Kossak_Szczucka.doc

Zofia Kossak-Szczucka KRZYŻOWCY – 7 stron

Tom I Bóg tak chce

1.        W KTÓRYM CZYTELNIK POZNAJE DOBRYCH RYCERZY ŚLĄSKICH

·  Rycerze opuszczają klasztor, w którym za3mali się wracając po porażce pod Kruszwicą.

·  W czasie drogi rozpamiętują dawne czasy, kiedy lepiej im się żyło, władza była lepsza i pozycja mocniejsza.

·  3 bracia Strzegonie: Witosław (zwany Głowaczem, najstarszy, ojciec 6 córek), Zbylut (srogi kawaler, nie przepada za najmłodszym bratem), Imbram (zwany Imkiem, najmłodszy z 3, ciotunia).

2.        O NARODZINACH MAŁEGO SYNACZKA W STARYM PUSZCZAŃSKIM DWORZYSZCZU

·  Ofka – żona Imbrama – ur. mu syna. Wszystkie rytuały położnicze zostały odprawione zgodnie z pogańskimi wierzeniami, chociaż są chrześcijanami.

·  Bogucha – żona Głowacza – zazdrości Ofce narodzin syna. Jest krzepką i twardo stąpającą po ziemi kobietą.

·  Imek zaraz po przyjeździe do domu dotyka głową syna znaku rodowego w domu, aby pokazać, że uznaje go za swojego.

3.        …DRZEWIEJ …DRZEWIEJ…

·  Synek Imka o3muje imię Witosław (tak jak Głowacz, co jest ogromnym zaszczytem).

·  Głowacz nie może przeboleć, że to nie jemu pierwszemu urodził się I syn w nowym pokoleniu.

·  Pojawia się opat Gwido, który przyjechał na chrzciny małego Witka.

·  Opat jest zręcznym politykiem, a poza tym zdaje sobie sprawę, że wokoło chrześcijaństwo idzie w parze z pogańskimi wierzeniami.

4.        GDZIE OFKA DOŚWIADCZA JAK ŁACNO BOGI ODMIENIAJĄ DOLĘ W NIEDOLĘ, SZCZĘŚCIE W NIESZCZĘŚCIE, A DOBRO W ZŁO

·  Chrzciny Imbramowego syna. Goście składają dary zgodnie ze starą tradycją.

·  W międzyczasie wraca Zbylut i mężczyźni zwołują naradę.

·  W skutek zawirowań politycznych rycerze muszą jechać na Węgry, aby tam zebrać się z całym rycerstwem i uderzyć w Sieciecha lub pójść na układ z Włodzisławem. Naturalnie dumni rycerze postanawiają jechać, co nie b. cieszy Imbrama i Ofkę.

5.        …RYCHŁOLI WRÓCĄ? …NIE RYCHŁO, NIE RYCHŁO

·  Opat Gwido rozważa decyzję rycerzy – Węgry się niedaleko i nie łatwo będzie tam u3mać zbiegów. Radzi im, aby udali się z pielgrzymką do św. Idziego do Prowansji (w intencji śmierci Sieciecha).

·  Rycerze postanawiają jechać na Węgry i tam postanowić, co dalej. Ofka i Imbram są załamani wizją długiego rozstania.

6.        O ZBAWCZYM KLASZTORZE W SROGICH GÓRACH ALPEJSKICH LEŻĄCYM

·  Rycerze jadą z Węgier dalej – do Prowansji. W czasie drogi przez Alpy tracą sporą część służby w zamieciach i chronią się w klasztorze.

·  Dochodzi do utarczek słownych miedzy rycerzami a opatem klasztoru, który wszystkich traktuje równo – i rycerzy, i parobków.

·  Rozmawiają także o Saracenach, którzy coraz dalej się zapuszczają i są zagrożeniem dla chrześcijan. Opat źle wróży ludzkości – upadek i zniszczenie.

·  Imbram tęskni i żałuje, że pojechał na wyprawę.

7.        W KTÓRYM DOBRZY WOJE ŚLĄSCY WĘDRUJĄ PRZEZ DZIEDZINY PROWANSALSKIE ZGOŁA OD ICH WŁASNYCH RÓŻNE

·  Po drodze rycerze widzą pozostałości po dawnych bogach sąsiadujące z kapliczkami stawianymi świętym.

·  Dowiadują się też o upadku ch-ru tamtejszego rycerstwa, które często jest w zmowie z bandytami napadającymi na kupców.

·  Po drodze do Clermont, gdzie ma się odbyć sobór, spotykają liczne rycerstwo prowansalskie.

·  Dochodzi do konfliktu z rycerzami Normandii.

8.        O BOŻYM CZŁEKU PIOTRZE EREMICIE I LICZNYCH PANACH, RYCERZACH, BARONACH, KSIĄŻĘTACH NA SOBÓR DO CLERMONT Z CAŁEGO ŚWIATA CIĄGNĄCYCH

·  Imbram bierze na pachołka Benita – Włocha, który b. mu się naprzykrzał. B. denerwuje to Zbyluta (uważa, że powinien go pogonić, bo ma już pachołków). Imbram zastanawia się, dlaczego Zbylut go tak nie lubi.

·  Przewodnikiem rycerzy zostaje de la Tour.

·  Po drodze dowiadują się o Piotrze Eremicie – mnichu, który nawołuje do Clermont, gdzie mają się dziać wlkie rzeczy. Mówi też o Jerozolimie (w której był) i o Grobie Chrystusa.

·  W Clermont zastają ogromną ilość ludzi wszystkich maści i stanów. M.in.:

Waltera bez Mienia – bękart z wysokiego rodu, któremu odmówiono pasa rycerskiego, więc miecz nosi na szyi,

Gotfryda de Bouillon’a – rycerz, prawiczek, cnotliwy asceta,

Baldwina de Bouillon’a – brat Gotfryda, mąż Gontrany (wrednej jędzy), wesoły i ruchliwy – przeciwieństwo brata,

Rajmunda St. Gilles’a – pan Tuluzy, mąż Elwiry,

Szczepana de Bois’a – mędrzec i poeta,

Blankę de Salviac – matka otruła jej męża-chama,

Raula de Beangency – sprzedał duszę diabłu.

9.        GDZIE SPOTYKAJĄ SIĘ 2 ŚWIATY

·  Rycerze goszczą u Stratigosa Argyriosa – grackiego posła, który przybył, aby wezwać do wyprawy do obrony Grobu Pańskiego. Na koniec daje rycerzom drogie prezenty i zaprasza do Bizancjum.

·  Napotkani Rusowie, którzy są najemnikami basileusa, opowiadają o rozpuście, która ma miejsce w Bizancjum.

10.     W KTÓRYM PAPIEŻ URBAN II I ADEMAR DE MONTEIL, BP Z PUY. PRZYJACIELE. GADAJĄ NOCĄ SAMODWA O TAJNYCH SPRAWACH BOSKICH I CZŁOWIECZYCH

·  Papież i bp radzą co zrobić – Bizancjum lada dzień może upaść, a wówczas nikt nie obroni Europy przed Saracenami. Postanawiają wysłać całe rycerstwo, aby oczyścić Europę i zarazem odbić Jerozolimę. Na przewodnika wyprawy wybierają króla Węgier, Włodzisława.

11.     GDZIE PIOTR EREMITA PRZEMAWIA, PAPIEŻ PRZEMAWIA, TYSIĄCE SŁUCHAJĄ, TYSIĄCE ODPOWIADAJĄ, PŁOMIEŃ PRZELATUJE WICHREM I POCZĘTA JEST KRUCJATA

·  Piotr Eremita wygłasza płomienne przemówienie, w którym nawołuje do wyprawy do Jerozolimy. Papież go popiera i, na zachętę, rozwiązuje wszystkie śluby, przyrzeczenia, odpuszcza winy, anuluje długi i zwalnia ze służby komukolwiek innemu poza Chrystusem. Wszyscy się cieszą i naszywają sobie krzyże na ubrania.

·  Smutny jest tylko poseł grecki, który obawia się najazdu całego tałatajstwa z Europy do Bizancjum.

·  Pojawia się I problem – zm. Włodzisław, wiec nie ma przywódcy. Rycerze kłócą się o to, który z nich ma objąć dowodzenie, a Urban II modli się o wodza. W końcu zgłasza się Ademar.

12.     O DOBRYCH RYCERZACH, KTÓRZY WZIĘLI KRZYŻ, CO KTÓRY CZUJE, MYŚLI I ZAMIERZA

·  W Clermont zamieszanie – wszyscy zbierają się do wyprawy, kupują broń i wyprzedają swoje zapasy.

·  Panowie są źli, bo uciekła im służba (na mocy zwolnienia papieskiego ze wszystkich zobowiązań).

·  Rycerze PL, też szykują się do drogi, aby w ten sposób zabezpieczyć swoje mienie w kraju przed wrogami – za napaść na ziemie pielgrzymów i krzyżowców groziła klątwa.

·  Baldwinowi niepodoba się, że jego Gontrana też wybiera się na wyprawę. Gotfryd sprzedaje ojcowiznę, aby mieć fundusze na wyprawę.

13.     O TYM, JAK TŁUMY KRZYŻOWE, ZNĘCONE PRZEZ NIEPOCZCIWYCH DOWÓDCÓW, RUSZAJĄ SAME W NIEZNANĄ IM DROGĘ

·  Rycerze nie chcą dowodzić prostakami, więc Ademar pasuje giermków, aby nimi dowodzili.

·  Nieuczciwi Niemcy Gottschalk i von Emich (próbowali sprzedać Polaków i Węgrów z obozu Żydom) chcą iść wcześniej niż reszta, aby się więcej nachapać. Piotr, początkowo niechętnie, decyduje się ich prowadzić. Ale tłum obiera sobie na wodza Waltera bez Mienia. Olewają bpa, który zakazał im wychodzić i ruszają niezgrabną kupą w drogę.

·  Rycerze się cieszą, że motłoch sobie poszedł.

14.     … GDY MANNA JESZCZE NIE PADA…

·  Hołota pożera wszystkie zapasy, manna nie spada z nieba, więc plądrują wszystko, co napotkają na swojej drodze. Piotr przeżywa I załamanie.

·  Niemcy rozpoczynają nagonkę na Żydów, którzy są rzekomo gorsi nawet od Saracenów.

15.     NIEGODNE LUDZKOŚCI DZIEJE

·  Po rzeziach Żydów w Kolonii, Koblencji, Gauss i innych miastach krzyżowcy zniszczyli getto w Moguncji. Jednak miejscowy bp dał schronienie większości Żydów. Niemcy chcą, aby ich wydał, bp się nie zgadza i staje się cud – za plecami bpa ukazuje się anioł. Gottschalk traci rezon i zjawiają się Gotfryd z Baldwinem. Karzą oddziały Niemców.

·  Gottschalk i Emich uciekają.

16.     W KTÓRYM OKAZUJE SIĘ, ŻE ŁATWIEJ BYĆ PROROKIEM NIŹLI WODZEM

·  Grupa Piotra Eremity głoduje przechodząc przez Węgry, bo Koloman (król) otoczył ich wojskiem i eskortuje przez kraj. Wszyscy się odwrócili od mnicha, a dowództwo obejmuje Walter bez Mienia, który atakuje Węgrów. Zdobywa i żywność i udaje im się przedostać do granicy. Tam przejmują ich wojska basileusa, które przeprawiają ich przez rzekę. Ostatnie promy, na których płyną starcy, trędowaci i żebracy, zostają ostrzelane z łuków i „greckiego ognia” – wszyscy pasażerowie giną.

·  Piotr jest bliski obłędu.

17.     …ZACHÓD ODERWAŁ SIĘ OD SWYCH KORZENI…

·  Gotfryd wędruje po rycersku – kupuje żywność za uczciwą cenę.

·  Hugo – leniwy i próżny – płynie galerą z wynajętymi piratami, którzy chwilowo także mają miano krzyżowców.

·  PL rycerze także wędrują, pomni złożonych ślubów. Imbram tęskni.

·  Z Europy wyruszyło 400 tys. ludzi.

Tom II Fides Graeca

1.        W KTÓRYM DOBRZY RYCERZE ZWALCZAJĄ NIECZYSTE MOCE

·  W Bułgarii rycerze spotykają wilkołaka, który zaatakował Blankę. Okazuje się, że jest nim ich gospodarz, więc podpalają jego chatę (z nim i jego rodziną w środku). Cieszą się, że pokonali nieczystą siłę akurat w niedzielę.

2.        SPRAWA PRZYSIĘGI

·  Gotfryd jako I dociera do Bizancjum drogą lądową (Hugo był dużo wcześniej). Kończą mu się środki finansowe.

·  Hugo wychwala dobroć i hojność cesarza i wspomina Gotfrydowi o przysiędze wierności, której wymaga cesarz. Gotfryd jest wzburzony i nie chce o tym słyszeć. Hugo próbuje go przekonać darami, jakie może o3mać od cesarza, ale Gotfryd pozostaje niewzruszony.

3.        W GRODZIE STRZEŻONYM PRZEZ BOGA

·  Hugo zabiera Gotfryda do grobu i opowiada mu o wszystkich rzeczach, które widzą. Gotfryd jest oszołomiony i jedyne, co chce zrobić to pomodlić się w Hagii Sofii.

·  Baldwin romansuje z Leoną – dwórką swojej żony, Gontrana ich nakrywa, ale nie rozpoznaje Leony.

·  Do obozu wracają wysłani z poselstwem rycerze i zdają relację z wizyty u basileusa. Usłyszawszy, iż Gotfryd nie zamierza złożyć przysięgi, cesarz oświadcza, że mu w niczym nie pomoże. Gotfryd planuje dogadać się z kupcami z Genui, aby pomogli mu dostać się do Azji. Nadaremnie.

4. …GDY WSCHÓD MÓWI O ZACHODZIE…

·  Szymon Dukas i Butumitos – wódz wsch. sił zbrojnych – rozmawiają o barbarzyńcach, którzy ściągają z Europy do Bizancjum. Obawiają się ataków na gród.

·  Córki Butumitosa razem z uczonymi i przyjaciółmi gadają o rycerzach. Wszyscy są zniesmaczeni ich wyglądem, obyczajami i zachowaniem. Wyśmiewają ich prostolinijność, prawa i sądy, ubiory, kobiety, analfabetyzm i brak polotu w sztukach miłosnych.

5. BASILEUS ISAPOSTOLOS

·  Gotfryda męczą rozterki, Baldwin zrabował przedmieście, wszyscy narzekają na swojego wodza. W końcu Baldwin rusza z przyjaciółmi, aby wykraść obraz Madonny i wziąć go za zakładnika, aby cesarz udzielił im pomocy. Gotfrydowi udaje się pokrzyżować jego plan, zgadza się złożyć przysięgę.

·  Po złożeniu przysięgi Gotfryd bierze udział w uczcie, ale odkrywa jak wiele różni go od świata Wschodu.

6. SZATAN CZY BÓG

·  Piotr Eremita opowiada Ademarowi o czynach Waltera bez Mienia. Grabił on Bizancjum (przedmieścia) i na koniec ukradł i sprzedał Genueńczykom dach letniego pałacu cesarskiego. Na takie dictum wojska cesarza załadowały ich na wozy i przewieziono na granicę z poganami (kto się nie załapał, ten zginął). W obozie pospólstwa kwitnie rozpusta, gwałt i te sprawy. Walter z Jerzym Burelem (swoim druhem) chodzą na wyprawy i walczą z przygraniczną ludnością chrześcijańską. Walter bierze chrześcijańskich jeńców i sprzedaje ich Genueńczykom, którzy dalej odsprzedają ich Saracenom.

·  Raul de Beaugency, po roku czystości, zaczyna mieć problem z zachowaniem spokoju na widok niewiast.

·  Do Bizancjum zjeżdża się reszta rycerstwa, ale i oni nie chcą złożyć przysięgi basileusowi. Po obradach w obozie słuchają pieśni bardów.

·  Imbramowi pieśni się podobają i, o dziwo, podobają się też Zbylutowi.

·  Pieśń podnosi morale rycerstwa i utwierdza ich w przekonaniu o słuszności misji.

7. W KTÓRYM DOBRZY RYCERZE WYSYŁAJĄ LISTY

·  Szczepan de Blois napisał list do swojej żony Adeli, w którym opisał jej wszystkie greckie dziwy. Za jego przykładem idą też rycerzy PL i udają się do mnicha, aby ten skrobnął kilka słów do ich dworzyszcza. Imbram chce napisać Ofce, że ją kocha, ale Zbylut go wyśmiewa. Ostatecznie treść listu ustala Głowacz, ale mnich i tak pisze po swojemu, wg starego wzoru: pozdrowienia, błogosławieństwo i amen.

8. W CHARONOWEJ ŁODZI

·  W Bizancjum jest też rycerz Omer Guilledaut, który raz zdradzony przez żonę ma uraz do kobiet. Swoją II żonę (która idzie z nim na krucjatę) zakuł w pas cnoty i nie spuszcza jej z oka. Chyba że sam idzie na greckie dziwki. Ma manię nt. przepowiedni, która w jego mniemaniu mówi o zagładzie, jaką sprowadzi kobieta.

·  Jest też Florina, która zaręczyła się ze Swenonem – duńskim królewiczem. Postanawia ślubować razem z nim, że nie dotkną się aż nie wyzwolą Jerozolimy. Chcąc – nie chcąc: Swenon się zgadza.

·  Basileus Isapostolos gości rycerzy u siebie i pokazuje im swój przeogromny skarbiec, ukryty pod pałacem, gdzie można dostać się tylko łodzią. I to wtedy, gdy opuszczona zostanie woda. Pozwala zabrać każdemu coś na pamiątkę.

·  W międzyczasie okazuje się, że Tankred – 1 z rycerzy – siłą zagarnął statki kupców i udał się do Azji. Rycerze zazdroszczą mu pomysłu.

9. W KTÓRYM ZNÓW ZJAWIA SIĘ SZATAN

·  Omer podaje pomysł, aby zostawić kobiety, ale reszta nie chce się zgodzić i biorą go za wariata.

·  Dostają także wiadomość, że z ekipy Waltera bez Mienia nic nie zostało, bo zostali zabici przez wojsko sułtana Kilidż-Arslana.

·  Piotra to dobija, ale resztę rycerstwa mobilizuje chęć zemsty na Saracenach.

·  Od wyjścia Ślązaków z domu minęły 2 lata.

10. …JESZCZE 1 NOWY ŚWIAT…

·  „Gród strzeżony przez Boga” szaleje z radości po odejściu krzyżowców, jedynym pożytkiem z ich pobytu były świeże nawożone pola.

·  Rycerze napotykają na swej drodze kości poległych chrześcijan, modlą się, aby Saraceni byli dobrymi przeciwnikami.

...