Sprawa 33-76

WYROK TRYBUNAŁU

z dnia 16 grudnia 1976 r.*

Rewe-Zentralfinanz eG i Rewe-Zentral AG przeciwko

Landwirtschaftskammer für das Saarland

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym skierowany przez Bundesverwaltungsgericht, Niemcy)

W sprawie 33/76

dotyczącej wniosku do Trybunału skierowanego w trybie art. 177 Traktatu EWG przez Bundesverwaltungsgericht (VII izba) o wydanie, w sporze zawisłym przed tym sądem pomiędzy:

1) Rewe-Zentralfinanz eG, Kolonia,

2) Rewe-Zentral AG, Kolonia,

a

Landwirtschaftskammer für das Saarland, Saarbrücken (izbą rolniczą Saary),

orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie wykładni art. 5, 9 i 13 ust. 2 Traktatu EWG,

TRYBUNAŁ

w składzie:

H. Kutscher, prezes, A. M. Donner i P. Pescatore, prezesi izb, J. Mertens de Wilmars, M. Sørensen, A. J. Mackenzie Stuart, A. O`Keeffe, G. Bosco i A. Touffait, sędziowie,

rzecznik generalny: J.-P. Warner,

sekretarz: A. Van Houtte,

wydaje następujący

WYROK

MOTYWY

1.  Postanowieniem z dnia 23 stycznia 1976 r., doręczonym do sekretariat Trybunału dnia 6 kwietnia 1976 r., Bundesverwaltungsgericht skierował do Trybunału w trybie art. 177 Traktatu EWG trzy pytania w sprawie art. 5, 9 i 13 ust. 2 Traktatu EWG.

2. Pytania te zostały podniesione w ramach postępowania w sprawie wniesienia przez skarżących w 1968 r., przy przywozie francuskich jabłek, opłaty z tytułu inspekcji fitosanitarnej, uznanej wyrokiem Trybunału z dnia 11 października 1973 r. w sprawie 39-73 (Zb.Orz. 1973 r., str. 1039) za opłatę o skutku równoważnym do ceł.

Pozwany w postępowaniu odwoławczym odrzucił zgłoszone przez skarżących żądania uchylenia decyzji nakładających opłaty i zwrotu wpłaconych kwot (wraz z odsetkami), argumentując, że żądania te są niedopuszczalne z powodu niedotrzymania terminów przewidzianych w art. 58 Verwaltungsgerichtsordnung (kodeksu postępowania przed sądami administracyjnymi).

3. W pytaniu pierwszym sędzia krajowy pyta, czy w przypadku naruszenia przez krajowy organ administracyjny zakazu opłat o skutku równoważnym do ceł (art. 5, 9 i 13 ust. 2 Traktatu EWG), zainteresowany obywatel Wspólnoty ma prawo, na mocy prawa wspólnotowego, żądać uchylenia lub cofnięcia środka administracyjnego i/lub zwrotu zapłaconej kwoty, nawet jeżeli, zgodnie z krajowymi przepisami proceduralnymi, akt nie podlega zaskarżeniu ze względu na upływ terminu.

W pytaniu drugim sędzia krajowy pyta, czy odpowiedź na powyższe pytanie jest twierdząca w sytuacji, gdy Trybunał Sprawiedliwości stwierdził już naruszenie zakazu przewidzianego w prawie wspólnotowym.

W pytaniu trzecim sędzia krajowy pyta, czy w wypadku stwierdzenia istnienia w prawie wspólnotowym prawa do zwrotu zapłaconej kwoty, wypłacane są od danej kwoty odsetki, a jeżeli tak, to od jakiej daty i według jakiej stopy są one naliczane.

Pytanie pierwsze

4. Zarówno pozwany, jak i sąd krajowy przyznają, że przedmiotowe opłaty zostały pobrane niezgodnie z prawem.

Należy zauważyć, że pomimo, iż byłoby możliwe powołanie się na bezpośrednią skuteczność art. 13 ust. 2 Traktatu EWG dopiero od dnia 1 stycznia 1970 r., czyli końca okresu przejściowego, nałożenie przedmiotowych opłat było już wcześniej niezgodne z prawem na mocy art. 13 ust. 1 rozporządzenia Rady 159/66/EWG z dnia 25 października 1966 r. (Dz.U. nr 192 z 27.10.1966), które zniosło je w odniesieniu do owoców i warzyw z dniem 1 stycznia 1967 r.

5. Zakaz ustanowiony w art. 13 Traktatu oraz zakaz zawarty w art. 13 rozporządzenia 159/66/EWG mają skutek bezpośredni i przyznają obywatelom prawa, które sądy krajowe zobowiązane są chronić.

Stosowanie zasady współpracy przewidzianej w art. 5 Traktatu oznacza, że zadanie zapewnienia obywatelom ochrony prawnej, która wynika z bezpośredniego skutku przepisów prawa wspólnotowego, spoczywa na sądach krajowych.

Tym samym, w braku przepisów wspólnotowych w tej dziedzinie, do krajowego systemu prawnego każdego Państwa Członkowskiego należy wyznaczenie sądów właściwych i określenie przepisów proceduralnych dotyczących skarg mających na celu zapewnienie ochrony praw obywateli, wynikających ze skutku bezpośredniego prawa wspólnotowego, przy czym przepisy takie nie mogą być mniej korzystne od przepisów, które dotyczą podobnych skarg o charakterze krajowym.

W razie potrzeby, art. 100 do 102 i art. 235 Traktatu umożliwiają podjęcie koniecznych środków w celu usunięcia różnic między przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi Państw Członkowskich, jeżeli mogą one zakłócić funkcjonowanie wspólnego rynku lub szkodzić mu.

W braku podobnych środków harmonizacji, prawa przyznane przez prawo wspólnotowe podlega wykonaniu przed sądami krajowymi, zgodnie z przepisami prawa krajowego.

Sytuacja byłaby odmienna jedynie wówczas, gdyby przepisy i terminy uniemożliwiały w praktyce wykonywanie praw, których sądy krajowe zobowiązane są chronić.

Nie ma to jednak miejsca w przypadku, gdy ustanowiono rozsądne terminy wnoszenia skarg.

Ustanowienie takich terminów w odniesieniu do skarg o charakterze fiskalnym stanowi zastosowanie podstawowej zasady pewności prawa, chroniącej zarówno podatnika, jak i zainteresowany organ administracyjny.

6. Odpowiedź na pytanie pierwsze brzmi zatem następująco: w obecnym stanie prawa wspólnotowego, nie uniemożliwia ono powołania  przeciwko obywatelowi skarżącemu przed sądem krajowym decyzję organu krajowego jako niezgodną z prawem wspólnotowym, upływu terminu przewidzianego przez prawo krajowe, przy czym przepisy proceduralne dotyczące skarg nie mogą być mniej korzystne od przepisów, które dotyczą podobnych skarg o charakterze krajowym.

Pytanie drugie

7. Fakt orzeczenia przez Trybunał w sprawie naruszenia Traktatu nie ma wpływu na odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze.

Pytanie trzecie

8. Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze, pytanie trzecie nie powstaje.

Koszty

9. Koszty poniesione przez rządy Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Włoskiej, Zjednoczonego Królestwa oraz przez Komisję Wspólnot Europejskich, które przedłożyły Trybunałowi swoje uwagi, nie podlegają zwrotowi.

Dla stron postępowania głównego niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem krajowym, zatem do tego sądu należy zasądzenie kosztów.

Na tej podstawie

TRYBUNAŁ

w odpowiedzi na pytania skierowane do niego przez Bundesverwaltungsgericht na mocy postanowienia z dnia 23 stycznia 1976 r., orzeka:

1) W obecnym stanie prawa wspólnotowego, nie uniemożliwia ono powołania  przeciwko obywatelowi skarżącemu przed sądem krajowym decyzję organu krajowego jako niezgodną z prawem wspólnotowym, upływu terminu przewidzianego przez prawo krajowe, przy czym przepisy proceduralne dotyczące skarg nie mogą być mniej korzystne od przepisów, które dotyczą podobnych skarg o charakterze krajowym.

2) Fakt orzeczenia przez Trybunał w sprawie naruszenia Traktatu nie ma wpływu na odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze.

Ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu, 16 grudnia 1976 r.