Wprowadzenie-do-buddyzmu-tybetanskiego_w3_READ.pdf

(303 KB) Pobierz
Powers-1.p65
1
Wprowadzenie
do BUDDYZMU
TYBETAÑSKIEGO
 
2
Wprowadzenie do buddyzmu tybetañskiego
3
John Powers
Wprowadzenie
T³umaczenie:
Joanna Janiszewska
Wydawnictwo A
do BUDDYZMU
TYBETAÑSKIEGO
272066322.002.png 272066322.003.png 272066322.004.png
4
Wprowadzenie do buddyzmu tybetañskiego
5
Tytu³ orygina³u angielskiego:
Introduction to Tibetan Buddhism
Copyright © 1995 John Powers
by arrangement with Snow Lion Publications, Inc.
SPIS TREŒCI
Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo A, 1999.
Wydanie III, poprawione, 2008
Na ok³adce:
Cztery mandale (w ca³oœci widoczna mandala Czakrasamwary)
The Shelley and Donald Rubin Foundation
Collection of Rubin Museum of Art
(www.himalayanart.org)
Wstêp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Nota techniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Czêœæ pierwsza
Indyjskie Ÿród³a
Redaktor serii:
Cezary WoŸniak
Rozdzia³ pierwszy
Buddyzm w Indiach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Budda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
¯ycie i ¿ywoty Buddy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Dwanaœcie wielkich czynów Buddy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Epilog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
T³umaczenie:
Joanna Janiszewska
Redakcja i korekta:
Dariusz Szlajnda
Zbigniew Zagajewski
Opracowanie typograficzne:
Dariusz Szlajnda
Rozdzia³ drugi
Kilka wa¿nych doktryn buddyjskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Cykliczna egzystencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Pozory a rzeczywistoϾ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
ISBN 978-83-89978-20-2
Wydawnictwo A
ul. Koœciuszki 58/4, 30-114 Kraków
tel./fax: 012-4272748
e-mail: A@awyd.pl
Rozdzia³ trzeci
Medytacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Rola medytacji w buddyzmie indyjskim i tybetañskim . . . . . . 83
Medytacja stabilizuj¹ca i analityczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Piêæ buddyjskich œcie¿ek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
272066322.001.png
6
Wprowadzenie do buddyzmu tybetañskiego
Spis treœci
7
Rozdzia³ czwarty
Mahajana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Zród³a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Doktryny mahajany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Œcie¿ka bodhisattwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
Rozdzia³ ósmy
Geografia i architektura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Sakralne po³o¿enie Tybetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Konstrukcja budowli sakralnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
Stupy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Czêœæ druga
Historia i kultura Tybetu
Czêœæ trzecia
Doktryny i praktyki buddyzmu tybetañskiego
Rozdzia³ pi¹ty
Religijna historia Tybetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Tybet: po³o¿enie i geografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Wczesne dzieje Tybetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Okres rz¹dów religijnych królów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Drugie rozprzestrzenienie siê buddyzmu . . . . . . . . . . . . . . . 170
Wp³ywy mongolskie i dominacja sakjapów . . . . . . . . . . . . . . 173
Dojœcie gelukpów do w³adzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Siedemnasty i osiemnasty wiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Rozdzia³ dziewi¹ty
Tantra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Miejsce tantr w literaturze buddyjskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Tantra jako ga³¹Ÿ mahajany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Tantryczne symbole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Rozpoczêcie praktyki tantrycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Cztery klasy tantry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
Praktyki wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
Czternaœcie podstawowych uchybieñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
Rozdzia³ szósty
Dwudziesty wiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Konflikty zagraniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Czternasty Dalaj Lama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
Okres interregnum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
Czternasty Dalaj Lama przejmuje w³adzê . . . . . . . . . . . . . . . 212
Tybet pod chiñsk¹ okupacj¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
Rozdzia³ dziesi¹ty
Œmieræ i umieranie w buddyzmie tybetañskim . . . . . . . . . . . . . . 351
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
Praktyki zwi¹zane ze œmierci¹: tradycje egzoteryczne
i ezoteryczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
Proces bardo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Tybetañskie rytua³y œmierci i umierania . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Rozdzia³ siódmy
Œwiêta i festiwale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Monlam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Festiwal RzeŸb Maœlanych w Kumbum . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Taniec sakralny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
Inne festiwale religijne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Wspólne elementy tybetañskich uroczystoœci religijnych . . . 247
Czêœæ czwarta
Szko³y buddyzmu tybetañskiego
Rozdzia³ jedenasty
Cztery szko³y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Rozdzia³ dwunasty
Ningma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Ó
 
8
Wprowadzenie do buddyzmu tybetañskiego
9
Historia i doktryna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Dziewiêæ pojazdów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
Terma: ukryte skarby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
Specyficzne praktyki: dzogczen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
Rozdzia³ trzynasty
Kagju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
Historia i doktryna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
Praktyki medytacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
WSTÊP
Rozdzia³ czternasty
Sakja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Pocz¹tki szko³y sakja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Rozwój i rozpowszechnianie siê doktryn
i praktyk sakjapów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
Sakjapa staje siê polityczn¹ potêg¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
Klasztorna tradycja sakjapów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485
Praktyki szczególne: ‘Œcie¿ka i owoc’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
otywacj¹ do napisania tej ksi¹¿ki by³o wyjœcie naprzeciw
potrzebom czytelników, którzy o buddyzmie tybetañskim
wiedz¹ niewiele lub zgo³a nic. Jest to obszerne wprowa-
dzenie w zagadnienia tej duchowej tradycji, obejmuje bowiem jej
historiê, filozofiê, rytua³y, architekturê oraz ca³y szereg innych tema-
tów. Nale¿y tu jednak zaznaczyæ, ¿e bêdziemy w stanie jedynie po-
wierzchownie spojrzeæ na tê staro¿ytn¹ i bogat¹ kulturê. Pierwsza
czêœæ ksi¹¿ki to omówienie Ÿróde³ indyjskich, z których wy³oni³ siê
buddyzm. W centrum naszego zainteresowania bêdzie postaæ Bud-
dy, kilka wa¿nych przypisywanych mu doktryn, praktyka i teoria
buddyjskiej medytacji oraz podstawowe ró¿nice miêdzy dwiema
g³ównymi szko³ami — mahajan¹ i hinajan¹. Czêœæ druga poœwiê-
cona jest historii i kulturze Tybetu, jego najdawniejszym dziejom,
obecnej sytuacji buddyzmu tybetañskiego oraz podstawowym aspek-
tom codziennej duchowej praktyki jego wyznawców. W czêœci trze-
ciej omówione zosta³y systemy tantryczne oraz najbardziej wp³y-
wowe linie buddyzmu tybetañskiego, a zw³aszcza ich historia, wa¿-
niejsze postaci i charakterystyczne dla tych tradycji praktyki.
Rozleg³oœæ tematu przekracza w zasadzie mo¿liwoœci jednego
badacza. Dlatego te¿ chcia³bym podziêkowaæ wielu osobom, które
pomaga³y mi w ró¿nych etapach powstawania tej ksi¹¿ki, w trakcie
pisania, w redakcji, korekcie. Sidney Piburn z wydawnictwa „Snow
Lion” zachêci³ mnie do tego projektu, a potem w trakcie jego reali-
zacji nieustannie s³u¿y³ swoj¹ pomoc¹. Uwagi Joe Wilsona i jego
Rozdzia³ piêtnasty
Geluk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499
Historia linii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499
Klasztorny system gelukpy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
Szczególne praktyki: etapy œcie¿ki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
Rozdzia³ szesnasty
Bon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
Bon — nauki i praktyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
Leksykon terminów buddyjskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
M
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin