LICHWA JEST TO ZAMIANA TOWARU (PRODUKTU) W CYFRĘ (PIENIĄDZ) I NA NIĄ ZOSTAŁ NAŁOŻONY PROCENT (LICHWA).
Produkt nie ulega zmianie, ale cena się zmienia o tyle, o ile nałożony jest na nim procent (lichwa).
Zapodał w wersji elektronicznej – ku świadomości i mądrości Narodu Polskiego – „jasiek z toronto”.
KRZYSZTOF HOLLIS
KRYZYS PIENIĄDZA
Przekład z angielskiego
Katolik Polski winien brać czynny udział w gospodarczym życiu narodu, ku czemu powinien jednak posiadać odpowiedną wiedzę.
Książka niniejsza daje popularny wykład problemu pieniężnego i zagadnień pokrewnych.
WERS
TOM 2 serii wydawniczej
WOKÓŁ DOKTRYNY KREDYTU SPOŁECZNEGO
Christopher Hoollis, „Kryzys pieniądza” wydanie I, Londyn 1944 r.
wydanie II (reprintowe), Poznań kwiecień 1999 r.
@ Copyright by polish edition Wydawnictwo WERS
Niniejsza książka ukazuje się dzięki współpracy Wydawnictwa WERS i K. F. NSZZ „Solidarność" Zakładów Ursus. Wydawnictwo WERS składa serdeczne podziękowania Panu Zygmuntowi Wrzodakowi i Komisji Fabrycznej NSZZ „Solidarność" Zakładów Przemysłu Ciągnikowego
URSUS - za pomoc w wydaniu niniejszej książki.
Dziękujemy za pomoc i konsultację Dr Szczęsnemu Górskiemu.
Reprint niniejszej książki wykonano z egzemplarza znajdującego się w zbiorach Pana Adama Gmurczyka za co Wydawca składa mu serdeczne podziękowanie.
Wydawnictwo WERS skr. poczt. 59
60-962 Poznan 22 tel. kom. 0602-357498
ISBN83-86906-40-5
,
„MICHAEL” Journal
1101 Principale Street
Rougemont PQ, Canada -JOL IMO
i Tel.: (450) 469-2209; (416) 534-0027
Uwagi do przekładu polskiego.
Są dwa sposoby pisania książek: na długiej fali, z myślą o przyszłych pokoleniach Czytelników, lub na fali krótkiej, dla doraźnych potrzeb chwili. Wybierając ten drugi sposób naraża się autor na niebezpieczeństwo, że ktoś po dziesięu latach weźmie jego książkę do ręki i zawarte w niej oceny skonfrontuje z przebiegiem zdarzeń. Książka Hollis'a pisana w pamiętnym roku 1933, kiedy to świat ledwie
zaczynał się opamięać po największym kryzysie gospodarczym czasów nowoczesnych, wychodzi triumfalnie z próby dziesięciolecia i w chwili, gdy jesteśmy pogrążeni po uszy w gospodarce wojennej, wydaje się zadziwiająco świeża i aktualna, choćby w ustwach traktujących o błędach polityki reparacyjnej w stosunku do Niemiec czy też w rozdziałach przedstawijących pieniężne przyczyny kryzysu gospodarczego lat 1930-33 oraz chronicznego bezrobocia, nękającego kraje Zachodu w okresie miedzy dwiema wojnami.
Ma pełną słuszność Hollis podając w wątpliwość czy Hitler byłby wogóle doszedł do władzy, gdyby nie
stoczenie się Niemiec w przepaść kryzysu na skutek błędnej polityki pieniężnej.
Hitler objął rządy w styczniu 1933 - dokładnie w chwili, gdy świat osiągnął dno depresji; co więcej, potrafił on uzbroić się i zaskoczyć świat jedynie dzięki
temu, że dyrektor Banku Rzeszy dr Schacht pierwszy zastosował w praktyce wnioski, wypływające ze świtającej wreszcie w latach 1930-tych w głowach
ekonomjstów prawdy o sprawach pieniężnch. Przyszłe podręczniki ekonomii opisywać będą obszernie walkę, która na przestrzeni ubiegłych pięćdziesięciu lat toczyła się o zrozumienie istoty pieniądza między obozem ekonomistów- amatorów a obozem ekonomistów zawodowych, okupujących na całym świecie katedry uniwersyteckie i stanowiska doradców rządów, finansów i przemysłu.
Walka to była nierówna: z jednej strony była tylko słuszność, z drugiej cały autorytet wiedzy oficjalnej, togi profesorskiej, tytułu naukowego czy stanowiska, nie mówiąc o poparciu finansowym wszelkich potęg jawnych i ukrytych.
Kto akceptował uznane kanony pieniężne, chodził w blasku uczonego a ponadto opływał w dostatki; kto zwalczał te kanony, przymierał głodem i chodził w aurze niepoważnego dyletanta, który niezna się na ekonomii i wtąca się do nieswoich spraw.
Zarzutu tego nie uniknął nikt z obozu ekonomistów nie "oficjalnych", nawet jego najpoważniejsi przedstawiciele jak np. Arthur Kitson, prof. Soddy, Silvio Gesell, A. N. Field, nie mówiąc już o ludziach takich jak słynny major Douglas, który do wniosków w dużej mierze słusznych doszedł przy pomocy wątpliwego rozumowania i tym samym ułatwił kontrakcję przeciwnikom.
Szczególne miejsce w tym gronie należy się Hollis'owi, który dzięki oparciu swej rzetelnej wiedzy ekonomicznej o tezach gospodarczych Katolickiego Kościoła dał, w chwili gdy ekonomia oficjalnie szukała jeszcze po omacku prawdy o pieniądzu, obraz tak zwarty i przekonywujący, że po latach dziesięciu, w chwili dziejowej tak dalece różnej, może ten obraz być poddany pod ocenę polskiego czytelnika bez żadnych skreśleń czy zmian.
Walka tych dwu obozów rozpoczęta jeszcze z końcem XIX wieku, rozstrzygnęła się dopiero w ostatnich latach drogą całkowitej kapitulacji wiedzy oficjalnej. Miarą tej kapitulacji mogą być słowa, które lord Keynes, niekwestionowany autorytet współczesnej ekonomii brytyjskiej, napisał w roku 1936:
„Ja sam przez wiele lat wyznawałem teorie, które teraz zwalczam, toteż zdaję sobie sprawę z ich walorów. Problemy, dokoła których toczy się spór, są niezmiernie ważne. Jeśli jednak moje poglądy są słuszne, muszę zacząć od przekonania mych kolegów ekonomistów a nie szerokiego ogółu.
W obecnej fazie sporu szeroki ogół, choć jego udział w dyskusjj jest pożądany, odgrywa tylko rolę widza przy próbie jednego z ekonomistów znalezienia wyjścia z głębokich różnic dzielących jego kolegów ekonomistów.
Różnice te pozbawiły obecnie teorię ekonomiczną prawie zupełnie wpływu na praktykę; póki nie usuniemy ich, wpływ ten pozostanie nadal minimalny.
(„General Theory of Employment, Interest and Money").
Wobec takiego stanu rzeczy praktyka ekonomii przestała się ogląldać na teorię idzie po nowej linji nie tylko w Niemczech, ale nawet w W. Brytanji, która już r. 1931 porzuciła miernik złoty a finansowanie obecnej wojny oparła, z uderzającym powodzeniem, na najnowszej wiedzy o pieniądzu.
Szerzenie zrozumienia tej wiedzy w najszerszych warstwach polskiego społeczeństwa stanowi jedną z najpilniejszych potrzeb chwili. Polska Odrodzona
miała fatalną politykę pieniężną, skutkiem czego popadła w kryzys wcześniej od państw innych, zabrnęła weń głębiej i na dłużej i do roku 1939 wyszła zeń tylko częściowo i to bodajze tylko dzięki konjunkturze typowo "przedwojennej".
Błędna nasza polityka pieniężna której skutkiem było bezrobocie miljonów Polaków na przestrzeni lat 1929-39, wyraziła się między innymi w zupełnym niedorozwoju naszego potencjału zbrojeniowego; przy jakiej takiej gospodarce, gdyby przez ostatnich dziesięć lat miljony bezrobotnych Polaków były pracowały, mielibyśmy wojsko bez porównania lepiej uzbrojone.
Wprawdzie zwolennicy przedwojennych naszych stosunków twierdzą, że wojna byłaby wówczas tylko bardziej krwawa i niszcząca, a więc stało się lepiej że armja nasza nie miała czym walczyć, jednakże przeciętny Polak rozumuje inaczej. Uważa on, że mając lepiej wyposażoną armję bylibyśmy wojny wogóle może uniknęli, a jeśli nawet byłoby do niej doszło, to w każdym razie głos nasz na Zachodzie byłby dziś bardziej ważki i wkład w wojnę więszy, ze względu na większe straty Niemców w kampanji wrześniowej, co z kolei byłoby skróciło samą wojnę i okupację.
Uczmy się więc nowoczesnej wiedzy o pieniądzu. W polskiej literaturze naukowej wiedza ta reprezentowana była przed wojną, bodaj że tylko przez rozprawę prof. Świaniewicza o finansowaniu gospodarki Njemiec hitlerowskich oraz przez polskie tłumaczenie książki Joan Robinson pt. „Wstęp do teorji zatrudnienia", stanowiącej streszczenie poglądów pjeniężnych prof. Keynes'a który, choć sławą sformułowania najnowszej doktryny pieniężnej dzieli się z paroma innymi ekonomistami, doktrynę tę opracował najgruntowniej i - ze wzglęu na swój autorytet - najgłośniej. O ile byłoby trudno może przetłumaczyć na język polski jego monumentalny "Traktat o pieniądzu" - ze względu na jego objętość o tyle tłumaczenie wspomnianej już „Ogolnej teorji zatrudnienia, procentu i pieniądza” powinno być czym prędzej dokonane z inicjatywy i sumptem Min. Oświaty czy też Funduszu Kultury Narodowej. Tak ważny problem należy jednak przełożyć Polakom nie tylko naukowo, ale j publicystycznie; nadaje się do tego doskonale
4
niniejsza książka Hollis'a, która dzięki właściwościom stylu autora jest dostępna dla każdego inteligentnego czytelnika nie mającego nawet specjalnych studjów ekonomicznych.
Książka ta powinna odegrać poważną rolę w kształtowaniu naszej opinji publicznej, która w ostatniej instancji rozstrzygnie o polityce pieniężnej, a wię o dobrobycie i obronności odrodzonej ponownie Rzeczypospolitej.
Londyn 12. stycznia 1944 r.
Adam Doboszyński.
PRZEDMOWA AUTORA(1) DO POLSKIEGO WYDANIA
Dziesięć lat obfitujących w wypadki przeszło od chwili pierwszego wydania tej książki. Choć nie wydaje mi się, by lata te wykazały nieprawdziwość
któregokolwiek z wysuniętych tu twierdzeń, jednakże muszę przyznać, że motywy, które spowodowały przywódców narodów do poprowadzenia nas drogą wiodącą do katastrofy, nie były ani w całości ani nawet w przeważającej części związane z pieniądzem. Nie stoi to w sprzeczności z tezami tej książki, gdyż nie patrzyłem się nigdy deterministycznie na sprawy pieniądza, ani nie twierdzilem, jakoby złe funkcjonowanie mechanizmu pieniężnego było jedyną
przyczyną nieszczęść świata. Tym niemniej związek między kryzysem pieniądza i tymi nieszczęściami, choć tylko pośredni, jest rzeczywisty.
Na krótko przed ogłoszeniem tej książki rządy w Niemczech, a po części i w innych krajach, przeszły w ręce ludzi opętanych tą nienasyconą żądzą władzy, która wtrąciła nas w katastrofę. Otóż kryzys pieniądza był w dużej mierze powodem uchwycenia przez nich władzy, gdyż kryzys gospodarczy dyskredytuje polityków umiarkowanych i daje rządy politykom skrajnym.
Póki Hiller nie mógł pomstować na nic innego poza Traktalem Wersalskim, Niemcy nie brali go na serio. Dopiero, gdy na skutek kryzysu pieniądza znalazło się w Niemczech dziesięć miljonów bezrobotnych, zaczęli oni słuchać Hitlera. Załamanie się gospodarki spowodowane kryzysem pieniądza doprowadziło do władzy Hitlera i Nazizm.
Nie ulega oczywiście najmniejszej wątpliwości, że hisloria wykazuje w naturze Prusaka napastliwość, dla której wzglęy gospodarcze stanowią tylko wymówę.
Nikt nie może twierdzić, że determinizm gospodarczy
pchnął Fryderyka Wielkiego do zajęcia Śląska; junkrzy, raczej ci zamożni niż ci ubodzy, byli z reguły przywódcami pruskich agresyj.
Odrzucając determinizm gospodarczy popadlibyśmy jednak w odwrotne szaleństwo twierdząc, że kryzys pieniądza nie odegrał żadnej roli w załamaniu się świata.
-1) CHRISTOPHER HOLLIS, jeden z najwybitniejszych żyjących pisarzy katolickich Anglji, pochodzi z rodziny protestanckiej, podobnie jak kard. Newman i G. K. Chesteroton; ojciec i brat Hollisa s, biskupami Kościola Anglikańskiego. Urodzony w roku 1902 studiował w Eton i Oksfordzie ; w czasach studenckich objechał jako członek zespołu dyskusyjnego Unji oxfordzkiej Stany Zjedn. Am. Półn., Now, Zelandję i Australję. Po ukończeniu studjów zajmował się pracą wychowawczą, badaniami ekonomicznymi oraz pracą wydawniczą.
Wśród licznych jego prac do najbardziej znanych należą: „American Heresy”, „Dr. Johnson”, „Erasmus”, „Thomas Moore”, „Breakdown of Money”, „Two Nations”, „Lmin”, „Italy in Africa”.
Napastliwość jest cechą głęboko zakorzenioną w pruskim charakterze. Nazizm stanowi sposób postępowania Niemców w chwilach, gdy ich ogarnia szał. Poza napastliwością jednak posiada Niemiec również inne cechy charakteru, to też w stosunku do Niemców, jak i innych narodów, zachodzi stałe pytanie czy zwycięży u nich zdrowy rozsądek czy szaleństwo. Równowaga ich psychiki jest zawsze chwiejna; załamanie się gospodarki przeważyło szalę i oddało władzę szaleństwu.
To co spotkało Niemcy w latach 1930-tych, może równie dobrze spotkać każdy inny kraj w latach 1940-tych. W każdym narodzie ci, którzy oszczędzali pieniądze, stracą je. Każdemu krajowi zabraknie tego solidnego stabilizującego elementu, który w normalnym społeczeństwie stanowi tak silną zaporę przeciw załamaniu się gospodarki; na przyszłość będziemy wszyscy musieli życ w obawie, że w razie popełnienia błędów w polityce pieniężnej popadniemy bardzo łatwo w szaleństwo i chaos. Rzecz prosta sam tylko zdrowy system pieniężny nie uratuje świata po obecnej wojnie, gdyż trzeba będzie jeszcze innych rzeczy, ale bez zdrowego systemu pieniężnego świat zginie.
Więcej niż kiedykolwiek jest więc dziś rzeczą ważną, byśmy uprzytomnili sobie wymogi takiego systemu. -
Londyn, w grudniu 1943 r .
Christopher Hollis.
8
OD WYDAWCÓW
Skoro naród utraci kontrolę nad swym pieniądzem i kredytem przestaje być ważne kto dlań stanowi prawa.
Lichwa, gdy raz dostanie się do władzy, każdy naród zrujnuje i doprowadzi do upadku.
Nie warto mówić o suwerenności Parlamentu i demokracji dopóki rząd nie odzyska władzy emisji pieniądza i kredytu i dopóki nie uzna się, że jest to jego podstawowa i nienaruszalna powinność.
William Lyon Mackenzie King (1) (1935)
Szanowny Czytelniku, książka, którą właśnie trzymasz w ręku, stanowi tom Il serii wydawniczej wokół doktryny kredytu społecznego – poświęconą zagadnieniom narodowych finansów.
Reforma struktury światowego systemu finansowego jest bez wątpienia jednym z najbardziej pilnych zadań i konieczną inicjatywą, powiedział Jan Paweł II w swym Orędziu na 6 Konferencję ONZ n.t. Handlu i Rozwoju, w Genewie, 26 września 1985 r.
Żyjemy w wieku energii i informacji - w wieku obfitości, która zasadniczo mogłaby godnie zaspokoić potrzeby nas wszystkich, przynajmniej w Polsce. Jednakże ponad 40% polskich rodzin żyje w biedzie, mimo że daleko nam do wyczerpania naszych rezerw; stwierdzamy chroniczny brak środków finansowych na rozwój rolnictwa, przemysłu, na szkoły, szpitale, tanie budownictwo mieszkaniowe, usuwanie skutków
powodzi i zabezpieczenie przed następną...
Co robić? Komu dać - komu zabrac? Czy zwiększyć podatki?
Pożyczyć? Od własnego społeczeństwa? Od banków? Z zagranicy?
Czy brak środków finansowych musi oznaczać prawdziwą
1.Polityk kanadyjski 1874-1950. Premier w latach 1921-1930 i 1935-1948. Dzięki niemu Kanada uzyskała calkowitą niepodległość w ramach Brytyjskiej Wspólnoty Narod6w.
I
niemożność zaspokojenia potrzeb uczestników gospodarki?
Czy przewozić tyle ile wydano bilet6w: czy też liczbę biletów dostosować do możliwości przewozowych?
Co właściwie jest celem gospodarki? Jak największe zyski finansowe? Pełne zatrudnienie? Najskuteczniejsze zaspokajanie potrzeb?
Czy wszystkie te cele da się realizować łącznie, czy trzeba dokonac wyboru? Co wybrać?".
Zamierzamy publikować książki, które mają pomóc w znajdowaniu odpowiedzi na tego rodzaju pytania, które, jak sądzimy, niepokoją nie tylko nas. Pragniemy, aby osoba, nie będaca specjalistą mogła się lepiej zorientować w takich zagadnieniach jak powstawanie i znikanie z obiegu pieniędzy, skąd bierze się kredyt bankowy, jaka jest jego rola w gospodarce, jak wiąże się z suwerennością państwa, czy w kraju możemy mieć tanie kredyty i kto za nie zapłaci; na czym polega inflacja i jakie są jej rodzaje, przyczyny i gospodarcze, i skutki; co to jest i skąd bierze się dług państwowy i jaki jest i jak powstaje budżetowy deficyt; na czym polega i co oznacza
dla gospodarki budżet zrównoważony itp.
.
Papież Pius XI napisał, że potrzeba przede wszystkim dwóch rzeczy: reformy urządzeń państwowych -gospodarczych i społecznych i naprawy obyczajów. (Quadragesimo anno, nr. 77 i nast.)
W serii Wokół doktryny Kredytu Społecznego będzie mowa zasadniczo tylko o sprawach związanych z reformą urządzeń gospodarczych i finansowych. Za oczywiste przyjmujemy, że w pełni skuteczne jej przeprowadzenie nie jest możliwe bez naprawy obyczajów.
Z drugiej strony reforma ustroju finansowego, choćby częściowo udana, może przecieć przyczynić się także do naprawy obyczajów.
Seria Wokół doktryny Kredytu Społecznego powstaje łącznym staraniem trzech inicjatyw: poznańskiego Wydawnictwa WERS, Zygmunta Wrzodaka z Komisji Fabrycznej NSZZ „Solidamość” Ursusa, Dr Szczęsnego Górskiego z Instytutu Louisa Evena dla Sprawiedliwości Społecznej.
Wydajemy ją z myślą przede wszystkim o osobach pełniących służbę publiczną czy publicystyczna., szczególnie w dziedzinach związanych z gospodarką oraz przygotowujących się do tej roli.
III
STRESZCZENIE
PRZEDMOWA. Podręczniki mówią nam jedynie o politycznych motywach historii. - Nie można zrozumieć historii nie rozumiejąc również jej motywów pieniężnych. - Hrabia Corti i dom Rotszyldów. - Kiedy można spłacać długi, a kiedy nie. - Trzeba uczyć o pieniądzu w szkołach. -
I. "LESSEFERYZM". str. 17.
"Lesseferyzm” porzucony został w praktyce lecz nie w teorji. – Cztery zasady liberalizmu. - Wolność umowy między pracodawcą a pracownikiem. -
Wolność ta nie może istnieć tam, gdzie dozwolone jest dziedziczenie majątku i w konsekwencji powstają wielkie nierówności w rozkładzie bogactw. –Ekonomiści ze szkoły "lesseferyzmu” nigdy nie przewidywali innego ustroju. – Doktryna Ricarda o płacy zapewniającej li tylko minimum egzystencji. –Dlaczego Bentham'ici uważali, że niewykwalifikowany robotnik nie może zarabiać więcej niż minimum egzystencji. - Mieli rację póki pozwalano pieniądzowi znajdować własny poziom. -Teoria Adama Smith'a o inwestycjach zagranicznych. –Wywóz kapitału i zamierający rynek wewnętrzny. -Teoria McKenna o spłacie długów międzynarodowych. - Dlaczego finansiści byli skłonni inwestować zagranicą mimo prawdopodobieństwa, że długi te nie zostaną nigdy spłacone. - Honoraria za
lansowanie pożyczek. - J. P. Morgan i pożyczka Dawes'a. - Tendencja kapitału do ucieczki do krajów o niskim poziomie płac. - Przykłady. -
II. ZŁOTO. str. 35.
Systemy pieniężne świata padają ofiarą pewnej metody. - Nawet gdyby ceny pozostały stałe, obieg pieniężny byłby musiał wzrastać ze wzglęu na wzrost
ilości dóbr; w rzeczywistości podnosiły się również i ceny, toteż wzrastała ilość pieniędzy:
a) w Średniowieczu przez zmniejszanie zawartości srebra w monetach,
b) przez próbę Karola II stworzenia obiegu fiducjalnego - Kubla Khan.
c) za Wilhelma III przez założenie Banku Anglii. -Krytyka Biskupa Berkeley'a. - Miernik złoty 19-ego wieku nie był bynajmniej automatyczny. – Jak kierowano walutą.
III. WYNALAZEK PIENIĄDZA. str. 48.
Dlaczego depozyty bankowe są pieniądzem. - Jak banki tworzą pieniądz. - Konieczność wypłaty gotówki na żądanie jest słabym hamulcem. - McKenna
o tworzeniu depozytów przez otwieranie rachunków kredytowych. - Niepodobieństwo sprawdzenia faktów odnośnie Banku Anglii. - Zyski Banku Hong-Kongu
i Shanghaju - Prawdziwym pokryciem pieniądza wytwarzanego przez banki jest kredyt społeczeństwa. -Hawtrey o bankach emisyjnych. -
9
IV. ZADŁUŻENIE PAŃSTWA. str.55,
Finansjera pragnie spornego nastętwa tronu. – Nie ma powodu by państwo zadłużone było na wewnątrz. -Dlaczego zadłużenie takie powstało za czasów Wilhelma III. - Co oznaczała kontrola parlamentarna szkatuły kr61a. – Wzrost zadłużenia państwa. Pożyczki wojenne lat 1914-1918. - D1aczego rząd miałby płacić odsetki od bankowego pieniądza. -Odsetki od wypożyczania wszelkich bankowych pieniędzy winien pobierać rząd. - Bankier jest specjalistą od rozdziału pieniądza. - Jego rola w przebudowanym ustroju. - Pozycja Banku Anglii jest
anomalją nie dającą się obronić. -
V. LIBERALIZM, POKÓJ I DEMOKRACJA. str.63
Czy liberalizm oznacza pokój? - Handel i uznanie kolonij hiszpańsko-amerykańskich. – Niepodległość Grecji. - Taryfy celne krajów kontynentalnych zmusiły Wielką Brytanję do szukania rynków poza Europą. - Dalhousie w Indiach - Chiny. - Wywóz kapitału z Europy. - Grabienie Afryki. – Zamierzony podział Dalekiego Wschodu. - Wzrost Japoni. - Kłótnia o łupy, gdy nie ma już nic więcej do podziału. -Ewangelja Cobdena i ewangelja Garibaldiego stosowane równocześnie czynią wojnę nieuchronną. - Tam, gdzie współzawodnictwo jest uświęconą zasadą, wojna staje się nieunikniona. - Jednostka finansowa powinna pokrywać się z jednostką polityczną. -Schyłek międzynarodowej finansjery. - Liberalizm i demokracja. - Niedorzeczność demokracji, w której społeczeństwo nie kontroluje polityki finansowej. -Zadanie nauczycieli.
VI. OBFITOŚĆ JEST FAKTEM. str.7:
Zadaniem systemu gospodarczego jest wytwarzanie dóbr niezbedych oraz dóbr uprzyjemniających życie. -Zaopatrywanie świata w dobra może być dziś obfitsze niż kiedykolwiek przedtem. - Czy Anglja może wytwarzać więcej dóbr? - Sir Jobn Russel1 o możliwościach zwiększenia produkcji żywności. –Konflikt pomięzy zasadami Huskissona i Cobdena spowodował upadek starego systemu. – Nie ma powodu do pesymizmu. - Zwiększenie wytwórczości jest możliwe i nie ma powodu do obaw, że inne kraje nie będą chciały nam dostarczyć dóbr, których nie wytwarzamy sami.
VII. ZWIĘKSZENIE SIŁY NABYWCZEJ. str.7
Handel towarowy z zagranicą powinno się naogół popierać. - Nie należy zachęcać do pożyczania zagranicę. - Z niewidzialnego eksportu korzystamy mniej niż się nam zdaje. - Konieczność zwiększenia siły nabywczej. - Teorja Mjr Douglas'a. - Dlaczego nie wystarcza pożyczac poszczególnym producentom?.
Dlaczego skoordynowane pożyczanie jest niewykonalne? - Konieczność bezpośredniego rozdziału siły nabywczej. - Sposoby tego rozdziału. –Równoważenie budżetó. - Konieczność zwiększenia zapomóg. - Kryzysy spowodowane uzależnieniem siły nabywczej od zatrudnienia. - Każdy kto trac zatrudnienie przestaje kupować dobra i przez to pozbawia także innych pracy .- Siła nabywcza nie daje pożytku, jeśli jest źle rozdzielona. - Teorja Hobsona cyklu koniunktury, - Kontrola pieniądza jest zasadniczym wstępem do reform dystrybutystycznych
i innych. - Nie jest trudno stabilizować ceny. -Konieczność zrównoważenia budżetów itp. w chwili gdy produkcja osiąga maksimum.
10
VIII. KRAJE OBCE. str .87.
Nacjonalizm w dziedzinie kultury niepożądany. -Cywilizowane kraje zachodniej Europy nie zawdzięczają swego rozwoju kapitałowi angielskiemu. Kapital zagraniczny w Turcji, Rosji itd. - W Japonji. -Nowe kraje. – Dla nich pożyczki zagraniczne były istotne. - Takie pożyczki są środkiem do rozsiedlenia się ludności europejskiej po całym świecie. -Wszystko to uległo zmianie skutkiem ograniczeń immigracyjnych. - Czy nacjonalizm przyniesie wojnę? - Nie nacjonalizm finansowy, lecz szowinizm finansowy jest przyczyną wojen. - Gdańsk i Gdynia. -Jeśli będzie pod dostatkiem siły nabywczej, dojdą do władzy rozumniejsi politycy. -Nacjonalizm finansowy umożliwi loka1izację wojen.
IX. INDJE. str. 95.
Wzrost zamożności Indyji pod okupacją brytyjską -Wielka Brytanja wywiozła do Indyj więcej niż przywiozła z nich. - Finansowo Indje stanowią dla Wielkiej Brytanji stratę. - Niepodobieństwo repatrjacji kapitału brytyjskiego z Indyj. - Dobra, które otrzymujemy z Indyj. -Transakcje, które dały straty, miały charakter pożyczek.
X. MARKA NIEMIECKA. str. 99.
Dlaczego Niemcy zrobili inflację ? -Położenie handlu niemieckiego przed wojną. - Wojnę płacono pożyczając od banków niemieckich tworzony przez nie pieniądz. - Żądanie odszkodowań od Niemiec. -Niemożność równoczesnej spłaty pożyczek bankowych i odszkodowań. -Rząd zmuszony był pożyczać nadal od banków. -Dlaczego inflacja wymknęła się z pod kontroli? –Komisja Reparacyjna nie chciała ratować marki, ponieważ jej upadek, sprowadzając do zera dług wzglęem banków, czynił spłatę odszkodowań bardziej prawdopodobną. - Niemcy nie mogli płacić odszkodowań, gdyż ich wierzyciele nie chcieli brać niemieckich towarów. -Pożyczka Dawes'a. - Finansiści za skreślenicm odszkodowań. - Jak Niemcy wykręciły się od zapłaty za wojnę.
XI. KRACH AMERYKAŃSKI. str. 107.
W naturze nie ma powodów do kryzys6w. -Gospodarczo biorąc poziom życia w r. 1928 był zbyt niski. - Nabywanie na raty i spekulacja. -Wzrost płac nie nadążał za wzrostem wytwórczości. - Ostrzeżenie McKenna'y. - Polityka Banku Rezerwy Federalnej po śmierci Benjamina Stronga. -Niepowodzenie próby
zwiększenia siły nabywczej przy równoczesnym zahamowaniu spekulacji. –Udział banków w spekulacji. - Dążenie finansistów do zmuszenia Ameryki do wolnego handlu. - Doświadczenie dowodzi, że era obfitości leży w granicach możliwości.
XII. HISZPANIA. .str. 115.
.Cyfry handlu hiszpańskiego podczas wojny. -Powojenna inwazja kapitału francuskiego i amerykańskiego. - Opozycja Gen. Primo de Rivera przeciw pożyczkom zagranicznym. – Wzrost zamożności Hiszpanji bez tych pożyczek. -Charakter pożyczek z Banku Hiszpanji. -Stałość poziomu cen w Hiszpanji. - Odmowa Gen. Primo de Riviera prowadzenia polityki deflacji. – Republikanie zaciagają pożyczkę we Francji.
11
XIII. LUDNOŚĆ str.120.
Malthus. -Słabe strony jego teorji. -Wzrost wytwórczości o wiele szybszy od wzrostu ludności. Niebezpieczeństwo przeludnienia nie grozi. - Sir William Beveridge. - Fałsz ekonomicznych argumentów przemawiających za środkami
zapobiegawczymi. - Dlaczego przy obecnej ilości urodzeń ludność przestanie wzrastać po r. 1951? -Przyczyny spadku rozrodczości. – Środki zapobiegawcze, -Śmiertelnośćc matek nie zmniejsza się. - Prawdopodobne przyczyny tego zjawiska i prawdopodobne środki zaradcze. - Wpływ "taedium vitae"1) na rozrodczość. - Spadek rozrodczości a spadek religijności. - Wzrost samobójstw.
XIV. NIEBEZPIECZEŃSTWO I NADZIEJA. str. 128.
Wysokie prawdopodobieństwo nastania ery obfitości. -Przesąd pożyczania. - Złudzenie, jakoby opinja ekspertów popierała politykę Banku Anglii i jakoby
popieranie tej polityki było konieczne dla obrony przed bolszewizmem. –Karol Marks i Pius IX o ewolucji liberalizmu. -"Nowy wspaniały świat" Aldousa Huxley'a. - Eryk Gill słusznie nie ma zaufania. -Ateizm liberalizmu. -Konieczność systemu korporacyjnego. -Co należy czynić? -Atak na obccny
...
kernelpanic