Biografia Adama Mickiewicza Biografia Mickiewicza Życie i twórczość Adama Mickiewicza przykładem romantycznej biografii pokolenia. Biografia Mickiewicza jest przykładem losów pierwszego pokolenia Polaków \"urodzonych w niewoli\", pokolenia romantycznych \"zapaleńców\", które po wojnach napoleońskich podjęło trud tworzenia nowego sposobu myślenia o świecie, nowej kultury narodowej, a także nowych form walki o niepodległość. I. Dzieciństwo i młodość. Mickiewicz przyszedł na świat 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu na dawnych ziemiach litewskich. Wychowywał się w pobliskim Nowogródku, gdzie ojciec jego, Mikołaj, zdeklasowany szlachcic herbu Poraj, pracował jako obrońca sądowy. Na własne, więc siły i umiejętności - nie zaś na szlacheckie pochodzenie czy też dziedziczne majątki - mógł liczyć również Adam. Po ukończeniu miejscowej, prowadzonej przez dominikanów, szkoły (1815) udał się na studia filologiczno - historyczne do Wilna. Utrzymywał się ze stypendium, które po ukończeniu studiów (1819) musiał odpracować jako nauczyciel szkoły powiatowej w Kownie (1819 - 1823). W czasie studiów wpływ na kształtowanie się jego osobowości, poziomu wiedzy i poetyckiego talentu wywarli zwłaszcza tacy profesorowie, jak filolog klasyczny Ernest Groddeck, historyk i teoretyk literatury Leon Borowski oraz historyk Joachim Lelewel. II. Filomaci i filareci. W roku 1817 wspólnie z najbliższymi przyjaciółmi - Tomaszem Zanem, Janem Czeczotem, Józefem Jeżowskim, Onufrym Pietraszkiewiczem, Franciszkiem Malewskim - Mickiewicz założył tajne Towarzystwo Filomatów (Miłośników Nauki), a następnie Towarzystwo Filaretów (Miłośników Cnoty). Stowarzyszenia te, prowadząc zróżnicowane formy pracy samokształceniowej, miały na celu przygotowanie młodzieży do działalności w różnych dziedzinach życia narodu pozbawionego własnej państwowości. Pierwszym znaczącym doświadczeniem stał się, więc dla Mickiewicza udział w młodzieżowym \"związku bratnim\", w którym zdobywał umiejętność kierowania tajną organizacją, pisania dokumentów programowych oraz posługiwania się literaturą i towarzyską zabawą w celach patriotyczno - wychowawczych. Literackim wyrazem tej atmosfery i doświadczeń stała się min. \"Pieśń filaretów\" (1820), a najogólniejszym programem ideowym \"Oda do młodości\" (1820). III. Nieszczęśliwa miłość. Kontakt z folklorem. Drugim doświadczeniem młodzieńczym była nieszczęśliwa miłość do Maryli Wereszczakówny z Tuhanowicz. Na drodze do szczęścia stanęły dzielące młodych różnice społeczne i majątkowe oraz fakt poślubienia Maryli przez hrabiego Wawrzyńca Puttkamera. Uosobieniem romantycznego ideału miłości pozostała więc Wereszczakówna jedynie w twórczości poety. Trzecim doświadczeniem Mickiewicza był kontakt z folklorem. Znajomość ludowych - zarówno polskich, jak i białoruskich - pieśni, baśni, podań i obrzędów przyszły poeta wyniósł już z rodzinnego domu (służąca Gąsiewska), a następnie nieustannie je wzbogacał. W tych formach ludowej kultury dostrzegał wyraz narodowej tradycji oraz źródło inspiracji do tworzenia nowego typu poezji. Literackim owocem tej inspiracji stały się \"Ballady i romanse\" (1822), \"Dziadów część II i IV\", \"Grażyna\". Rok opublikowania pierwszego tomu \"Poezji\" Mickiewicza (1822) przyjęto jako datę początku romantyzmu w Polsce. IV. Więzienie i zesłanie. Po wykryciu w roku 1823 organizacji filomackich władze carskie osadziły Mickiewicza w zamienionym na więzienie klasztorze bazylianów w Wilnie. Po procesie skazano go jesienią 1824 r. wraz z kolegami na osiedlenie się w głębi Rosji. Więzienie, proces i zesłanie - to kolejne etapy życiowych doświadczeń i charakterystyczne rysy romantycznej biografii poety. Z Wilna wyjechał najpierw do Petersburga, a następnie do Odessy i Moskwy. Tu zetknął się z rosyjskim życiem literackim oraz działalnością spiskową. Zaprzyjaźnił się z literatami - spiskowcami: Rylejewem, Bestużewem, Puszkinem, Polewojem, Wiaziemskim i innymi. Bywał w salonach rosyjskiej elity intelektualnej, gdzie zasłynął jako wybitny improwizator. W czasie wycieczki na Krym miał okazję zetknąć się z kulturą orientalną i egzotycznym krajobrazem. Wszystko to wpłynęło na poszerzenie jego wyobraźni i wrażliwości literackiej. Z bliska także mógł obserwować potężną machinę carskiego despotyzmu. W warunkach rosyjskich Mickiewicz dojrzał ideowo i ukształtował się jako romantyczny poeta narodowy. Przymusowe oddalenie od kraju oraz długie podróże pogłębiały w nim poczucie wyobcowania i samotniczej misji patriotycznej. Doświadczenia okresu rosyjskiego zaowocowały kolejno \"Sonetami\" (1826), \"Konradem Wallenrodem\" (1828), a w dalszej kolejności \"Dziadów częścią III\" z nasyconym rosyjskimi realiami \"Ustępem\" i wierszem \"Do przyjaciół Moskali\" (1832). V. Romantyczne podróże. Maju 1829 r. poecie udał się opuścić Rosję i rozpocząć prawie dwuletnią wędrówkę po Europie. Z Petersburga trasa prowadziła przez Hamburg, Berlin (tu słuchał wykładów Hegla), Drezno, Pragę (spotkanie z czeskim poetą Vaclavem Hanką), Karlove Vary (spotkanie z Antonim Odyńcem, towarzyszem dalszej podróży), Weimar (słynna wizyta u Goethego), Bonn (wizyta u Schlegla), Szwajcarię, przełęcz Splugen - do Wenecji, Florencji, Rzymu, Neapolu, na Sycylię, a stąd do Genewy i z powrotem do Rzymu, dokąd w grudniu 1830 r. dotarła także wiadomość o wybuchu powstania w Warszawie. VI. Próba przyłączenia się do powstania. Romantyczna wędrówka, stanowiąca kolejny charakterystyczny rys biografii poety, została zakończona. Mickiewicz zdecydował się wracać do ojczyzny z zamiarem przyłączenia się do powstania. Po bezowocnych, okrytych tajemnicą oczekiwaniach przybył w czerwcu 1831 r. do Paryża, a stąd pod przybranym nazwiskiem został skierowany przez Legację Polską do Warszawy. W sierpniu dotarł do Wielkopolski. Wobec jednak wyraźnych oznak zbliżającej się klęski, z zamiaru przedostania się do Królestwa zrezygnował. Gotowość wzięcia udziału w walce zbrojnej o niepodległość oraz związane z tym przeżycia - to dalszy znamienny rys biografii romantycznego poety. Literackim rezultatem tych doświadczeń stały się min. napisane w 1831 r. wiersze o tematyce powstańczej: „Śmierć pułkownika\", \"Nocleg\", \"Reduta Ordona\". W Wielkopolsce pozostał do wiosny 1832 r. bawiąc w ziemiańskich dworach, min. Skórzewskich, Górzeńskich. Tutaj po raz pierwszy \"nadychał się polszczyzny\" i zebrał mnóstwo obserwacji, które spożytkował następnie w \"Panu Tadeuszu\". Według relacji pamiętnikarskiej wyglądał wtedy następująco: brunet, oczy ciemnozielone, włosy czarne, nos piękny, w ustach częsty grymas, a że nosi po parysku brodę, więc się wydaje jak uczony Żyd. Fizjonomia nic nie pokazuje, często zamyślony, a rzadko wesoły, liberalista wielki, głęboko uczony. VII. Emigracja. Drezno - Paryż – Lozanna. Wyjeżdżając z gościnnej Wielkopolski do Drezna, poeta podzielił losy wielu rozbitków powstania i rozpoczął kolejny, typowy rozdział swojej biografii - przymusową, wieloletnią emigrację. W atmosferze klęski powstania listopadowego stworzył w Dreźnie w 1832 r. swoje główne dzieło romantyczne - \"Dziadów część III\". 31 lipca 1832 r. przybył z Drezna do Paryża, gdzie z niewielkimi przerwami spędził resztę tułaczego życia. Wkrótce po przyjeździe nawiązał bliskie stosunki z francuskim środowiskiem artystycznym i intelektualnym. Odnowił znajomość z poznanym jeszcze w Wilnie Słowackim. Włączył się także aktywnie w życie emigracji, chcąc przygotować ją do powrotu do kraju. Przewidując rychły wybuch ogólnoeuropejskiej rewolucji, sądził, podobnie jak cała emigracja, że pobyt na obczyźnie nie potrwa długo. Głównymi, więc utworami związanymi z tą działalnością poety stały się \"Księgi narodu polskiego\" i \"Księgi pielgrzymstwa polskiego\" (1832) oraz artykuły ogłaszane w \"Pielgrzymie Polskim\", którego przez pewien okres był także głównym redaktorem. Zmęczony emigracyjnym życiem oraz rozczarowany wobec monarchistycznej Europy, poddawany wraz z całą emigracją różnym zakazom i szykanom, wskrzeszał wartość narodowej historii, tworząc \"Pana Tadeusza\", lub zagłębiał się w lektury dzieł mistycznych, czego owocem stał się min cykl uniwersalnych aforyzmów zatytułowany \"Zdania i uwagi\". W 1834 r. ożenił się z córką słynnej ówczesnej polskiej pianistki Marii Szymanowskiej - Celiną, która urodziła mu sześcioro dzieci a trudna sytuacja materialna zmusiła poetę do napisania po francusku dwu dramatów, przeznaczonych dla francuskiego teatru, których jednakże nie udało się wystawić. Na rok akademicki 1839/40 przeniósł się, więc do szwajcarskiej Lozanny, gdzie otrzymał stanowisko profesora literatury łacińskiej. Tutaj stworzył też cykl liryków, zwanych lozańskimi. VIII. Wykłady w College de France. Rozwinięte poczucie obowiązków patriotyczno - politycznych skłoniło go jednak do przerwania pracy w Lozannie i objęcia w 1840 r. nowo utworzonej katedry literatur słowiańskich w College de France w Paryżu. Jako profesor slawista pracował tutaj cztery lata. Wspólnie z francuskimi historykami Julesem Micheletem i Edgarem Quinetem - reprezentował grono demokratycznej i postępowej profesuty. Jego wykłady cieszyły się ogromną popularnością zarówno wśród Polaków, jak i cudzoziemców. Poeta przekazywał nie tylko wiedzę o kulturach słowiańskich, ale także propagował antymonarchistyczne idee napoleońskie, a następnie mistyczną naukę Andrzeja Towiańskiego. W związku z tym w 1844 r. jego działalność profesorska została przez władze francuskie zawieszona. IX. W kole towiańczyków. Z Towiańskim, który przybył do Paryża z Litwy, zetknął się Mickiewicz latem 1841 r. Wkrótce też stał się wyznawcą jego tajemnej, mistycznej nauki, zapowiadającej rychłą odnowę Europy, a przed emigrantami otwierającej perspektywę powrotu do kraju. Nauki i proroctwa, Towiańskiego, który miał ponadto dobroczynny wpływ na psychicznie chorą żonę poety, wychodziły, więc n...
kj58