Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości 1977-10-27, C 30/77
Królowa przeciwko Pierre Bouchereau
Opubl: OETS 2002, poz. 72
Teza:
1. Różne wersje językowe przepisów wspólnotowych muszą być interpretowane jednolicie. W przypadku wystąpienia różnic między poszczególnymi wersjami językowymi, przepisy należy interpretować w świetle celów i systemu norm, do którego przepis należy.
2. Jakiekolwiek, wynikające z art. 48 [39] TWE, działania naruszające prawo obywateli państw członkowskich do wjazdu i pobytu na terenie innych państw członkowskich na warunkach obowiązujących obywateli państwa przyjmującego, stanowią "środek" w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 2 Dyrektywy nr 64/221. Pojęcie to obejmuje zalecenie przez sąd deportacji obywatela innego państwa, jeżeli zalecenie to jest warunkiem wstępnym wydania decyzji o deportacji.
3. Art. 3 ust. 2 Dyrektywy nr 64/221, zgodnie z którym uprzednie skazanie nie stanowi samo w sobie podstawy do ograniczenia swobody przepływu osób z uwagi na porządek publiczny i bezpieczeństwo publiczne, należy interpretować w taki sposób, że uprzednie skazanie jest istotne tylko, o ile okoliczności stanowiące podstawę wyroku skazującego wskazują, że zachowanie sprawcy w dalszym ciągu zagraża porządkowi publicznemu.
4. W zakresie w jakim może ono uzasadniać ograniczenia swobodnego przepływu osób podlegające prawu wspólnotowemu, odwołanie się przez organ krajowy do pojęcia porządku publicznego jest uzasadnione w przypadku rzeczywistego i dostatecznie poważnego zagrożenia dla podstawowych interesów społeczeństwa.
Uzasadnienie:
Podstawy wyroku:
1. Zarządzeniem z 20.11.1976 r., [...], Marlborough Street Magistrates' Court (sąd karny) skierował do Trybunału trzy pytania dotyczące interpretacji art. 48 [39] TWE oraz kilku przepisów Dyrektywy nr 64/221 z wnioskiem o wydanie orzeczenia wstępnego.
2. Pytania powstały w toku postępowania toczącego się przeciwko obywatelowi Francji zatrudnionemu w Wielkiej Brytanii od maja 1975 r., który został skazany za nielegalne posiadanie narkotyków w czerwcu 1976 r., który to czyn jest wykroczeniem karanym na podstawie przepisów ustawy przeciwko nadużywaniu narkotyków z 1971 r.
3. W dniu 7.1.1976 r. oskarżony został uznany za winnego identycznego wykroczenia przed innym sądem. Został wówczas warunkowo zwolniony na okres 12 miesięcy. 4. Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy imigracyjnej z 1971 r. Marlborough Street Magistrates' Court zdecydował o złożeniu do Ministra Spraw Wewnętrznych wniosku o deportację. Odpowiednie zawiadomienie wysłano do podsądnego, który stwierdził, że art. 48 [39] TWE i przepisy Dyrektywy nr 64/221 wykluczają zastosowanie takiego środka w niniejszej sprawie.
5. Marlborough Street Magistrates' Court, uznając, że sprawa dotyczy interpretacji prawa wspólnotowego, zwrócił się do Trybunału z wnioskiem o wydanie orzeczenia wstępnego na podstawie art. 177 [234] TWE.
Pierwsze pytanie
6. Pierwsze pytanie dotyczy tego, czy nie wiążący wniosek o deportację, skierowany przez sąd państwa członkowskiego do właściwych organów wykonawczych, stanowi "środek" w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 2 Dyrektywy?
7. Pytanie to zmierza do wyjaśnienia, czy sąd, który na mocy przepisów prawa krajowego jest właściwy do wydania wniosku o deportację obywatela innego państwa członkowskiego, musi wziąć pod uwagę ograniczenia wynikające z Traktatu i Dyrektywy nr 64/221, dotyczące wykonywania uprawnień, które w tym zakresie zastrzeżone są dla państw członkowskich.
8. W przedstawionym stanowisku rząd Wielkiej Brytanii stwierdził, że należy tu wyodrębnić dwa problemy. Po pierwsze, czy orzeczenie sądu może stanowić "środek" w rozumieniu Dyrektywy nr 64/221. Po drugie, jeżeli odpowiedź na pierwsze pytanie jest twierdząca, czy "zwykły wniosek" sądu krajowego może być "środkiem" w rozumieniu Dyrektywy nr 64/221.
9. Art. 2 Dyrektywy nr 64/221 stanowi, że dotyczy ona wszelkich środków (dispositions, vorschriften, provvedimenti, bestemmelser, voorschriften), związanych z wjazdem na terytorium, wydaniem lub przedłużeniem pozwolenia na pobyt oraz wydaleniem, podejmowanych przez państwa członkowskie ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne.
10. Na podstawie art. 3 ust. 1 i 2 Dyrektywy nr 64/221, środki stosowane ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne winny dotyczyć tylko i wyłącznie konkretnego zachowania określonej osoby. Uprzednie skazanie w postępowaniu karnym nie stanowi samo w sobie podstawy do podjęcia takich środków.
11. Rząd brytyjski zgodził się, że art. 3 ust. 1 i 2 dyrektywy stosuje się bezpośrednio i że przyznaje on obywatelom państw członkowskich określone prawa, które sądy krajowe muszą respektować. Stwierdził jednak, że postanowienie sądu krajowego nie stanowi "środka" w rozumieniu Dyrektywy.
12. Rząd brytyjski uznał, że słowo "środek" ma to samo znaczenie w art. 2 i art. 3 Dyrektywy nr 64/221. Z ust. 2 preambuły tej Dyrektywy wynika, że termin "środek" użyty w art. 2 obejmuje jedynie przepisy ustaw, rozporządzeń i aktów administracyjnych.
13. Z porównania różnych wersji językowych obu przepisów można wyciągnąć wniosek, że termin "środek" ma inne znaczenie w art. 2 niż w art. 3 Dyrektywy nr 64/221 (z wyjątkiem tekstu włoskiego), zatem żadne konsekwencje prawne nie wynikają z użytej terminologii.
14. W przypadku wystąpienia różnic między poszczególnymi wersjami językowymi, przepisy należy interpretować w świetle celów i systemu norm, do którego przepis należy.
15. Poprzez ujednolicenie przepisów krajowych dotyczących obcokrajowców, dyrektywa ma na celu ochronę obywateli państw członkowskich przed nadużywaniem przez władze krajowe środków ograniczających swobodę przepływu osób ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne.
16. Istotne jest, że powyższa ochrona może być zapewniona przez sądy rozstrzygające sprawę na rożnych etapach postępowania prowadzącego do wydania nakazu deportacji.
17. Oznacza to, że pojęcie "środka" obejmuje czynności sądu zobowiązanego przez prawo do wydania wniosku o deportację obywatela innego państwa członkowskiego.
18. Z tego względu, sąd krajowy musi zapewnić prawidłowe stosowanie postanowień Dyrektywy i wziąć pod uwagę ograniczenia nałożone przez nie na władze krajowe.
19. Jest to zgodne z punktem widzenia rządu Wielkiej Brytanii, który "nie sugeruje, że sąd mógłby bez żadnych przeszkód zignorować postanowienia art. 3 ust. 1 i 2 w jakiejkolwiek sprawie, jaka toczy się przed tym sądem i wymaga zastosowania tego przepisu". Wręcz przeciwnie, uznaje on, że "postanowienia tych przepisów są bezpośrednio skuteczne i przyznają prawa obywatelom państw członkowskich, które sąd krajowy musi uwzględnić".
20. Jeżeli chodzi o drugi wątek pytania, rząd Wielkiej Brytanii stwierdził, że zwykły wniosek nie stanowi środka w rozumieniu przepisów Dyrektywy. Jedynie następująca po nim decyzja Ministra Spraw Wewnętrznych może być za takowy uznana.
21. Dla celów Dyrektywy nr 64/221 "środkiem" jest jakakolwiek czynność dotycząca praw wynikających ze swobody przepływu osób.
22. Mając na uwadze procedurę określoną w art. 3 ust. 6 ustawy imigracyjnej z 1971 r., wniosek sądu stanowi konieczną przesłankę wydania decyzji o deportacji.
23. Ponadto, w świetle tej procedury, skutkiem wniosku sądowego jest możliwość pozbawienia danej osoby wolności.
24. Taki wniosek oddziałuje na swobodę przepływu osób i stanowi "środek" w rozumieniu art. 3 Dyrektywy nr 64/221.
Drugie pytanie
25. Drugie pytanie brzmi następująco: czy sformułowanie użyte w art. 3 Dyrektywy nr 64/221, że uprzednie skazanie nie powinno samo w sobie stanowić przesłanki uzasadniającej podjęcie środków dla ochrony porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego, oznacza, że wcześniejszy wyrok skazujący jest istotny, tylko o ile stanowi dowód teraźniejszych lub przyszłych skłonności do działania w sposób naruszający porządek publiczny lub bezpieczeństwo publiczne; alternatywnie, jak inaczej można rozumieć zwrot "samo w sobie", użyty w art. 3 ust. 2 dyrektywy?
26. Z wniosku o wydanie orzeczenia wstępnego wynika, że zadając to pytanie sąd krajowy poszukuje rozwiązania kwestii, czy, jak utrzymuje przed nim oskarżony, "jedynym istotnym faktem są wcześniejsze wyroki skazujące, w zakresie, w jakim wskazują na aktualny lub przyszły zamiar zachowania się w sposób sprzeczny z porządkiem lub bezpieczeństwem publicznym", czy też, z drugiej strony, jak próbowało argumentować oskarżenie, aczkolwiek sąd nie może rekomendować deportacji ze względu na porządek publiczny, opierając się wyłącznie na fakcie wcześniejszego skazania ma on jednakże prawo wziąć pod uwagę zachowanie oskarżonego w przeszłości, skutkiem którego wydano względem niego wyrok skazujący.
27. Art. 3 ust. 2 Dyrektywy nr 64/221, który stanowi, że uprzednie skazanie nie powinno samo w sobie stanowić przesłanki uzasadniającej podjęcie takich środków, wymaga od władz krajowych oceny sytuacji z punktu widzenia wartości chronionych w art. 48 ust. 3 [39] TWE, która nie zawsze jest zbieżna z oceną stanowiącą podstawę wyroku karnego.
28. Uprzednie skazanie może być brane pod uwagę, jeżeli okoliczności stanowiące podstawę wyroku skazującego są dowodem, że obecne zachowanie danej osoby może stanowić zagrożenie dla porządku publicznego.
29. Stwierdzenie, że takie zagrożenie istnieje, sugeruje istnienie u danej osoby zamiaru działania w taki sam sposób w przyszłości. Jednakże jest możliwe, że już samo przeszłe zachowanie (bez zamiaru powtórzenia w przyszłości) stanowi zagrożenie dla porządku publicznego.
30. Do krajowych organów stosujących prawo należy rozważenie wszystkich okoliczności w świetle fundamentalnej zasady swobodnego przepływu osób i innych przepisów prawa wspólnotowego regulujących status danej osoby.
Trzecie pytanie
31. Trzecie pytanie dotyczy tego, czy wyrażenie "porządek publiczny" użyte w art. 48 ust. 3 [39] TWE należy interpretować w taki sposób, że obejmuje ono względy dotyczące racji stanu, nawet jeżeli nie doszło do naruszenia spokoju lub porządku publicznego, czy też należy rozumieć to pojęcie w węższym znaczeniu, obejmującym zagrożenie naruszenia porządku, bezpieczeństwa lub spokoju publicznego, czy tez należy interpretować to pojęcie rozszerzająco.
32. Pomijając różne elementy dotyczące terminologii, pytanie to dotyczy definicji pojęcia porządku publicznego, o którym mowa w art. 48 [39].
33. W wyroku z 4.12.1974 r. (sprawa C-41/74 Van Duyn przeciwko Home Office, [1974] ECR I-1337) Trybunał stwierdził, że pojęcie "porządku publicznego" należy interpretować ściśle, aby jego zakres nie mógł być określany jednostronnie przez każde państwo członkowskie, bez kontroli ze strony instytucji wspólnotowych.
34. Niemniej w tym samym orzeczeniu Trybunał powiedział, że szczególne okoliczności uzasadniające odwołanie do "porządku publicznego" mogą inaczej wyglądać w różnych państwach członkowskich i w różnych okresach czasu, a zatem konieczne jest pozostawienie odpowiednim władzom krajowym pewnego zakresu swobody, w granicach określonych przepisami Traktatów i prawa wtórnego.
35. W zakresie, w jakim może ono uzasadniać ograniczenie swobodnego przepływu osób podlegającego prawu wspólnotowemu, odwołanie się przez organ krajowy do pojęcia porządku publicznego powinno zakładać w każdym przypadku, oprócz zakłócenia porządku społecznego, istnienie rzeczywistego i wystarczająco poważnego zagrożenia dla porządku publicznego, dotyczącego podstawowych interesów społeczeństwa.
Miejsca publikacji:
OETS 2002, poz. 72
Dodatkowe informacje:
2
gosicka