Pedagogika zabawy w edukacji przedszkolnej
Zabawy ułatwiające wejście do grupy- zabawy związane z organizacją sytuacji początkowych
· wprowadzenie miłego nastroju
· umożliwienie wzajemnego poznania się dzieci (imiona, powierzchowne cechy
• Wizytówki - przygotowanie wizytówek z imieniem : przez wydzieranie lub wycinanie. Może być podany kształt lub nie (np. listek, słoneczko). Przyklejenie do ubrania.
• „Twój balonik” - nadmuchiwanie balonika, rysowanie na nim swojej „buźki” (wyrażającej nastrój), a następnie zawieszenie go w wyznaczonym miejscu.
• Bucik - rysowanie swoich marzeń na sylwecie buta z papieru, przypięcie do tablicy.
•Stopa - odrysowanie stopy na szarym papierze, podpisanie imieniem, lub ozdobienie wg własnego pomysłu.
• Czarodziejski ptak - odrysowanie dłoni, podpisanie i dorysowanie elementów, aby powstał rysunek ptaka.
• Słoneczko - układanie i przyklejanie liter swego imienia w kształcie promieni słońca
• „Zadanie do wykonania - losowanie karteczek, na których zapisane są zadania do wykonania. Dzieci czytające, odczytują je same, pozostałym pomagamy. Zadania dla dzieci: przed wejściem do sali trzeba podskoczyć, uśmiechnąć się do siebie, ścisnąć ręce 3 koleżanek, dotknąć noska kolegi z czarnymi włosami itp.
• „Imię i gest”
Uczestnicy stoją w kręgu. Prowadząca podaje swoje imię i dodaje do niego jakiś gest, który charakteryzuje nastrój. Wszyscy powtarzają to imię i gest. Następnie kolejne osoby prezentują swoje imiona i gesty.
• „Owocowe imiona”
Jest to odmiana gry wcześniejszej. Dzieci przedstawiają się, używając „pseudonimu” – nazw owoców zaczynających się na tą samą literę, co imię np. Jaś - jabłko, Basia - brzoskwinia. Utrudnieniem będzie, jeśli kolejna przedstawiająca się osoba będzie musiała powtórzyć imiona i „pseudonimy” wszystkich uczestników wypowiadających się przed nią.
• „To jest krokodyl”
Prowadząca bierze do ręki papierową kulkę i mówi : „Nazywam się ... Ania, a to tutaj to krokodyl”; podaje go następnej osobie. Osoba, do której się zwróci bierze od prowadzącej kulkę i podając następnemu uczestnikowi, mówi: „Nazywam się ... Ola. Ja i Ania uważamy, że to tutaj to krokodyl”. Następne dzieci biorąc kulkę, muszą powtórzyć imiona wszystkich poprzednich dzieci.
• „Kłębek” (pajęcza sieć).
Prowadząca przedstawia się i rzuca do jakiegoś wychowanka siedzącego w kręgu kłębek trzymając mocno jego koniec. Dziecko to przedstawia się i odrzuca kłębek do kogoś innego, trzymając jednocześnie nitkę przy sobie. Między bawiącymi się powstaje „pajęcza sieć”. Ostatni z uczestników zabawy zaczyna zwijanie kłębka i kiedy dojdzie do osoby trzymającej nitkę, oddaje jej kłębek, mówiąc na przykład : „Zwijaj dalej Basiu!”.
„Kto mówi” ?
Połowa grupy zamyka oczy i kładzie głowy na złożonych na stole ramionach. Ktoś z pozostałych zaczyna mówić dowolny tekst (np. wierszyk). Może przy tym zmienić głoś. Jeżeli któraś z osób mających zamknięte oczy odgadnie, kto mówi, powinna się zgłosić. Jeżeli się nie myli, to przechodzi do grupy „mówiących”. Jeżeli nie, znowu zamyka oczy i czeka na następną szansę.
• „Slajdy”
Rozwieszamy prześcieradło i ustawiamy za nim lampę. Jedna z osób stoi przed ekranem i ma za zadanie odgadnięcie, kto znajduje się na tym niewyraźnym „slajdzie”. Reszta stoi z tyłu i ustala, kto będzie rzucał cień. Można przybierać charakterystyczne lub nietypowe pozy, tworzyć grupy, poruszać się w takt muzyki.
• „Alternatywne nazwiska”
Uczestnicy siedzą w kole. Prowadząca rozpoczyna zabawę przekazując piłeczkę wybranemu dziecku. Ono powinno wiedzieć od kogo dostało piłkę, i dodać pasujący do tej osoby pseudonim, zaczynający się na pierwszą literę imienia np. Zosia - zapracowana, Marysia - miła ... itp.
Zabawy rozluźniające -zabawy oparte na ruchu i tańcu
· Likwidują napięcia, stresy
· umożliwiają osiągnięcie dobrego nastroju, nawiązywanie kontaktów w sposób świadomy
· wywołują entuzjazm, śmiech. Świadome kierowanie własną siłą w zabawie, brak rywalizacji oraz silne emocje ułatwiają nawiązywanie przyjaźni
Zabawy te są podzielone w następujący sposób :
- ruch świadomy,
- ruch mocny - szybki taktyczny,
- ruch rozluźniający,
- poruszanie - dotykanie - spotykanie,
- rozluźnianie - odczuwanie,
- przedstawianie - wyrażanie
Zabawy z grupy ruchu świadomego ułatwiają rozluźnianie, odprężenie. Cała grupa tworzy odpowiednią atmosferę do ćwiczeń indywidualnych. Muzyka zachęca do ruchu łagodnego. Ich przykłady to:
• „Follow me !”
Dzieci stoją w ustawieniu kołowym, jedno z nich wykonuje proste ruchy w takt towarzyszącej muzyki - wszyscy pozostali naśladują je. Następnie „lider” wskazuje na inną osobę.
• „ Otrząsanie”
Uczestnicy grupy stoją rozproszeni. W takt szybkiej muzyki wykonują polecenia : „Teraz wszyscy otrząsają po kolei wszystkie części ciała : rozpoczynamy od palców prawej ręki, teraz prawa ręka ... potem ramię ... lewa ręka ... teraz barki ... do tego prawa noga ... kręgosłup ... teraz głowa”. Wszyscy uczestnicy otrząsają się, wprowadzając całe ciało w ruch.
• „Sieć”
Dwoje dzieci trzymają się za ręce – tworzą sieć. Tak połączone gonią innych. Pierwsze dziecko, które dotkną staje się trzecim „elementem sieci”. Po dotknięciu czwartej osoby następuje podział na dwie pary. Zabawa trwa dotąd, aż wszyscy, trzymając się za ręce tworzą dwu- albo trzyosobowe sieci.
Zabawy typu p o r u s z a n i e - d o t y k a n i e - s p o t y k a n i e uświadamiają dzieciom, że poruszają się także wtedy, gdy kogoś dotykają, wybierają partnera, głaszczą, poklepują
(doświadczają siebie nawzajem). Przykłady zabaw z tego zakresu to:
• „ Idący cień”
Dzieci dobierają się parami. W rytmie muzyki jedno zaczyna iść do przodu, a drugie- „cień” podąża za nim. Na przerwę w muzyce następuje zmiana ról.
Muzyczne krzesła” Należy trochę zmodyfikować zasady gry „Muzyczne krzesła”. Zamiast odpadać z gry, wszystkie dzieci zostają. Kiedy cichnie muzyka, dzieci siadają albo na krześle albo na kolanach innego dziecka. Zamiast współzawodniczyć dzieci będą ze sobą współpracować, tak, by wszyscy zajęli miejsca na krzesłach.
Krzesła należy ustawić w 2 równych szeregach, tyłem do siebie tak, by stykały się oparciami. Włączamy muzykę, a gdy dzieci zajmą miejsca, wyłączamy ją. Zabawę powtarzamy, lecz wcześniej usuwamy sukcesywnie po jednym krześle.
„Chusty animacyjne”
• Zabawy z chustami animacyjnymi :
− trzymanie brzegów chusty i poruszanie siebie i chusty w rytm muzyki
− zamiana miejsc pod chustą poprzez wywoływanie imienia dziecka
− poruszanie się dookoła trzymając chustę
− łapanie uciekających uczestników
− podnoszenie rozciągniętej na podłodze chusty powolutku jak „szklaną szybę” i opuszczanie
− połowa uczestników kładzie się pod chustą, pozostali poruszają nią łagodnie nad leżącymi = masaż głowy
− odbijanie piłki
T a ń c e i n t e g r a c y j n e
· proste figury, miłe dla ucha melodie
· Dzięki tańcom grupowym zachęca się do tańczenia wszystkie dzieci, a szczególnie nieśmiałe, o niezbornych ruchach
· Uczestnicy tańców „rozkręcają się” i zbliżają do siebie, ożywiają się, a jednocześnie odprężają i relaksują.
· nie ma (w większości) podziału na role męskie i żeńskie
„Fafur”
„Hej, tam pod lasem”
„Jam cygan”
„Magiczna liczba7” -stoimy w kręgu. Rytmiczne chodzimy i śpiewamy tekst:
Czy znasz, czy znasz
magiczną liczbę „siedem”?
Następnie nauczyciel śpiewa i pokazuje dalszy ciąg pląsu:
To jest jeden- wysuwa do przodu prawą nogę.
Dzieci powtarzają słowa i gesty nauczyciela. Znów śpiewamy pląs od początku i dodajemy kolejne liczby. Te, które były już wymienione, śpiewamy i pokazujemy razem, nowe- najpierw nauczyciel, a potem dzieci.
To jest dwa- wysuwamy do przodu lewa nogę
To jest trzy- klękamy na prawe kolano
To jest cztery- klękamy na lewe kolano
To jest pięć- opieramy prawy łokieć o podłogę
To jest sześć- opieramy lewy łokieć o podłogę
To jest siedem- opieramy brodę o podłogę
Już znam, już znam
magiczną liczbę siedem- rytmicznie chodzimy w kręgu
Metody ułatwiające podział dzieci na grupy :
„Przypadkowe kolory”
Prowadząca rozdaje dzieciom kartki w kilku kolorach. Uczestnicy poruszają się z zamkniętymi oczami po sali, wymieniając się karteczkami z innymi.
Po 3 minutach lub po wyłączeniu muzyki wszyscy otwierają oczy. Osoby, które mają w rękach kartkę w tym samym kolorze, dobierają się w grupy.
• „Litery alfabetu”
Dzieci odliczają np.: A,B ,C ..A,B,C...Pierwsza grupa to – A, druga- B, a trzecia – C.
• „Pory roku”
Dzieci odliczają: wiosna, lato, jesień, zima..., a następnie łączą się w trzy grupy.
• „Zwierzaki”
Prowadząca odlicza: kot, pies, kura, kaczka. Dzieci zamykają oczy i za pomocą wydawanych głosów – „miau”, „hau”, „ko, ko”, „kwa, kwa” łączą się w grupy.
Gry dyskusyjne i dydaktyczne
„Hurra”
Cel : doskonalenie umiejętności dodawania dwu lub więcej składników (liczenie na konkretach).
W grupach (2-3-4 osobowych) ustalamy jakąś liczbę (nie przekraczającej iloczynu 5 x liczebność tej grupy). Chowamy prawe ręce za siebie i na umówiony znak każdy pokazuje dowolną ilość palców (0-5). Liczymy. Gdy palców jest tyle, ile ustaliliśmy na początku, krzyczymy „hurra”. Jeśli nie, ponawia się prośbę.
• „Licząca papuga”
Cel : ćwiczenie umiejętności liczenia, rozpoznawanie liczb, ćwiczenie motoryki, ręki i koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Nauczycielka rozdaje dzieciom karty pracy i wyjaśnia: „Pewna papuga pogubiła swoje kolorowe piórka. Jest teraz brzydka i szara i nieszczęśliwa. Pomóc papużce powtykać piórka z powrotem w odpowiednie miejsca. W tym celu przelicz, ile jest piórek każdego koloru i pomaluj na taki kolor jak piórka tę część papugi, która jest oznaczona liczbą odpowiadającą ilości piórek. Na przykład, jeżeli piórek czerwonych jest sześć, pomaluj pole z liczbą 6. Pomaluj również gałązkę.”
Uwaga ! Nauczycielka przed rozdaniem obrazków z papugą maluje umieszczone w dowolnym lewym rogu piórka wybranymi przez siebie kolorami.
Tygrysek- tygrysek rzuca kostką (lub dwiema), dzieci liczą ilość wyrzuconych oczek i podskakują odpowiednio tyle razy, ile wskazuje liczba oczek.
„Zmienne trójki" - dzieci dobierają się trójkami, ustawiają w rzędach, określają miejsce gdzie
stoją: przed, między, za, obok. Na sygnał muzyczny zmieniają swoje miejsce w zespole i określają swoją pozycję. Zabawie towarzyszy wiersz:
Raz, dwa, trzy
Gdzie teraz jesteś ty?
Dwa, trzy, raz
Pokaż to jeszcze raz.
Trzy, raz, dwa, kto się tu tutaj pcha?
Jestem malarzem- dzieci stoją w kole, na dywanie leżą wycięte koła o różnych wielkościach i w różnych kolorach. Nauczycielka mówi:
Jestem malarzem obraz maluję i dużo zielonej farby potrzebuję.
Metody umożliwiające samoocenę. Metody informacji zwrotnej.
-rozpoznawanie i akceptowanie uczuć - np. : dokańczanie zdań : Lubię ..., Czuję się dobrze gdy ..., Jestem zły gdy ..., Boję się gdy ...:
rysowanie „Co lubi moje ciało ?”;
-zwracania uwagi na uczucia innych ludzi i akceptowanie ich;
-zauważanie i akceptowanie podobieństw między sobą i innymi dotyczących potrzeb, przeżyć, doznań i czynności np. dostrzegania różnic między ludźmi (wygląd, ulubione zajęcia, czynności, zabawy).
Zabawy pozwalające na szybkie uzyskanie informacji zwrotnej przez prowadzącego.
Wydzielenie specjalnego „Kącika na dzień dobry”. Dzieci zaznaczają tam swoją obecność : np. „buźkami”(smutne, radosne, złe), listkami ( kolor wyraża nastrój) itp. Jak bawiłeś się dziś podczas zajęć gimnastycznych? (dziecko wybiera emblemat słoneczka, chmurki, kropli deszczu).
Metody dramowe
Zabawa 1
Wszystkie dzieci jadą pociągiem do Łodzi. Osoba prowadząca – to konduktor. Sprawdza bilety i każdemu dziecku zadaje inne pytanie, np. „Dlaczego pani jedzie tym pociągiem? Przecież pani ma bilet do Gdyni!” lub „ Proszę pana, to jest bilet lotniczy. Dlaczego pan jedzie pociągiem?”. Każde dziecko słyszy inne pytanie i jest zmuszone do odnalezienia się w nowej sytuacji i udzielenia szybkiej odpowiedzi.
Zabawa 2
Wybieramy troje dzieci, które tworzą rodzinę. Przydzielamy im role...
sbwa