winiarz_NR-19q.pdf

ISSN 1733-5116

Inspektor winiarski

Roman Grad, prezes Zielonogórskiego

Stowarzyszenia Winiarskiego, zosta³

mianowany na stanowisko inspektora

w Wydziale Obs³ugi Przedsiêbiorców

Urzêdu Miejskiego w Zielonej Górze.

W ramach obowi¹zków s³u¿bowych

zajmuje siê m.in. wspieraniem

odradzaj¹cego siê lubuskiego

winiarstwa.

PISMO PLANTATORÓW WINOROŒLI i PRODUCENTÓW WINA • NR 19 • KWIECIEÑ 2007

Prezentacja w muzeum

23 marca w salach Muzeum Wina

w Zielonej Górze odby³a siê

prezentacja miejscowych tradycji

winiarskich dla uczestników Forum

Izb Prawniczych. Jako gospodarz

wyst¹pi³ dr Andrzej Toczewski,

dyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej,

zaœ o dorobku i bie¿¹cej dzia³alnoœci

Zielonogórskiego Stowarzyszenia

Winiarskiego mówi³ jego prezes,

Roman Grad. Honorowym goœciem

by³ prezes Trybuna³u

Konstytucyjnego, prof. Jerzy Stêpieñ.

Kraszanka

Od 30 marca do 1 kwietnia na

zielonogórskim deptaku wokó³ ratusza

trwa tradycyjna „Kraszanka”. Na

stanowisku prezentuj¹cym lokalne

tradycje winiarskie swoje wyroby

zachwalaj¹ winnice z okolic

Zielonej Góry.

II Konwent Wina

9 czerwca w Sali Kolumnowej Urzêdu

Marsza³kowskiego w Zielonej Górze

odbêdzie siê II Ogólnopolski Konwent

Wina, organizowany przez Polski

Instytut Wina i Zielonogórskie

Stowarzyszenie Winiarskie.

Targowisko Winiarskie

12 maja 2007 roku, w godzinach od

10.00 do 15.00, przed Muzeum Ziemi

Lubuskiej zostanie zorganizowane

siódme ju¿ Targowisko Winiarskie.

Impreza odbêdzie siê pod patronatem

prezydenta miasta. Targowisko ma

s³u¿yæ prezentacji i sprzeda¿y nie tylko

winoroœli, ale wszystkiego co

z tematyk¹ winiarsk¹ jest zwi¹zane.

W ramach targowiska kustosz

Muzeum Wina bêdzie oprowadzaæ po

unikatowej wystawie winiarskiej.

Zaprasza siê do udzia³u w Targowisku

producentów sadzonek, akcesoriów

i ozdób winiarskich, autorów,

wydawców i sprzedawców publikacji

i dzie³ sztuki, mi³oœników winnej

latoroœli. Udzia³ jest bezp³atny. Wiêcej

informacji, a tak¿e potwierdzenia

udzia³u w biurze organizacyjnym:

Zak³ad Gospodarki Komunalnej

i Mieszkaniowej w Zielonej Górze,

Al. Zjednoczenia 110,

tel. (068) 322 91 23.

Winnica Pañska.

Ilustracja z XIX-wiecznego

msza³u œl¹skiego,

wed³ug drzeworytu A. Dürera

p³ynem. Winem z winnych gron? Krwi¹ z brocz¹cych ran? To

obraz z koœcielnej pieœni wielkopostnej:

Nie tak rzêsisty sok z grona wyciska

Prasa, jako krzy¿, gdy Pana przyciska.

Nie ma ju¿ dzisiaj tego niezwyk³ego o³tarza. Sp³on¹³ zim¹

1945 roku, kiedy Wroc³aw zamieniono w twierdzê, a jego koœcio³y,

archiwa i biblioteki wydano na pastwê ognia. Pozosta³y tylko

fotografie.

Nie znamy nie tylko imion - nawet liczby pokoleñ winiarzy,

którzy kielichy mszalne ca³ego Œl¹ska nape³niali winem, od tych

najdawniejszych, pierwszych braci zakonnych, nios¹cych zacz¹tki

Pañskiej Winnicy na ziemie S³owian. Ale to oni wszyscy

w mozolnym trudzie budowali fundament, którego zwieñczeniem

s¹ dzisiaj s³owa œwiêtego Jana Paw³a II: „Eucharystia narodzi³a siê

w wieczór Wielkiego Czwartku w kontekœcie wieczerzy

Nie znamy imienia artysty, który namalowa³ tego gotyckiego paschalnej. Dlatego w jej strukturê wpisany jest sens uczty:

Chrystusa, zgiêtego pod brzemieniem krzy¿a. Nie podpisa³ swego „Bierzcie i jedzcie. Pijcie z niego wszyscy”.

dzie³a, gdy¿ stworzy³ je dla wiêkszej chwa³y Bo¿ej - nie w³asnej. Do kielicha, z prasy winiarskiej, cieknie krew-wino. „W niej

By³ zapewne synem œl¹skiej ziemi, krainy wiejskich koœcio³ów

Chrystus przedk³ada nam na nowo ofiarê spe³nion¹ raz na zawsze

o strzelistych wie¿ach, budowanych z kamienia polnego i dar-

na Golgocie” - naucza papie¿-Polak w encyklice Mane nobiscum,

niowej rudy, warsztatów snycerskich rzeŸbi¹cych Piêkne

Domine .

Madonny, ¿ywej pamiêci o œwiêtej Jadwidze. Krainy winnic - bo

Pewnie ka¿dy z nas, pochylaj¹cy siê dzisiaj nad winnym

tylko na takiej ziemi mog³o powstaæ to naiwne, zdumiewaj¹co

krzewem, jest œwiadomy odwiecznej wznios³oœci pracy winiarza.

dos³owne wyobra¿enie transsubstancjacji, liturgicznej przemiany

Poœród wielkiego bogactwa pokarmów danych cz³owiekowi, tylko

wina w krew Zbawiciela.

dwa: chleb i wino, dost¹pi³y takiego uczestnictwa w œwiêtoœci.

Wielki obraz o³tarzowy z brocz¹cym krwi¹ Chrystusem

Bowiem „kielich mszalny, nape³niony winem, jest wst¹pieniem w

ozdobi³ wnêtrze wroc³awskiej œwi¹tyni, koœcio³a Bo¿ego Cia³a.

odwiecznie dokonuj¹c¹ siê liturgiê niebios - pisa³ kardyna³ Joseph

Wœród tysiêcy wizerunków Chrystusa we wszystkich koœcio³ach

Ratzinger, zanim jeszcze zosta³ papie¿em Benedyktem XVI. - Jest

œredniowiecznej Europy by³o to przedstawienie wyj¹tkowe. Ca³a

naszym uczestnictwem w „dziele Bo¿ym”.

chrzeœcijañska ikonografia nie zna niczego, co by³oby do niego

I jest nim ów gotycki Chrystus Paschalny z o³tarza

podobne. Twórca wroc³awskiego o³tarza porwa³ siê na zupe³nie

wroc³awskiego koœcio³a, wpisany w drewniany ko³owrót

szalony zamys³, aby przedstawiæ niepoznawalne - ods³oniæ naj-

winiarskiej prasy, niezwyk³e przedstawienie eucharystii - punktu,

wiêksz¹ tajemnicê o³tarza.

w którym wiecznoœæ krzy¿uje siê z czasem.

Idzie umêczony Chrystus, brocz¹cy z ran po gwoŸdziach,

z otwartym w³óczni¹ bokiem, z twarz¹ zalan¹ krwi¹ spod

cierniowej korony, dŸwiga na ramionach ciê¿kie drzewo krzy¿a.

Jest ju¿ po wszystkim, œmieræ siê dokona³a, lecz oto Zbawiciel

jakby w³aœnie zbawi³ samego siebie i widzimy, ¿e niesie na barku

narzêdzie swej mêki. Nie zdjêto go, martwego, z krzy¿a, nie

owiniêto w ca³un, nie z³o¿ono w grobie; ju¿ siê dokona³o, ale

przecie¿ trwa, i Chrystus, z bokiem przebitym w³óczni¹ ¿o³nierza,

znów pnie siê na Golgotê. I znajduje j¹ w tej w³aœnie chwili, gdy na

niego patrzymy. Z jego boku i ran po gwoŸdziach znów p³ynie

krew.

Zrazu widzimy tylko tyle, gdy¿ widok umêczonego cia³a,

pokazanego tak prawdziwie, przyci¹ga wzrok i pora¿a zmys³y.

Kiedy siê jednak wpatrzyæ, zaczynamy dostrzegaæ wiêcej

i rozpoznawaæ szczegó³y trwaj¹cego na naszych oczach dramatu.

A dzieje siê coœ dziwnego. Oto widzimy, ¿e krzy¿ zosta³ wpisany w

jak¹œ zagadkow¹ konstrukcjê. Dzisiaj trudno j¹ rozpoznaæ, bo któ¿

z nas widzia³ urz¹dzenia t³oczni win? A ten w³aœnie Chrystus

z o³tarza gotyckiego koœcio³a Bo¿ego Cia³a moc¹ wizji artysty

zosta³ uwiêziony poœród bierwion winiarskiej prasy. Z nie-

dowierzaniem i zdumieniem odkrywamy, ¿e dolny koniec krzy¿a

obci¹¿aj¹ jeszcze u³o¿one w stos belki, jakby ma³o by³o tego

ciê¿aru, pod którym Zbawiciel trzy razy upad³ w drodze na miejsce

kaŸni. Te belki to drewniane kloce, których u¿ywa siê przy

t³oczeniu wina, kiedy nacisk œruby sprasuje winne grona i miêdzy

t³oczysko a pokrywê w koszu trzeba dok³adaæ wci¹¿ nowe kawa³ki

drewna. Ale i drugi koniec drzewca, do którego przybito

poprzeczn¹ belkê, obci¹¿ony jest nad wszelk¹ miarê. Artysta

wpisa³ go w œrubowy mechanizm prasy; drewniana konstrukcja

pracuje, nieznana si³a dokrêca wielk¹ œrubê - to dlatego pod

nios¹cym brzemiê uginaj¹ siê kolana, plecy wygiê³y siê w pa³¹k,

i trzeba podeprzeæ siê woln¹ rêk¹, inaczej nie udŸwignie!

I widzimy w koñcu coœ jeszcze: Chrystus brodzi w korycie

pe³nym winnych gron, jego bose stopy depcz¹ i rozgniataj¹

niebieskie jagody, z koryta przez otwór w bocznej œciance tryska

struga, a z³oty kielich stoj¹cy na ziemi nape³nia siê czerwonym

„Chrystus w prasie winiarskiej”, obraz o³tarzowy z koœcio³a

Bo¿ego Cia³a (Corpus Christikirche) we Wroc³awiu

Miros³aw Kuleba

Nie wnikaj¹c, z racji z³o¿onoœci tego zagadnienia,

14. rozdzia³ ewangelii wed³ug œw. Marka, rzecze: „Wino i wodê

istotnie i prawdziwie”. A w innym miejscu, komentuj¹c

w teologiczn¹ istotê liturgii, przytoczmy najogólniejsze

stwierdzenia teologów katolickich badaj¹cych to zagadnienie.

w kielich lej¹, ale stawaj¹ siê krwi¹, przez poœwiêcanie s³ów

Otó¿ liturgia jako sprawowanie sakramentów jest uznawana przez

niebieskich: acz, dla ochronienia brzydkoœci, osoba wina zostaje

Koœció³ powszechny za kontynuacjê Chrystusowego dzie³a

(Amb . lib . 4 , de sacram . cap . 4 et 5 ) . Wierzmy¿tedyBoguwszêdy,a

zbawienia. W eucharystii dzie³o zbawienia dosiêga poszcze-

nie sprzeciwiajmy siê jemu, chociaby siê zmys³om i myœlom

gólnego cz³owieka. Liturgia, w jej klasycznym ujêciu, siêga

naszym dziwno albo niepodobno zda³o, co on mówi ( Chrysost .

czasów apostolskich, a nawet g³êbiej, bowiem Sobór Watykañski

hom . 83, in Matthaeum )”.

II stwierdza, ¿e Koœció³ katolicki nie odrzuca nic z tego, co

vera et sancta

Warto w tym miejscu zwróciæ uwagê na zapowiedŸ innego

w innych religiach jest prawdziwe i œwiête (

). Przez

jeszcze wina, które obiecuje nam Chrystus - prócz tego, które

u¿ywaniechleba,wina,oleju,wodyisoli„Koœció³,spadkobierca

uczyni³ jedn¹ z dwu postaci Przeistoczenia. Oto siedz¹c

tych przedczasów historii, gdy zawarte zosta³o przymierze

cz³owieka z wszechœwiatem”, uœwiêca naturê. Jak mówi kardyna³

z aposto³ami w wieczerniku wypowiada tajemnicze s³owa:

A powiedam wam, nie bêdê pi³ od tychmiast z tego owocu

winney macice, a¿ do dnia onego, gdy ji bêdê pi³ z wami nowy

Ratzinger: „Ani Aposto³owie, ani ich nastêpcy nie tworzyli

liturgii; ona wyrasta³a”. Nawi¹zaniem do odwiecznej tradycji

w królestwie oyca mego.

¿ydowskiej jest choæby wczesnochrzeœcijañska modlitwa:

Matth . 26, 29.

Dziêkujemy Ci, Ojcze nasz,

To znaczy (jak t³umaczy Menochiusz T.J.): gdy bêdê piæ

Za œwiêty winny szczep Dawida, s³ugi Twego.

z wami inne wino nowe i niebieskie, na owej uczcie wiecznej

Didache (IX, I-X, 6)

chwa³y, o której powiada Dawid, Psal . 35, 9.

Pius XII tak definiuje istotê

liturgii: „Liturgia jest niczym

innym jak sprawowaniem kap³añs-

twa Jezusa Chrystusa”. Do niedaw-

na zewnêtrzn¹ form¹ sprawowania

liturgii w Koœciele katolickim by³

obrzêd mszy œw. ( Ordo Missae )

zawarty w Missale Romanum ,

zarz¹dzonym jeszcze przez papie-

¿a œw. Piusa V w roku 1570. By³a to

tzw. msza trydencka, chocia¿

nazwa jest nieœcis³a; kardyna³

Ratzinger podkreœla, ¿e tzw. try-

dencka forma liturgiczna polega³a

jedynie na skodyfikowaniu

obrzêdów sprawowanych przez

Koœció³ ju¿ wczeœniej. Istniej¹

dog³êbne badania naukowe wyka-

zuj¹ce, ¿e liturgia trydencka siêga

korzeniami czasów apostolskich i

pierwszych wieków chrzeœci-

jañstwa.

G³ówn¹ i najistotniejsz¹

czêœci¹ ofiary eucharystycznej,

podczas której dokonuje siê taje-

mnica przeistoczenia, jest kanon.

Kanon to modlitwa samego Chry-

stusa, w którego imieniu kap³an

wypowiada s³owa: „To jest kielich

Krwi Mojej”.

Przez wiele wieków obo-

wi¹zywa³o w Koœciele takie poj-

mowanie istoty eucharystii, jakie

daje np. œw. Ambro¿y ( Ambr . lib .

de iis qui mysteriis initiantur cap .

9): „w œw. Sakramencie niemasz

wiêcej chleba który przyrodzenie

sprawi³o: ale jest to co prze¿e-

gnanie poœwiêci³o (to jest cia³o

Pañskie)”, albo ks. Jakub Wujek,

t³umacz Biblii z wulgaty na jêzyk

polski, w swoim komentarzu do

rozdzia³u 26. ewangelii œw. Ma-

teusza: „Nie mamy teraz Pana

onym widomym sposobem, jako

na œwiecie z uczniami obcowa³, i

pos³ugi ludzkiej potrzebowa³: ale

inszym sposobem mamy go w naj-

œwiêtszym Sakramencie, acz nie

oczywiœcie , ale rzeczywiœcie ,

Nie wiemy, jakie wino pili aposto³owie podczas Ostatniej

winie, czy to czerwonym czy bia³ym. Kilka synodów w XII wieku

Wieczerzy w wieczerniku. Najprawdopodobniej jednak, chocia¿

da³o jednak pierwszeñstwo czerwonemu. Równie¿ Koœció³ grecki

Ewangelie na ten temat niczego nie mówi¹, Chrystus dokona³

nie ma w tym zakresie ¿adnych przepisów, jednak podobnie jak

wówczas pierwszej konsekracji zmieszanego z wod¹ czerwonego

w koœciele katolickim preferuje wino bia³e. Tylko w liturgii

wina, powszechnie u¿ywanego w Palestynie w czasie Paschy. Jak

ambrozjañskiej (œw. Ambro¿ego, biskupa w Mediolanie) u¿ywa

twierdz¹ teologowie, wniosek taki mo¿emy wysnuæ ze znaczenia

siê wy³¹cznie bia³ego wina, dla zachowania stosownej czystoœci

hebrajskich s³ów oraz (w jêzyku hebrajskim

paramentów koœcielnych - puryfikaterza, korpora³u i palki.

wino i krew s¹ synonimami, co dotyczy jednak tylko wina

Zdaniem ks. Jana Wierusz-Kowalskiego, w³aœnie z chwil¹

czerwonego), greckich, czy z odwo³añ znaczenia

wprowadzenia puryfikaterza, co nast¹pi³o w œredniowieczu, aby

Paschy do Krwi Przymierza .

unikn¹æ jego plamienia zaczêto u¿ywaæ bia³ego wina ( Liturgika ,

A on wziêt¹ krwi¹ pokropi³ lud, i rzek³: Ta jest krew

s. 333).

przymierza, które Pan postanowi³ z wami, na wszystkie te

Wszystkie dawne liturgie: œw. Marka, œw. Jakuba ,

s³owa. œw. Bazylego , œw. Chryzostoma , Konstytucje Apostolskie i liczne

Ex . 24, 8. orzeczenia konsyliów wprowadzaj¹ zwyczaj mieszania wina

Albowiem gdy Moj¿esz wszystko przykazanie zakonne mszalnego z wod¹.

przeczyta³ wszemu ludowi, wzi¹wszy krew cielców i koz³ów Œw. Justyn opisuj¹c liturgiê wczesnych chrzeœcijan w cza-

z wod¹ i we³n¹ szar³atow¹ i izopem, same te¿ ksiêgi i lud sach poapostolskich podaje, ¿e: „diakoni rozdaj¹ ka¿demu

wszystek pokropi³. z obecnych (...) wina i wody” ( Apologia , I 65, 1-5; 66, 1-3; 67 1-7).

Hebr . 9, 19. Konstytucje Apostolskie (II, 57; VIII, 12-15): „Podobnie pomiesza³

W którym mamy odkupienie przez krew jego, odpuszczenie wino z wod¹ w kielichu, poœwiêci³ go i da³ swoim uczniom ze

grzechów wedle bogactw ³aski jego. s³owami: Pijcie z tego wszyscy, to jest Krew moja, która za wielu

Ephes . 1, 7. wylana bêdzie na odpuszczenie grzechów. To czyñcie na moj¹

Koœció³ pocz¹tkowo nie wprowadzi³ w tym zakresie ¿adnych pami¹tkê. Albowiem ilekroæ ten chleb jeœæ i ten kielich piæ

regu³, chocia¿ znaczenie sakramentów wskazywa³oby raczej na bêdziecie, œmieræ moj¹ opowiadaæ bêdziecie, a¿ przyjdê”.

wino czerwone. W kilku miejscach Nowego Testamentu Ojcowie Koœcio³a daj¹ na okolicznoœæ mieszania ró¿ne,

znajdujemy przecie¿ s³owa, jednoznacznie wskazuj¹ce na czêsto bardzo wyszukane objaœnienia. Cyprian, biskup Kartaginy

mistyczny zwi¹zek wina z krwi¹, przy czym z kontekstu mo¿na (zm. 258) wyra¿a opiniê ( epist . 63 ad Caecilium ), ¿e zmieszanie

wysnuæ tylko taki wniosek, ¿e mowa jest o winie czerwonym. wina z wod¹ jest niezbêdne po pierwsze dlatego, ¿e tak czyni³ sam

Czemu wtedy czerwone jest odzienie twoje, a szaty twoje jako Chrystus, a po drugie ze wzglêdu na mistyczne znaczenie tej

t³ocz¹cych w prasie?

czynnoœci, w której woda oznacza lud Bo¿y, zaœ wino krew

Isai . 63, 2.

Chrystusa:

I zapuœci³ Anio³ sierp swój ostry na ziemiê i zebra³ winnicê

Quando autem in calice vino aqua miscetur Christo populus

ziemi i wrzuci³ w kadŸ gniewu Bo¿ego wielk¹.

adunatur et credentium plebs sanguini ejus, in quem credit,

I deptano kadŸ przed miastem, i wysz³a krew z kadzi a¿ do

copulatur et conjungitur... etc.

wêdzide³ koñskich przez tysi¹c szeœæset stadiów.

Apoc . 14, 19-20.

A obleczony by³ w szatê krwi¹ pokropion¹, a zowi¹ imiê jego

__________________

S³owo Bo¿e.

Graeser A. H. : Die roemisch- katholische Liturgie nach ihrer Entstehung

Apoc . 19, 13.

und endlichen Ausbildung oder... etc. 1 Th. Halle 1829, s. 123-127.

A z ust jego wychodzi miecz z obu stron ostry, aby nim bi³

Liturgia œw. Jakuba Aposto³a powsta³a w koœciele w Jerozolimie, w którym

Jakub by³ pierwszym biskupem.

narody. A on je rz¹dziæ bêdzie lask¹ ¿elazn¹; on te¿ depce

prasê wina zapalczywoœci gniewu Boga wszechmog¹cego.

Liturgia œw. Bazylego, obowi¹zuj¹ca do dzisiaj w koœciele greckim, zosta³a

ustanowiona przez Bazylego z Cezarei.

Apoc . 19, 15.

Co do natury wina Koœció³ katolicki nie wyda³ zatem

Liturgia œw. Chryzostoma stosowana przez koœció³ grecki we wszystkie dni,

¿adnych zarz¹dzeñ, rubryki mówi¹ tylko o czystym i dobrym

kiedy nie obowi¹zuje liturgia œw. Bazylego.

dokonuje siê zgodnie z ujêtymi w mszale modlitwami i

a tak¿e ze zbioru stosownych przepisów i objaœnieñ prawa danych ceremoniami ( Missale Roamnum ex decreto sacrosanti conc.

przez rabinów wynika, ¿e przed koñcem drugiego stulecia po Trident, restitutum S. Pii V. pont max. jussu editum, Clementis VIII.

Chrystusie ka¿dy puchar wina, których w czasie Paschy wypijano et Urbani VIII. auctoritate recognitum, in quo missae novissimae

cztery, a niekiedy piêæ, nale¿a³o mieszaæ z czwart¹ czêœci¹ wody. sanctorum accurate sunt depositae ).

Poniewa¿ wino w krajach Wschodu jest bardzo mocne, Na pytanie, ile wody nale¿y wlaæ do wina, odpowiadaj¹

równie¿ inne narody pij¹ je zmieszane z wod¹. Jak wiadomo z katoliccy teologowie, ¿e wystarczy jedna jedyna kropla, aby

wielu staro¿ytnych œwiadectw, Grecy i Rzymianie uwa¿ali przepisowe zmieszanie uznaæ za dokonane ( Bona l . l . pag . 589).

rozcieñczanie wina za zbêdne, chocia¿ niektórzy tak robili. Pierwsi Sam Chrystus nie pozostawi³ co do tego ¿adnych wskazówek.

chrzeœcijanie przejêli ten zwyczaj, dziêki któremu mocne wino w Niektóre koœcio³y, np. w diecezji münsterskiej, pos³uguj¹ siê

upalnym klimacie staje siê znoœniejsze do picia. Czynnoœæ ³y¿eczk¹, któr¹ ksi¹dz kilka kropli wody wlewa do kielicha z

mieszania wina z wod¹, oprócz swego praktycznego wymiaru, winem. Inne, a mianowicie spora czêœæ koœcio³ów rzymskich,

mia³a jednak od samego pocz¹tku tak¿e znaczenie mistyczne. korzysta z ma³ych ampu³ek na wodê. Grecy (liturgia œw.

Najwa¿niejsze w tym wzglêdzie wydaje siê œwiadectwo Chryzostoma) mieszaj¹ wodê dwa razy, najpierw zimn¹, a

naocznego œwiadka mêki Pañskiej, aposto³a Jana. nastêpnie gor¹c¹, co ma symbolizowaæ ogieñ Ducha Œwiêtego,

Lecz przyszedszy do Jezusa, gdy go ujŸrzeli iu¿ umar³ego, nie którego obecnoœæ jest w czasie konsekracji niezbêdnie potrzebna, a

³amali goleni jego: tak¿e dlatego, by konsekrowane wino sta³o siê tym bardziej

Ale ieden z ¿o³nierzów w³oczni¹ otworzy³ bok jego, a podobne do krwi p³yn¹cej z otwartego boku Chrystusa ( Casalius

natychmiast wysz³a krew y woda. de vet . sacr . Christ . ritibus 1687, pag . 109, 110). Gor¹ca woda by³a

Joan . 19, 33-34. mieszana z winem ju¿ przez staro¿ytnych Rzymian ( Martial . lib . 8,

Ks. Jakub Wujek takie daje tutaj objaœnienie: „Z tego boku, epigr . 67; Juvenal Satyr . 5. v . 63).

mówi Augustyn Œwiêty, wyp³ynê³y œwiête Sakrementy. A jako z W pierwszych wiekach chrzeœcijañstwa zdarzali siê i tacy

boku pierwszego Jadama œpi¹cego, wysz³a Jewa oblubienica jego: kap³ani, którzy kieruj¹c siê pobo¿n¹ wstrzemiêŸliwoœci¹

tak z boku wtórego Jadama na krzy¿u uœpionego, wykszta³towan ca³kowicie wyrzekali siê wina, równie¿ dla sprawowania mszy

jest koœció³, oblubienica Pana Chrystusowa. Bo przez wodê chrztu œwiêtej, i zamiast wina konsekrowali sam¹ wodê tzw. aquarii

œwiêtego stawaj¹ siê wierni cz³onkami koœcio³a Chrystusowego, a ( Epiphan . haeres . c . 47; Augustin . de haeres . c . 44). Inni u¿ywali

krwi¹ jego w œwiêtym Sakramencie bywaj¹ wychowani. T¹ tedy wina, jeœli msza œw. odbywa³a siê wieczorem, ale ju¿ rankiem nie

wod¹ i krwi¹ wyznaczone s¹ dwa przedniejsze koœcielne konsekrowali wina, aby nie upodabniaæ siê do pogan

Sakramenty, które z œmierci Chrystusowej swój pocz¹tek i nadu¿ywaj¹cych trunków ( Cyprian . epist . 63 ad Caecil .); inni

wszystkê moc maj¹ (Tra. 120, in Joan . Cyril . lib . 12, cap . 39; dodawali do wina mleka i miodu ( can . apost . c . 3) albo

Chrysost. Hom . 84).

konsekrowali czyste mleko ( concil . Braccarens . 3 in prooemio ).

Takie sekciar-

skie idee, wzbu-

dzaj¹ce w ³onie

koœcio³a rzym-

skiego gor¹ce

spory, zosta³y z

czasem przez-

wyciê¿one i w

oficjalnych do-

kumentach ko-

œcielnych zna-

laz³y siê odpo-

wiednie wska-

zówki dla ksiê¿y

odprawiaj¹cych

msze œw. (tzw.

rubryki).

Twórca komentarza do Ewangelii œw. Marka, w którym Komentarz Menochiusza do tych wersetów Nowego

powszechnie upatruje siê œw. Hieronima, daje do rozdzia³u 14 inne Testamentu jest nastêpuj¹cy: „ Ale jeden z ¿o³nierzów : setnik ów, o

uzasadnienie dla czynnoœci mieszania wina z wod¹: którym Mat. 27, 54, którego niektórzy nazywaj¹ Longinem (...)

Accepit Jesus panem formans sanguinem suum in calicem Krew: Ÿród³em bowiem krwi jest serce. I woda: prawdziwa woda

vino et aqua mixtum, at alio purgemur a culpis, alio redimamur a naturalna, jak podaje Innocenty ( lib . 3, decret ., tit . 41, c . 8, in

poenis. quadam ). Ta woda stworzona cudem w ciele Chrystusowem

Œw. Ambro¿y mówi ( De sacrament. 1 . V. c. 1), ¿e wino oznacza³a chrzest, który jest drzwiami sakramentów; krew zaœ

miesza siê w wod¹: tum quia Christus petra est, quam illa Eucharysti¹, a przez te dwa oznaczaj¹ siê i inne sakramenta

praefiguravit, ex qua Moses aquam eduxit; tum quia ex latere koœcio³a, które, jak zwykle mówimy wyp³ynê³y z boku

Christi sanguis et aqua fluxerunt . Chrystusowego”.

Z powsta³ej wprawdzie trochê póŸniej Miszny ( Pesach 10., W koñcu zmieszanie woda z win¹ podczas Ofiarowania

Gem. Nedar . 49, 2) mo¿na siê dowiedzieæ, ¿e w czasach zosta³o zatwierdzone przez Sobór Trydencki ( sess . 22. c . 7) i

kompilowania tej ksiêgi, stanowi¹cej g³ówn¹ czêœæ Talmudu,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: