Poezja Naborowskiego, Potockiego, satyry Krasickiego.pdf

Test z wiedzy o lekturach

Ucz się z

Nr 3

Poezja Naborowskiego, Potockiego, satyry Krasickiego

1. Daniela Naborowskiego nazywamy poetą me-

tafizycznym. „Znaki rozpoznawcze” poetów

metafizycznych (charakterystyczne cechy ich

twórczości) to:

a. trudne metafory, zaskakujący sposób obrazowania,

erudycja, łączenie najbardziej odległych sfer do-

świadczenia, np. miłości z geometrią

b. rubaszny język, cięty dowcip, upodobanie do obsce-

niczności

c. hiperbolizacja, patos, porównania homeryckie

Odpowiedź a)

wodna) i bazować raczej na własnej wiedzy i pamię-

ci.

3. W wierszach Daniela Naborowskiego często

realizowany jest topos:

a. ubi sunt

b. teatru świata

c. vanitas vanitatum

Odpowiedź c)

Komentarz:

Zapamiętaj tę nazwę – vanitas vanitatum, czyli mar-

ność nad marnościami, to bardzo popularny topos, nie

tylko w literaturze baroku, ale i średniowiecza. Jego

realizacje zdarzają się oczywiście także w innych epo-

kach. Ten topos wiążemy z Księgą Koheleta , w której

biblijny mędrzec sławę, majątek, władzę i rozkosze

zmysłowe uznaje za wartości pozorne i fałszywe. Jak

refren powtarzają się słowa: A wszystko to marność

i pogoń za wiatrem .

Z toposem ubi sunt? (gdzież są) zetkniesz się np.

w Balladzie o paniach minionego czasu François Vil-

lona, zaś z toposem teatru świata w licznych sztukach

Williama Szekspira.

4. Ważne tematy twórczości Wacława Potockie-

go to:

a. Krytyka liberum veto, zacofania szlachty sarmac-

kiej i upadku ducha rycerskiego

b. Pochwała życia wiejskiego, sielankowe opisy przy-

rody

c. Opis obyczajów dworskich i wrażenia z zagranicz-

nych podróży

Komentarz:

To oczywiście cechy poezji metafizycznej „w piguł-

ce” – można by o niej powiedzieć o wiele więcej. Zna-

komitym tłumaczem tego typu poezji jest Stanisław

Barańczak – jeżeli masz ochotę, sięgnij po jego prze-

kłady. Zauważ także, że poezja metafizyczna ma spo-

ro cech wspólnych z parnasizmem.

2. Słynni polscy poeci metafizyczni to:

a. Sebastian Grabowiecki, Mikołaj Sęp-Szarzyński,

Daniel Naborowski

b. Hieronim Morsztyn, Józef Baka, Sebastian Grabo-

wiecki

c. Wacław Potocki, Jan Andrzej Morsztyn, John Don-

Odpowiedź a)

Komentarz:

Warto znać kilka nazwisk polskich poetów metafizycz-

nych. Zastanów się, dlaczego odpowiedzi b) i c) w żad-

nym wypadku nie można by było uznać za prawidło-

we. W szeregu b) padło nazwisko jednego z naszych

poetów metafizycznych – mowa tu o Sebastianie Gra-

bowieckim, zaś Hieronima Morsztyna zaliczamy do

poetów światowych rozkoszy. Poezja księdza Baki to

z kolei osobne zjawisko. Szereg c) odpada – Wacław

Potocki zaliczany jest do poetów ziemiańskich – choć

uwaga, niektóre jego wiersze, np. słynnego Człowie-

ka można by zaliczyć do nurtu metafizycznego. Jan

Andrzej Morsztyn, jak zapewne pamiętasz, to przed-

stawiciel marinizmu. John Donne zaś nie był Pola-

kiem.

Zauważ, że prawidłową odpowiedź można znaleźć

także drogą eliminacji, choć oczywiście bezpieczniej

jest ratować się tą metodą niezbyt często (bywa za-

Odpowiedź a)

Komentarz:

Tylko odpowiedź a) jest prawdziwa – Wacław Potoc-

ki był raczej domatorem, ponadto specyfika jego twór-

czości to bynajmniej nie pochwała uroków życia na

wsi, lecz krytyka życia w państwie dalekim od ideału

i wśród obywateli równie niedoskonałych. Potocki był

moralistą – wystarczy przypomnieć sobie tytuł jedne-

go z jego zbiorów – Moralia .

5. Wódz, którego Potocki stawiał za wzór zgnu-

śniałym Sarmatom, to:

Komentarz:

Test z wiedzy o lekturach

Ucz się z

a. Tadeusz Kościuszko

b. Bolesław Chrobry

c. Jan III Sobieski

d. Jan Karol Chodkiewicz

daktyzmie w literaturze – nie tylko oświeceniowej.

Z Monachomachii pochodzi nie mnie ważny cytat:

I śmiech niekiedy może być nauką,

Kiedy się z przywar, nie z osób natrząsa.

Odpowiedź d)

8. Topos ojczyzny – tonącego okrętu wykorzystał

Krasicki w satyrze pt.

a) Świat zepsuty

b) Biada tonącemu

c) Pijaństwo

d) w żadnej ze swych satyr nie wykorzystał tego to-

posu

Komentarz:

Jan Karol Chodkiewicz został ukazany jako wzór

wszelkich cnót – jest odważny, cieszy się ogromnym

poważaniem wśród żołnierzy, potrafi zachęcić ich do

walki, rzecz jasna jest także wzorowym patriotą. Do-

wódca spod Chocimia został uwieczniony w Transak-

cji wojny chocimskiej , słynnym poemacie Potockiego.

Poeta ubolewa, że dziś nie ma już takich wodzów,

a duch bojowy w narodzie umarł, a po cnotach żołnier-

skich, z których niegdyś słynęli Polacy, pozostało tyl-

ko wspomnienie.

Wyeliminuj błędne odpowiedzi – w momencie, gdy

Potocki pisał Transakcję… , Tadeusza Kościuszki nie

było jeszcze na świecie; Chrobry był wprawdzie do-

brym wodzem, ale poeta nie sięga tak głęboko w prze-

szłość.

6. W którym wierszu Potockiego obecny jest to-

pos vanitas?

a. Beczka prochu

b. Ratuj się, człeku

c. Człowiek

d. Niechaj śpi pijany

Odpowiedź a)

Komentarz:

To bardzo popularny topos, wywodzący się ze staro-

żytności. Najpopularniejszą i najczęściej przywoły-

waną w szkole jego realizacją są Kazania sejmowe

Piotra Skargi. Uwaga, Biada tonącemu to kolejny tytuł

wymyślony na potrzeby tego testu.

9. Jakie zarzuty skierowane przeciwko Stanisła-

wowi Augustowi Poniatowskiemu przytacza

osoba mówiąca w satyrze Do króla ?

a. Król jest chciwy, okrutny, prostacki

b. Król jest łaskawy, młody, wykształcony, jest znawcą

sztuk pięknych

c. Król jest ambitny, żądny władzy, bezkompromisowy

Odpowiedź b)

Odpowiedź: c)

Komentarz:

Prawidłowa jest tylko jedna odpowiedź: Beczka pro-

chu i Ratuj się, człeku to tytuły WYMYŚLONE. Nie-

chaj śpi pijany to co prawda wiersz Potockiego, jed-

nak poeta skupia się w nim na zupełnie innym zagad-

nieniu – beztrosce i egoizmie szlachty.

7. Satyra prawdę mówi, względów się wyrzeka, (…)

– ten znany cytat pochodzi z:

Komentarz:

To oczywiście paradoksalne zarzuty – owe „wady”

i „braki” władcy to przecież bezsprzeczne zalety. Oso-

ba mówiąca w wierszu, jak możemy się domyślać typo-

wy Sarmata, ośmiesza nie władcę, lecz samego siebie.

10. Satyra to Do króla to:

a. Satyra abstrakcyjna

b. Satyra konkretna

a. Monachomachii Ignacego Krasickiego

b. Chudego literata Adama Naruszewicza

c. Do króla Ignacego Krasickiego

d. O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego

Odpowiedź c)

Odpowiedź b)

Komentarz:

Satyra konkretna to satyra ściśle związana z konkret-

nymi wydarzeniami i osobami, sytuacją (polityczną,

społecz ną, kulturalną) współczesną autorowi. Nie

masz chyba wątpliwości, ze satyra Do króla należy do

tej właśnie grupy? Mowa w niej o konkretnej osobie

(Stanisławie Auguście Poniatowskim) i konkretnych

zarzutach jego poddanych.

Komentarz:

Ten cytat warto zapamiętać – może się przydać, gdy

przyjdzie Ci pisać pracę o satyrze, humorze czy dy-

Komentarz:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: