Zagospodarowanie lasu- obejmuje prace od zbioru i przygotowania nasion do wysiewu przez produkcję materiału sadzeniakowego, uprawę gleby itd. Pojęcie to obejmuje również cały kompleks ochrony lasu wraz z używanymi do tego celu środkami technicznymi.
Nasiennictwo leśne- dział hodowli lasu obejmujący zagadnienia i czynności związane z wyborem drzew i drzewostanów nasiennych, zbiorem szyszek i owoców, pozyskiwaniem z nich nasion, przechowywaniem i przysposobieniem nasion do wysiewu jak również oceną i transportem nasion.
Cele gospodarki leśnej nasiennej:
1. Zachowanie naturalnego bogactwa lasu na poziomie ekosystemowym, gatunkowym i genetycznym
2. Zapewnienie możliwości stałej dostawy nasion gatunków lasotwórczych
3. Wybór, zagospodarowanie i wykorzystanie najcenniejszych populacji rodzimych gatunków drzew
4. Wyeliminowanie z udziału w reprodukcji lasu nasion drzew i krzewów obcych gatunków
5. Zachowanie naturalnego zróżnicowania genetycznego populacji rodzimych gatunków drzew leśnych
6. Rozszerzenie zasięgów najlepszych populacji o charakterze uniwersalnym
7. Doskonalenie oceny nasion z uwzględnieniem ich pochodzenia i walorów genetycznych
8. Dalszy rozwój infrastruktury technicznej dla potrzeb nasiennictwa leśnego
Nasiona głównych gatunków drzew lasotwórczych tworzą regionalne bazy nasienne leśnego materiału podstawowego.
Baza nasienna selekcji populacyjnej:
· Wyłączone drzewostany nasienne
· Uprawy pochodne
· Gospodarcze drzewostany nasienne
· Drzewostany zachowawcze
Baza nasienna selekcji indywidualnej:
· Drzewa doborowe oraz drzewa mateczne
· Plantacje nasienne (rozmnażanie wegetatywne)
· Plantacyjne uprawy nasienne (rodowe) (rozmnażanie generatywne)
· Plantacje zachowawcze- cel: odtworzyć daną populację, która np. została wycięta
Podstawowe znaczenie ma baza nasienna selekcji populacyjnej. Bazy nasienne utworzone selekcji indywidualnej maja tylko znaczenie uzupełniające.
Racjonalne użytkowanie to: baza pop. 80%, baza ind. 20%
Drzewostany przeszłorębne powinny być częściowo pozostawione (3-10%), aby tworzyły nasiona.
· WDN- wyłączony drzewostan nasienny- wyłączony z użytkowania, wyodrębniony, dojrzały, służy tylko do produkcji nasion
· GDN- gospodarczy drzewostan nasienny- drzewostan o najlepszych cechach fenotypowych w wieku dojrzałości do obfitego urodzaju nasion. Można pozyskiwać drewno. W miarę usuwania GDN wybiera się nowe o podobnych cechach i funkcjach.
· PN- plantacja nasienna- potomstwo generatywne (ze szczepów) co najmniej 40 drzew doborowych dla sosny i świerka i co najmniej 30 drzew doborowych pozostałych gatunków, aby zwiększyć możliwości krzyżowania
· PUN- plantacyjna uprawa nasienna- potomstwo generatywne (z nasion), pochodzące z wolnego zapylenia drzew doborowych. Sposób zakładania, rejestrowania i przeznaczenia PUN jak w przypadku PN.
· UP- uprawa pochodna- uprawa nasion pochodzących z WDN, PN i PUN, zakładana stopniowo, głównie w dużych blokach o powierzchni 1-2 oddziałów
· Dd- drzewo doborowe- drzewo o najlepszych cechach fenotypowych. Są one przeznaczone do zbioru nasion w celu zakładania PUN i do pozyskiwania zrazów. Dd z otuliną jest wyłączone z wyrębu.
· De- drzewo elitarne- Dd, dodatkowo przebadane pod względem genetycznym
· Drz e- Drzewostan elitarny- drzewostan założony z potomstwa drzew elitarnych
· Drz z- drzewostan zachowawczy- drzewostan wytypowany do zachowania puli genetycznej ze względu na jej określone cechy
· Dz- drzewo zachowawcze- drzewo o sprawdzonych właściwościach genetycznych przeznaczona do reprodukcji
· Uz- uprawa zachowawcza- uprawa o powierzchni nie mniejszej niż 10 ha, założona z nasion pozyskanych z odpowiedniej ilości drzew nasiennych w celu zachowania w warunkach in situ i ex situ na terenach wolnych od zagrożeń lecz o podobnych warunkach glebowych i klimatycznych
Pozyskiwanie nasion prowadzą firmy zewnętrzne.
Ochroniacze1991