Tytus Liwiusz - Dzieje Rzymu od zalozenia miasta cz. 1.pdf - Starożytność - jac1123

TYTUS LIWIUSZ

Dzieje Rzymu od założenia miasta

Księgi I – VI

Edycja komputerowa: www.zrodla.historyczne.prv.pl

Mail: historian@z.pl

MMIII®

PRZEDMOWA

Nie wiem, czy znajdzie uznanie moja praca, jeżeli

opiszę dzieje narodu rzymskiego od samego początku 1 .

Ale chociażbym i wiedział, nie znalazłbym w sobie od-

wagi do wypowiedzenia tego głośno. Jak widzę bowiem,

jest to temat i stary, i powszechnie znany, a tymczasem

coraz to nowsi pisarze wierzą, że albo w dziejach zdo-

łają odkryć coś pewniejszego, albo przez artyzm pisar-

ski wzniosą się ponad niewyszukana prostotę dawnych

pisarzy. Tak czy owak, mnie osobiście sprawi zadowo-

lenie to, że w miarę mych sił przyczyniłem się do utrwa-

lenia dziejów pierwszego w świecie narodu. A jeżeliby

wśród takiej rzeszy pisarzy moja sława pozostała w cie-

niu, mogę przecież pocieszyć się rozgłosem i wielkością

tych, którzy staną na zawadzie sławie mego imienia. Sam

temat wymaga nadto ogromnego trudu; cofa się on bo-

wiem wstecz w okres przeszło siedmiuset lat, a państwo,

Uwaga: W odsyłaczach do Liwiusza cyfra rzymska oznacza

księgę Dziejów (nie rozdział naszego wydania), arabska rozdział

księgi.

1 W pierwszej części Przedmowy wyjaśnia Liwiusz powody,

które go skłoniły do pisania historii rzymskiej, oraz podkreśla

trudności, na jakie napotyka w swej pracy; powodami tymi są:

1. zamiar uświetnienia historii swego narodu, 2. chęć zapomnienia

o rzeczywistości („odwrócę się od widoku tych nieszczęść, na jakie

patrzyła nasza epoka"). Trudności zaś widzi Liwiusz w tym, że

temat był już tylokrotnie przez innych historyków opracowany,

że dzieje rzymskie obejmują okres przeszło siedmiuset lat i że

pubłiczność więcej interesuje się historią czasów nowszych niż

dziejami czasów zamierzchłych.

które wyszło z małych zawiązków, rozrosło się do tego

stopnia, że już ugina się pod ciężarem własnej wiel-

kości; bez wątpienia, przeważna część czytelników

znajdzie mniej przyjemności w dziejach początkowych

i okresach następujących zaraz po początkach, ponieważ

spieszno im do tych nowszych dziejów, w których siły

przepotężnego narodu już od dawna same się wynisz-

czają. Ja, odwrotnie; ja będę szukał nagrody za trud

w tym także, że przynajmniej na ten czas, jak długo

całą duszą będę zagłębiał się w owe dawne dzieje, od-

wrócę się od widoku tych nieszczęść, na jakie patrzyła

nasza epoka przez tyle lat, wolny od wszelkiej troski,

która mogłaby umysł pisarza jeżeli nie odwrócić od

prawdy, to przynajmniej napełnić niepokojem 2 .

Nie mam zamiaru ani potwierdzać, ani zbijać wia-

domości z okresu przed założeniem miasta 3 i z czasów

poprzedzających założenie, spowitych raczej w piękne

poetyckie baśnie, a nie opartych na wiarogodnych

źródłach historycznych. Dzieje legendarne korzystają

z tego przywileju, że splatają sprawy boskie z ludzkimi

i w ten sposób dodają świetności początkom miast.

A jeżeli jakiemuś narodowi musi się przyznać prawo

uświęcania swych początków i uznawania bogów za za-

2 Przy opisie historii czasów zamierzchłych pisarz może być

obiektywny, przy opisie zaś historii współczesnej obiektywizm

łatwo narazić może pisarza na prześladowania ze strony żyjących

potentatów.

3 Tu zaczyna się druga część Przedmorvy, w której historyk

podaje cel swego dzieła i metodę pracy; podkreśla tu następujące

momenty: 1. nie będzie zajmował krytycznego stanowiska wzglę-

dem dziejów legendarnych, ale też nie będzie starał się dać

bliższego uzasadnienia dla nich, 2. głównym celem jego historii

jest przedstawienie wzrostu moralnych sił państwa rzymskiego,

a następnie upadku dawnych cnót rzymskich, 3. drugi cel — to

uwypuklenie momentów w historii rzymskiej, mających cel wy-

chowawczy i mogących być drogowskazem dla potomnych.

łożycieli, to właśnie naród rzymski cieszy się taką sławą

wojenną, że skoro uważa Marsa za swego własnego ojca

i za ojca swego założyciela, to ludy godzą się na to

z takim spokojem, z jakim godzą się na panowanie

rzymskie. Co do mnie, to nie będę przywiązywał zbyt

wielkiej wagi do tego, jak te i tym podobne dzieje

będzie czytelnik oceniał i na nie się zapatrywał: niech

każdy w miarę możności na to baczną zwróci uwagę,

jakie było życie i obyczaje, jacy ludzie i dzięki jakiej

działalności w polityce zewnętrznej i wewnętrznej stwo-

rzyli i powiększyli państwo rzymskie; niech następnie

czytelnik uważnie obserwuje nieznaczny początkowo

upadek dawnych obyczajów przy stopniowym zaniku

karności, a później, jak one psuły się coraz bardziej,

a wreszcie zaczęły gwałtownie upadać, aż doszliśmy do

tych naszych czasów, w których nie jesteśmy już w mocy

znieść ani naszych własnych grzechów, ani środków

zaradczych.

Na tym właśnie polega ów szczególny pożytek i ko-

rzyść z poznania dziejów, że oglądasz wszelkiego ro-

dzaju pouczające przykłady na wspaniałym wyryte po-

sągu: stąd można czerpać dla siebie i dla swego państwa

wzory godne naśladowania, stąd poznać jako przestrogę

to, co jest szpetne w swym początku, szpetne i w wyniku.

Zresztą albo mnie łudzi miłość do przedsięwziętej

pracy 4 , albo też nie było nigdy żadnego państwa ani

większego, ani świętszego, ani bogatszego w piękne

przykłady: w żadnym państwie nie zakorzeniły się tak

późno chciwość, i zbytek i nigdzie nie były tak długo

w takim poszanowaniu ubóstwo i oszczędność; bo im

4 Tu następuje trzecia część Przedmowy zawierająca po-

chwałę (enkomion) przeszłości i naganę (psogos) teraźniejszości

oraz podaną w formie retorycznej praeteritio, prośbę do bogów

o pomoc w przedsięwzięciu.

mniej posiadano, tym mniejsza była chęć posiadania.

Niedawno bogactwo zrodziło chciwość, a wyuzdane roz-

kosze wytworzyły pragnienie, by przez zbytek i rozpustę

zginąć i wszystko pociągnąć do zguby. Ale skargi nawet

wtedy nie mogą być miłe, gdy może będą konieczne;

niech więc nie ma ich przynajmniej na pierwszych

kartach tak wielkiego dzieła, które rozpoczynam. Gdyby

u nas 5 był ten zwyczaj co u poetów, to zacząłbym raczej

od dobrych wróżb, ślubów i wezwań modlitewnych do

bogów i bogiń, by początek tak wielkiego dzieła uwień-

czyli pomyślnym skutkiem.

5 u nas — tzn. u historyków. Epicy rozpoczynali swe epo-

peje od inwokacji do bóstw, w której prosili o pomoc w przed-

sięwzięciu. Od takiej inwokacji rozpoczynają się wielkie eposy

Homera Iliada i Odysseja, Wergilego Eneida .

Tytus Liwiusz - Dzieje Rzymu od zalozenia miasta cz. 1.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: