ZALECANA LITERATURA (DO WYBORU)
1. R. W. Griffin. Podstawy zarządzania organizacjami. PWN. Warszawa 2005.
2. A. F. Stoner, R. E. Freeman, D. R. Gilbert, Jr. Kierowanie. PWE. Warszawa 2001.
LITERATURA POMOCNICZA
1. E. Kirejczyk. Zrozumieć zarządzanie. PWN. Warszawa 2008.
Zarządzanie powszechnie wiązane jest z:
· Dążeniem do celu, przy czym cele mogą być formułowane przez wykonawców, lub narzucone z zewnątrz.
· Dysponowaniem zasobami ludzkimi, rzeczowymi i finansowymi.
· Oddziaływaniem na zachowanie innych ludzi, aby było ono zgodne z wolą zarządzającego, w tym kształtowaniem kwalifikacji tych ludzi.
· Podejmowaniem decyzji i ponoszeniem za nie odpowiedzialności.
Dokonując syntezy:
Zarządzanie to rodzaj celowej działalności ludzkiej,
polegającej na dysponowaniu zasobami rzeczowymi, finansowymi i ludzkimi, oraz ponoszeniem odpowiedzialności
za wydane dyspozycje.
Najczęściej używa się tego terminu dla oddziaływania na organizacje gospodarcze nastawione na zysk.
Kierowanie bywa rozumiane jak zarządzanie elementem ludzkim. Bywa jednak też rozumiane jako coś szerszego od zarządzania, obejmującego również administrowanie i dowodzenie.
Dowodzenie zawiera wiele elementów wspólnych z zarządzaniem. Różni się od niego dwoma kluczowymi elementami. Dotyczy:
· Organizacji nie nastawionych na zysk.
"Zwycięzców się nie sądzi."
· Działania w warunkach przymusu.
Administrowanie to pojęcie analogiczne do zarządzania, lecz używane w stosunku do organizacji, których celem nie jest wypracowanie zysku. Działają one w warunkach:
· Braku konkurencji rynkowej, wymuszającej efektywność działania.
· Braku rachunku ekonomicznego i co za tym idzie - syntetycznych, obiektywnych mierników działalności.
· Prowadzenia działalności na własny rachunek, z możliwością upadłości. Administrowanie polega na wykorzystywaniu społecznego majątku, dla realizacji celów dotyczących szerszych grup społecznych.
· Zarządzanie polega na realizacji czterech klasycznych funkcji kierowniczych:
· planowania
· organizowanie
· motywowania
· kontrolowania
Planowanie polega na formułowaniu celów organizacji i jej elementów.
Organizowanie to podział zadań między wykonawców i ustalenie zasad współpracy.
Motywowanie to oddziaływanie na ludzi, aby najlepiej jak mogą przyczyniali się do osiągnięcia przez organizację jej celów.
Kontrolowanie to sprawdzanie faktycznego sposobu realizacji celów.
CZY ZARZĄDZANIE JEST NAUKĄ?
Zarządzanie jest dziedziną wiedzy, poszerzaną za pomocą metod naukowych, w tym:
· Usystematyzowanych obserwacji w środowisku naturalnym,
· Eksperymentów terenowych i laboratoryjnych
· Porządkowania wiedzy za pomocą definiowania i klasyfikowania.
· Wnioskowania indukcyjnego i dedukcyjnego.
· Poszukiwania prawidłowości i opisywania ich za pomocą aparatu matematycznego.
· Sprawdzania hipotez za pomocą narzędzi statystycznych.
Zarządzanie spełnia społeczne wymagania stawiane nauce, ponieważ:
· Wykładane jest na wyższych uczelniach,
· Wydawane są czasopisma naukowe, czyli publikujące wyłącznie artykuły pozytywnie zrecenzowane przez uznane autorytety.
· Organizowane konferencje naukowe z zakresu zarządzania.
· Wreszcie najwyższą instancją w nauce zarządzania, jest – podobnie jak w każdej nauce - opinia zbiorowości uczonych.
Metody naukowe nie wystarczają jednak do pełnego poznania praktyki zarządzania. W szczególności., aby osiągnąć sukces w zarządzaniu, trzeba zazwyczaj wykroczyć poza wskazania nauki.
Zarówno ekonomia jak i zarządzanie są naukami społecznymi, badającymi procesy gospodarcze, czyli produkcję, dystrybucję i konsumpcję, dóbr i usług. Dlatego ich precyzyjne rozgraniczenie bywa niemożliwe.
Ekonomia zajmuje się podziałem zasobów występujących w ograniczonych ilościach, zarówno w sensie alokacji zasobów produkcyjnych, jak i wykorzystania wytworzonych produktów.
Przedmiotem zainteresowania nauki zarządzania oprócz podziału zasobów są również metody działania, czyli techniczne sposoby wykorzystania zasobów.
Socjologia to nauka zajmująca się funkcjonowaniem grup społecznych, od najmniejszych dwuosobowych, po społeczeństwo jako całość.
Ergonomia (od gr. ergon - praca i nomos – wiedza) w dosłownym tłumaczeniu oznacza wiedzę o pracy. Jest to interdyscyplinarna dziedzina nauki, zajmująca się przystosowaniem środowiska pracy i życia do człowieka.
Terminy przedsiębiorca, biznesmen i kupiec są synonimami.
Przedsiębiorca to ktoś prowadzący działalność gospodarczą na własny rachunek. Koniecznymi warunkami bycia przedsiębiorcą jest posiadanie i zaangażowanie w działalność gospodarczą własnego majątku i osobiste zarządzanie nim.
Kupiec to nieco staroświeckie określenie przedsiębiorcy.
Biznesmen to pochodzący z języka angielskiego odpowiednik terminu przedsiębiorca.
Kapitalista to właściciel kapitału. Może on osobiście zarządzać posiadanym majątkiem, stając się przedsiębiorcą. Może też zlecić zarządzanie majątkiem zawodowym managerom, lub wykupić bezpieczne papiery wartościowe skarbu państwa; w tym ostatnim przypadku staje się rentierem.
Spekulant to człowiek kupujący jakieś dobra, papiery wartościowe lub waluty, w celu późniejszej odsprzedaży z bardzo wysokim zyskiem i wysoką zagrożony stratą, gdy wydarzenia przebiegną w sposób nieoczekiwany.
Kierownik i manager.
Kierownik to pracownik, którego zadaniem jest kierowanie innymi ludźmi. W odróżnieniu od przedsiębiorcy, kierownik nie musi posiadać i angażować w działalność gospodarczą własnego majątku. - może być pracownikiem najemnym.
Praca kierownika składa się z czynności kierowniczych, polegających na regulowaniu pracy podwładnych i wykonawczych, czyli osobistym wykonywaniu pracy szeregowego pracownika.
Słowo kierownik użyte zgodnie z terminologią nauki zarządzania, oznacza kierowników wszystkich szczebli: od prezydenta (tak tytułuje się niekiedy prezesów zarządu wielkich korporacji) do pracującego brygadzisty.
Słowo manager (wym. menedżer) w polskiej praktyce zarządzania oznacza po prostu kierownika.
Organizacja.
W znaczeniu przedmiotowym organizacja oznacza grupę ludzi połączoną przynajmniej jednym wspólnym celem, funkcjonującą zgodnie z określonymi regułami (zasadami).
W polskich publikacjach czasem spotyka się definicję organizacji, sformułowaną przez T. Kotarbińskiego, zgodnie z którą organizacja, to taka całość, której części pomagają sobie nawzajem w osiągnięciu celu, czyli „współprzyczyniają się do powodzenia całości”.
Przedsiębiorstwo.
Przedsiębiorstwo to organizacja wyposażona w majątek i działającą w celu osiągnięcia korzyści materialnych. Według Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo „...jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej”. Tak rozumiane przedsiębiorstwo obejmuje:
· Firmę (nazwę), znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo (logo a nawet hasła reklamowe).
· Księgi handlowe (dokumentację obrotu gospodarczego).
· Nieruchomości i ruchomości, w tym produkty, materiały, towary i produkcję w toku.
· Patenty, wzory użytkowe i zdobnicze i tajemnice przedsiębiorstwa.
· Należności oraz zobowiązania i obciążenia, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,
· Prawa najemcy i dzierżawcy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo.
W sensie prawnym przedsiębiorstwami mogą być przedsiębiorstwa państwowe, spółki cywilne i handlowe, spółdzielnie pracy, a także osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą lub rodzinne gospodarstwo rolne.
We współczesnym zarządzaniu i marketingu pojęcie "produkt" oznacza wszelkie dobra i usługi przeznaczone na sprzedaż, nawet nie mające postaci materialnej. Produktami banku są kredyty, lokaty i usługi finansowe, produktem towarzystwa ubezpieczeniowego - polisy itd.
Produkt tworzy organizacja we własnym zakresie, „towar” kupuje od dostawcy, w celu późniejszej odsprzedaży z zyskiem.
Sprzedaż lub (utarg) w potocznym języku zarządzania oznacza wpływy pieniężne ze sprzedaży dóbr materialnych i usług, a także surowców i materiałów (np. nabytych w celu zrealizowania produkcji, od której ostatecznie odstąpiono).
Przychody są kategorią szerszą od sprzedaży i obejmującą wszystkie wpływy organizacji, np.: przyrost wartości posiadanych papierów, dywidendy (udziały w zyskach) innych organizacji, odsetki z lokat finansowych itp. (np. oprocentowania wkładów bankowych na rachunku bieżącym) i inne, rzadziej spotykane przychody.
Obrót to suma przychodów lub sprzedaży wykazana na kontach księgowych.
Koszty to nakłady poniesione na uzyskanie przychodów,
wyrażone w pieniądzu.
Koszty możemy podzielić na operacyjne dotyczące podstawowej działalności organizacji (produkcji, handlu, usług) i koszty jej finansowania.
Najważniejsze koszty operacyjne to:
· Amortyzacja, czyli koszt rozłożonego na wiele lat zużycia środków trwałych.
· Zużycia materiałów i energii.
· Usługi obce (np. przewozowe, porządkowe itp.).
· Podatki (np. akcyzowy) i opłaty (np. od nieruchomości)
· Wynagrodzeń z narzutami na płace (ubezpieczenia społeczne i in.)
· Wartość sprzedanych towarów, oraz materiałów nie poddanych przerobowi.
Koszty finansowe, obejmują przede wszystkim odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek.
Wynik (rezultat) przedsiębiorstwa, to różnica pomiędzy wielkością przychodów a jego kosztami.
Wynik odejmowania może być dodatni – czyli być dochodem, lub ujemny - czyli stanowić stratę.
Wynik, czyli zysk lub strata może być podany w wielkościach ...
wstijoturystyka