Rzym - historia powstania i upadku.odt

Rzym - historia powstania i upadku

Początki Rzymu według samych Rzymian sięgają roku 753 p.n.e., kiedy miasto miało być założone przez dwóch młodzieńców Remusa i Romulusa, potomków boga Marsa wychowanych przez wilczycę. Obecni badacze, jedna szukają źródeł początku Rymu w Alba Longa i w plemionach Latynów z Italii. 

Pierwsze osady powstały na wzgórzu Palatyn, zaś przybyli na te ziemie Etruskowie przekształcili luźne osady w miasto, które w wyniku rozwoju obejmowało 7 wzgórz: Palatyn, Celius, Eskwilin, Kwirynał, Wiminał Awentyn i Kapitol. Miasto w niedługim czasie zaczęło zajmować i podporządkowywać także sąsiednie tereny. Zaś  trzech ostatnich królów pochodziło z Etrusków byli to: Tarkwiniusz Stary, Seriwusz Tuliusz (który podzielił Rzymian na klasy majątkowe) oraz Tarkwiniusz Pyszny. Królom podległa rada starszych – senat, zaś ciałem doradczym senatu było zgromadzenie ludowe. Według tradycji około 509 r p.n.e. nastąpiło wygnanie z miasta królów pochodzenie etruskiego i ustanowienie republiki. W okresie republiki Rzymem wstrząsały walki jakie toczyli między sobą plebejusze i patrycjusze. W końcu doszło do porozumienia i udostępnienia urzędów dla plebejuszy. Jednocześnie zaczęła się rodzić warstwa najwyższa czyli tzw. nobilitas. Miast po zrzuceniu jarzma etruskiego zaczęło z wolna zdobywać coraz większa pozycję w Związku Latyńskim,  by końcu przejąć w 264 r p.n.e. władze w całej Italii. Gdy cały Półwysep ( do Rubikonu) został zajęty, Rzymianie coraz bardziej łakomie zaczęli spoglądać w stronę swojego południowego sąsiada – Kartaginy, starej fenickiej kolonii. W ciągu trzech wojen udało się zniszczyć bardzo groźnego przeciwnika, który w czasie drugiej z nich zagroził samemu Rzymowi. Wódz kartagiński Hannibal wraz ze swoimi oddziałami spadł na Italię i z pomocą Galów uderzył  na Rzym, jednak go nie zdobył, ale w bitwie pod Kannami rozbił doszczętnie armię rzymską. Do końca republiki synonimem strachu były słowa Hannibal ante portas (Hannibal u bram). W końcu rzymskiemu wodzowi Scypionowi udało się przenieść wojnę na tereny Kartaginy i zmusić ją do kapitulacji, by w trzeciej wojnie rozprawić się z nią kompletnie. Tymczasem po zajęciu przez Rzymian również Galii Cisalpińskiej (części Italii za Padem), Rzymianie skierowali swoje oczy w stronę Grecji. W trzech wojnach udało im się rozbić państwo macedońskie (215-205 p.n.e., 200-197 p.n.e. i 171 – 168 p.n.e.) i 2 148 roku włączyć ja do państwa rzymskiego jako osobną prowincję. W 146 roku pod władzą konsulów Rzymu znalazła się cała Gracja. W latach 50 p.n.e. w Rzymie znalazł się polityk, którego życie zmieniło całe państwo. Był nim Juliusz Cezar. Dzięki jego zdolnościom udało się wytrać największa wojnę w dziejach Rzymu i podbić Galię  obejmującą tereny całej dzisiejszej Francji. W swoim pamiętnikarskim dziele Cezar opisał swoje sukcesy w podbijaniu ziemi Galów i późniejsze walki z powstanie Wercygetoryksa. Poza Galią do Rzymu do roku 44 p.n.e. włączono także Frygię, Bitynię, Cylicję i Syrię oraz wybrzeża Afryki Północnej. Jednak rozwój terytorialny wymusił na władzach centralnych przemiany. Konsulowie w systemie republikańskim nie byli w stanie utrzymać tak rozległego terytorium, potrzebna była władza centralna. Poza tym Rzym wzbogacony łupami wojennymi oraz niewolnikami nie był już tym samym miastem i także wymagał zmian. Coraz bardzie korumpowane ośrodki władzy były coraz mniej wydolne, a niemiłosiernie eksploatowane kolonie co rusz podnosiły bunty. Buntowali się także niewolnicy. Wielkie znaczenie miało zwłaszcza powstanie Spartakusa (73-71 p.n.e. Dlatego, gdy na arenie pojawił się następca Cezara, jego przybrany syn Oktawian August, zaistniała nadzieja na trwałe zmiany. Po tragicznej śmierci Cezara w państwie ustanowiono cos co nazywa się pryncypatem. Pierwszy obywatel (faktycznie władca, jednak Rzymianom nie przypadło do gustu  określenia król), sprawował władze w zasadzie absolutną, przy zachowaniu otoczki republikańskiej. Cesarz był po prostu primus inter pares, pierwszym spośród równych. W Rzymie nastał okres cesarstwa. I pierwszej dynastii Julijsko – Klaudyjskiej (od Oktawiana 27 p.n.e. –14 p.n.e. do Nerona (czyli 68 roku n.e.) Rzym zawdzięcza osiągnięcie swojego rozkwitu terytorialnego udało oprzeć się granice na naturalnych miejscach (Ren i Dunaj na północy Atlantyk na zachodzie i Sahara na południu, z najbardziej spektakularnym przejęciem władzy w Egipcie) jedynie na Wschodzie co jakiś czas dochodziło do wojen z Partami i rywalizacji o wpływy w Mezopotamii i Armenii. Długie lata pokoju owocowały bardzo szybkim wzrostem gospodarczym i kulturalnym. W Afryce, co dziś może wydawać się zabawne urządzono spichlerz Rzymu, skąd pochodziło zboże i oliwa dla Italii. Z Grecji pochodziły towary zbytku i rzemiosła, zaś z zachodu surowce (złoto, żelazo itp.). Również w prowincjach żyło się lepiej po zmianach jakich dokonano w systemie podatkowym.  Pierwsze problemy w polityce zagranicznej pojawiły się za Marka Aurelisza, bowiem długie panowanie Antoniusz Piusa było ostatnim, kiedy Rzym nie był atakowany przez plemiona germańskie. W granice wchodzili Sarmaci, Markomanowie, ciężkie wojny toczono z państwem Partów, skąd przywleczono zaraz, która zdziesiątkowała wielkie miasta wschodu i przy okazji armię rzymską. Wtedy właśnie w państwie pojawiły się pierwsze problemy. Zaistniały wpływy na dworze pretorów, którzy za odpowiednią ilość pieniędzy mogli zabić cesarza. Władców wybierała armia.  Dokonała się dewaluacja pieniądza, zrywały się więzi miedzy prowincjami. Na krótki czas udało się jakoś załatwić tę sprawę Dioklecjanowi, którego reformy spowodowały podział Cesarstwa na dwie części. Dziełem cesarza, był także system dominatu, w którym na modłę wschodnią cesarzowi oddawano prawie cześć boską, całe państwo oparto na biurokracji i armii podzielono cesarstwo na 3 prefektury, 12 diecezji i około 110 prowincji. Armie podzielono na nadgraniczną i tę wewnątrz kraju, zreformowano podatki. Spore zmiany zaszły także w sferze religijnej. Od IV wieku chrześcijaństwo stało się religią panującą, co najpierw zostało wprowadzone przez Konstantyna Wielkiego, a potem potwierdzone przez Teodozjusza Wielkiego. Konstantyn zapisał się także w historii założeniem miasta, które później stało się jedynym skarbcem rzymskiej tradycji. Mowa tu o Bizancjum, późniejszym Konstantynopolu. Widać było, zwłaszcza na zachodzie , ze cywilizacja rzymska chyli się ku upadkowi. Miasta zaczęły się wyludniać najeżdżane przez barbarzyńców, wsie upadać, a co za tym idzie brakowało rekrutów do wojska. Żeby uratować sytuacje TedozjuszWielki w 395 roku podzielił państwo na część Wschodnią (z Konstantynopolem i Zachodnią z Rzymem), mimo jedności państwa, już nigdy w historii nad obiema częściami nie sprawował rządów jeden cesarz. W 476 roku ostatni cesarz zachodniorzymski Romulus Augustulus został zdetronizowany przez germańskiego wodza i tak zakończyła się historia Cesarstwa Rzymskiego na zachodzie, zaś Cesarstwo Wschodnie przetrwało aż do 1453 roku.