Ręczne ciągnięcie i pchanie ciężarów.pdf

OPINIE

Rozdział 5/2.F.1.A.

5/2.F.1.A. Ocena ryzyka zawodowego przy rêcznym

ci¹gniêciu i pchaniu ciê¿arów (LMM)

T³umaczenie i adaptacja do warunków Polskich – Stanis³aw Wójcik

Spis treœci

1. Wstêp .................................... 1

2. Wartoœciowanie czynników ................... 2

2.1. Szacowanie wskaŸnika czasu .............. 2

2.2. Szacowanie wskaŸnika masy ............... 3

2.3. Szacowanie wskaŸnika dok³adnoœci przemiesz-

czania ciê¿aru i prêdkoœci ruchu ............ 5

2.4. Szacowanie wskaŸnika postawy cia³a ........ 6

2.5. Szacowanie wskaŸnika warunków wykonywania

pracy ................................. 6

3. Ocena koñcowa ............................ 8

1. Wstêp

Podczas ci¹gniêcia i pchania ciê¿kich przedmiotów obci¹¿ony (a wiêc tak¿e na-

ra¿ony) jest ca³y uk³ad miêœniowo-szkieletowy . Najbardziej obci¹¿one s¹ d³onie,

ramiona i barki. S¹ te¿ sytuacje wymagaj¹ce:

zwiêkszonego wysi³ku fizycznego (w³o¿enia wiêcej energii) lub/i

przyjêcia niekorzystnej postawy cia³a,

przez co dodatkowo dochodzi do nara¿enia odcinka lêdŸwiowego krêgos³upa, sta-

wów biodrowych i kolanowych.

Najważniejsze

obciążenia

Pchanie i ci¹gniêcie nie wymaga du¿ego wysi³ku statycznego (monotonnego), jaki

zwykle towarzyszy podnoszeniu i dŸwiganiu ciê¿arów, dlatego zidentyfikowanie

przewlek³ych, negatywnych skutków przeci¹¿enia organizmu przy tych pracach

jest trudne.

Za typowe nara¿enie dla uk³adu miêœniowo-szkieletowego przy ci¹gniêciu i pcha-

niu uznaje siê gwa³towne (dynamiczne) przeci¹¿enia bêd¹ce skutkiem np.:

szturchniêcia,

obsuniêcia siê, b¹dŸ

nag³ego i du¿ego wysi³ku w³o¿onego w celu zmiany kierunku ruchu lub zaha-

mowania.

Ryzyko powstania urazów lub schorzeñ uk³adu miêœniowo-szkieletowego powo-

dowanych tymi przeci¹¿eniami jest trudne do oszacowania. Tak, jak przy rêcznym

dŸwiganiu ciê¿arów, w Niemczech opracowano i zastosowano metodê wskaŸni-

ków kluczowych – Leitmerkmalmethode (LMM) oceny ryzyka zawodowego przy

pracach, przy których osoba nara¿ona jest na obci¹¿enia fizyczne pochodz¹ce od

rêcznie ci¹gniêtych lub pchanych ciê¿kich przedmiotów . Metoda ta umo¿liwia

pracodawcy, kierownikowi robót a nawet pracownikowi ³atwo i szybko oceniæ ry-

zyko zawodowe, jakie wystêpuje przy danej pracy zwi¹zanej z ci¹gniêciem lub

pchaniem ciê¿arów i w razie potrzeby podj¹æ stosowne œrodki obni¿aj¹ce poziom

tego ryzyka.

Typowe

narażenia

wrzesień 2006

Rozdzia³ 5/2.F.1.A.

5/2.F.1.A. Ocena ryzyka zawodowego przy rêcznym ci¹gniêciu i pchaniu ciê¿arów

5. Ryzyko zawodowe

wrzesieñ 2006

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.F.1.A.

Federalny Urz¹d Ochrony Pracy i Medycyny Pracy oraz Komisji Landów ds.

BHP (LASI – Niemcy) opublikowa³ tê metodê na swojej stronie internetowej:

www.baua.de. Dziêki uprzejmoœci autorów metodê tê przedstawiamy Pañstwu.

Czynniki

obciążenia

Metoda wskaŸników kluczowych polega na okreœleniu wartoœci (wagi), wyra-

¿onej w punktach, wskaŸników charakteryzuj¹cych piêæ ró¿nych czynników

obci¹¿enia wystêpuj¹cych przy wykonywaniu tych czynnoœci. Na podstawie tego

oszacowania dokonuje siê wyliczenia punktowego, pozwalaj¹cego na zakwalifiko-

wanie pracy do jednej z 4 kategorii ryzyka. Czynnikami podlegaj¹cymi szacowa-

niu s¹:

czas,

masa przedmiotu,

dok³adnoœæ i prêdkoœæ ruchu,

postawa cia³a,

warunki wykonywania pracy.

Metoda LMM s³u¿y orientacyjnej ocenie warunków pracy przy ci¹gniêciu lub

pchaniu ciê¿arów.

Przy ocenie wartoœci poszczególnych wskaŸników niezbêdna jest odpowiednia

wiedza w odniesieniu do ocenianej czynnoœci sk³adowej. Je¿eli takiej wiedzy nie

mamy, to nale¿y przeprowadziæ szczegó³ow¹ analizê wszystkich wykonywanych

czynnoœci. W ¿adnym wypadku nie wolno opieraæ siê na przypuszczeniach , gdy¿

zwykle prowadz¹ one do fa³szywych wyników.

Czynności

składowe

Szacowania dokonuje siê zasadniczo dla czynnoœci sk³adowych i odnoœnie tylko do

jednego dnia pracy. Je¿eli w ramach wykonywanego zadania wystêpuj¹ liczne

czynnoœci sk³adowe przy wyraŸnym ich zró¿nicowaniu, to nale¿y je odrêbnie oce-

niaæ i dokumentowaæ.

Ka¿d¹ czynnoœæ zwi¹zan¹ ze znacznymi obci¹¿eniami fizycznymi nale¿y oceniæ

odrêbnie.

2. Wartoœciowanie czynników

2.1. Szacowanie wskaŸnika czasu

Formy pracy

Wartoœæ czasu obci¹¿enia szacuje siê na podstawie poni¿szej tabeli, wybieraj¹c

jedn¹ z dwóch form wykonywania pracy. Dla czynnoœci:

charakteryzuj¹cych siê regularnym ich wykonywaniem podczas zmiany, je¿eli

pojedyncza droga ci¹gniêcia lub pchania nie przekracza 5 m , podstawowym

parametrem bêdzie czêstotliwoœæ ,

wykonywanych nieregularnie i przy pojedynczej drodze (ci¹gniêcia, pchania)

przekraczaj¹cej 5 m , podstawowym parametrem bêdzie ³¹czna droga ci¹gniê-

cia i pchania .

Granicê pojedynczej drogi równej 5 m nale¿y traktowaæ tylko jako orientacyjn¹.

W przypadkach w¹tpliwych powinno siê dopiero podczas wykonywania pracy

rozstrzygn¹æ, która forma wystêpuje czêœciej – czêste ruszanie i hamowanie (para-

metr – czêstotliwoœæ), czy d³u¿ej trwaj¹ce ci¹gniêcie/pchanie (parametr – ³¹czna

droga).

wrzesień 2006

5/2.F.1.A. Ocena ryzyka zawodowego przy ręcznym ciągnięciu i pchaniu ciężarów

OPINIE

Rozdział 5/2.F.1.A.

Szacowanie wskaŸnika czasu obci¹¿enia

Ci¹gniêcie i pchanie na krótkie

odleg³oœci b¹dŸ przy czêstych przerwach

Ci¹gniêcie i pchanie na d³u¿sze

odleg³oœci

Pojedyncza odleg³oœæ do 5 m

Pojedyncza odleg³oœæ powy¿ej 5 m

Czêstotliwoœæ

(liczba na zmianê

robocz¹)

WskaŸnik czasu

(pkt)

£¹czna droga prze-

byta podczas zmia-

ny roboczej (km)

WskaŸnik czasu

(pkt)

< 10

< 0,3

10 do < 40

0,3 do < 1

40 do < 200

1 do < 4

i0200 do < 500

4 do < 8

500 do < 1000

8 do < 16

1000

Przyk³adowe prace polegaj¹ce na ci¹gniêciu i pchaniu na krótkie odleg³oœci (do 5 m), b¹dŸ takie,

podczas których pracownik wykonuje czêste przerwy, to:

PRZYKŁAD

obs³uga manipulatorów,

rozwo¿enie posi³ków w szpitalu,

monta¿ (uzbrajanie) maszyn.

Przyk³adowe prace polegaj¹ce na ci¹gniêciu i pchaniu na d³u¿sze odleg³oœci (pow. 5 m), to:

PRZYKŁAD

wywo¿enie œmieci w kontenerach na kó³kach,

przemieszczanie mebli na rolkach wewn¹trz budynków,

transport towarów z magazynu na halê sprzeda¿y za pomoc¹ rêcznych wózków, tzw. pale-

ciaków.

2.2. Szacowanie wskaŸnika masy

Znaczenie masy ci¹gniêtego lub pchanego ciê¿aru szacuje siê na podstawie tabeli

– w zale¿noœci od wartoœci tej masy i rodzaju u¿ytego sprzêtu pomocniczego .

Okreœlaj¹c masê ci¹gniêtego lub pchanego ciê¿aru nie wolno pomin¹æ masy same-

go œrodka transportu s³u¿¹cego do przemieszczania ciê¿aru.

wrzesień 2006

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.F.1.A.

Szacowanie wskaŸnika masy

Masa

(w kg) do prze-

mieszczenia:

• przez tocze-

nie przed-

miotu lub

• przy u¿yciu

sprzêtu

Przedmiot

przetaczany

bez u¿ycia

sprzêtu

pomocni-

czego

U¿yty sprzêt pomocniczy

Taczki,

wózki

2-ko³owe

Wózki

ze wszyst-

kimi

ko³ami

samoskrêt-

nymi

Wózki:

• dyszlowe,

• z par¹ kó³

sztywnych

(niesamo-

skrêtnych),

• szynowe.

Tory

rolkowe

Manipu-

latory,

balansery

linowe

WskaŸnik masy (pkt)

< 50

0,5

50 do < 100

100 do < 200

1,5

200 do < 300

300 do < 400

400 do < 600

– przez przesu-

wanie œlizgowe

Pola szare oznaczaj¹ warunki krytyczne, w których

kontrola nad ruchem ³adunku przemieszczanego przy

pomocy sprzêtu pomocniczego zale¿y w du¿ym stop-

niu od sprawnoœci i si³y fizycznej pracownika.

Pola czarne oznaczaj¹ warunki, których nale¿y uni-

kaæ, poniewa¿ niezbêdna si³a do wykonywania pracy

mo¿e wykraczaæ poza maksymaln¹ wydolnoœæ fizycz-

n¹ pracownika (lub masa przewy¿sza wartoœæ do-

puszczaln¹, okreœlon¹ w przepisach).

<10

10 do < 25

25 do < 50

Średnia masa

Je¿eli w trakcie czynnoœci przemieszczane s¹ ró¿ne ciê¿ary (przedmioty o ró¿nych

masach), nale¿y ustaliæ ich wartoœæ œredni¹ . Mo¿na uwzglêdniaæ tak¿e najwy¿sze

przemieszczane masy, ale w takich przypadkach nale¿y odnieœæ je do czêstotliwoœci

przemieszczania (por. tabela w rozdziale 2.1. Szacowanie wskaŸnika czasu ) faktyczne-

go ich wystêpowania.

wrzesień 2006

5/2.F.1.A. Ocena ryzyka zawodowego przy ręcznym ciągnięciu i pchaniu ciężarów

OPINIE

Rozdział 5/2.F.1.A.

Przemieszczania przedmiotów o najwiêkszej masie nie mo¿na odnosiæ do ca³kowi-

tej czêstotliwoœci (ca³kowitej liczby czynnoœci ci¹gniêcia lub pchania w ci¹gu zmia-

ny roboczej).

Podczas zmiany roboczej pracownik przy pomocy wózka szynowego przemieszcza na odcinku 4 m

przedmioty o nastêpuj¹cych masach:

PRZYKŁAD

30 kg – 120 razy,

60 kg – 70 razy,

400 kg – 5 razy.

Po wy³adowaniu pracownik przepycha w drodze powrotnej pusty wózek wa¿¹cy 40 kg .

Ustalona œrednia (wa¿ona) wartoœæ przemieszczanej masy , po uwzglêdnieniu najwy¿szych

ich wartoœci (400 kg + 40 kg wózka) wynosi:

70 120 100 70 440 5 40 195

390

65 kg

przy czêstotliwoœci 390 przejazdów w ci¹gu zmiany roboczej.

2.1. dla czêstotliwoœci 390 przejazdów – wskaŸnik czasu – 6 pkt ,a

2.2. dla masy 65 kg – wskaŸnik masy – 1 pkt .

Je¿eli odnieœlibyœmy masê 440 kg do czêstotliwoœci 390 przemieszczeñ na zmianê

robocz¹, to przy niezmienionym wskaŸniku czasu wynosz¹cym 6 pkt, wskaŸnik

masy wyniós³by 4 pkt, a wiêc by³by zawy¿ony o 3 pkt.

2.3. Szacowanie wskaŸnika dok³adnoœci przemieszczania

ciê¿aru i prêdkoœci ruchu

Znaczenie dok³adnoœci przemieszczania ciê¿aru i prêdkoœci ruchu szacuje siê na

podstawie tabeli.

Szacowanie wskaŸnika dok³adnoœci przemieszczania ciê¿aru i prêdkoœci ruchu

Dok³adnoœæ przemieszczania

Prêdkoœæ ruchu

powoli

(< 0,8 m/s)

szybko

(0,8 do 1,3 m/s)

WskaŸnik dok³adnoœci

i prêdkoœci (pkt)

Ma³a

• brak ograniczeñ szerokoœci drogi transportu,

• toczony ciê¿ar mo¿e sam siê zatrzymaæ lub byæ

zatrzymany, np. ryglem.

Wysoka

• ciê¿ar musi byæ precyzyjnie ustawiony i zatrzy-

many,

• droga transportu (tor) musi byæ œciœle zachowana,

• czêste zmiany kierunku ruchu.

wrzesień 2006

Przyjmiemy z tabeli w rozdziale:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: