnorakie ulgi i

odpisy podatkowe, państwowe fundusze nakłaniają firmy do kupowania konkretnych, niekoniecznie

potrzebnych produktów .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: