1. Cel ćwiczenia laboratoryjnego
Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z kolejnymi cechami morfologicznymi gleby.
2. Pytania
a) Jaka struktura glebowa może powstawać w poziomie próchniczym rozluźnionym przez orkę, wytworzonym z piasku gliniastego?
b) Jakie czynniki i w jaki sposób wpływają na tworzenie się agregatów strukturalnych?
c) Jakie konkrecje glebowe mogą towarzyszyć korzeniom roślin. Opisz je. Wyjaśnij, jakie są mechanizmy ich powstawania.
3. Odpowiedzi
a) Jest to struktura bryłowa zaliczana do struktury agregatowej, foremnowielościennej. Strukturę tą wytwarza się w wyniku mechanicznej uprawy roli. W strukturze tej agregaty są duże, nieregularne, o szorstkich powierzchniach.
b) Czynniki wpływające na tworzenie się agregatów strukturalnych:
· Koloidy glebowe- stanowią one lepiszcze, które wiążą poszczególne cząsteczki elementarne.
· Minerały ilaste- posiadają właściwości klejące i tworzą agregaty sklejające się zarówno między sobą, jak i cząsteczkami piasku i pyłu. Czynnik ten działa tylko w glebach o dużej zawartości frakcji iłu.
· Substancja organiczna- kwasy huminowe oraz znajdujące się w śluzach bakteryjnych polisacharydy i poliuronidy tworzą siatkę włókien pomiędzy nieorganicznymi cząsteczkami gleby i sklejają je ze sobą. Próchnica z jednej strony zlepia większe cząsteczki mineralne, z drugiej powodują rozluźnienie gleb ciężkich.
· Fauna glebowa- zaliczmy tu przede wszystkim dżdżownice, których wydaliny, to doskonałej jakości agregaty glebowe. Powstają one dzięki sklejaniu cząsteczek gleby śluzową wydzieliną przewodu pokarmowego dżdżownic.
· Orka prowadzona w stanie optymalnej wilgotności uprawowej- powoduje ona rozkruszenie gleby oraz stwarza korzystne warunki do działania innych czynników strukturotwórczych.
· Systemy korzeniowe traw i roślin motylkowych- wpływają one na wodoodporność agregatów. Systemy te tworzą sieć kanałów ułatwiających rozpadanie masy glebowej na agregaty oraz wydzielają substancje śluzowe zlepiające elementarne ziarna mineralne gleby.
· Nawożenie- w postaci nawozów naturalnych oraz zwiększonej ilości resztek pożniwnych wprowadza się kationy dwuwartościowe i substancje organiczne.
c) Konkrecje glebowe, które mogą towarzyszyć korzeniom roślin to:
· Faliste smugi i warstewki żelaziste- pseudofibry
- są to lekko pofałdowane płaszczyzny, złożone ze scementowanych związków żelaza, osiągające grubość od kilku do kilkudziesięciu mm. Występują głównie w glebach bielicowych lub ługowanych i przemywanych.
- w glebach o wysokim poziomie wód gruntowych występują często cienkie, równolegle ułożone, poziome warstewki, barwy ciemno- lub jasnordzawej o grubości od kilku mm do kilku cm. Warstewki te powstają w wyniku ruchów poziomów wód gruntowych. W zetknięciu się z powietrzem, przenikającym do profilu glebowego, wytrąca się zawarte w wodzie żelazo. Przechodzi ono z +2 na +3 stopień utlenienia.
· Rurki przykorzeniowe
- przybierają one kształt rurek zbieżnych z kształtem korzeni
- powstają w głębszych partiach profilu glebowego, a ich powstawanie można tłumaczyć warunkami lepszej areacji, jakie panują w kanałach przykorzeniowych roślin.
· Rurki wokół korzeni
- są to rurkowate otoczki, zbudowane z węglanu wapnia, wokół korzeni roślin, rurki te mogą mieć długość od kilkunastu do kilkudziesięciu cm, a grubość do 2 cm, występują na znacznych głębokościach.
- powstawanie ich można tłumaczyć wytrącaniem się węglanu wapnia z roztworów zawierających kwaśny węglan wapnia.
· Laleczki
- tworzą się w glebach wytworzonych z glin zwałowych i lessów, ich długość dochodzi do 5 cm
- ich powstanie może być związane z procesami ługowania gleby z węglanem wapnia
goldapianie