Postanowienie
Sądu Najwyższego
z dnia 6 marca 1997 r.
I CZ 7/97
Podział rzeczy quoad usum jest z reguły czynnością zwykłego zarządu.
Jeżeli podstawę rozstrzygnięcia przez sąd żądania współwłaścicieli stanowi art. 201 k.c., kasacja jest niedopuszczalna (art. 5191 § 2 pkt 1 k.p.c.).
OSNC 1997/8/111, M.Prawn. 1998/1/27
29883
Dz.U.1964.43.296: art. 519(1)
Dz.U.1964.16.93: art. 201; art. 206
Skład orzekający
Przewodniczący: Prezes SN T. Ereciński (sprawozdawca).
Sędziowie: SN G. Filcek, SA T. Domińczyk.
Sentencja
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 6 marca 1997 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Grażyny S., z udziałem Ludwika i Natalii S., o ustalenie sposobu korzystania, na skutek zażalenia uczestników postępowania na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 22 listopada 1996 r. sygn. akt (...)
postanowił oddalić zażalenie.
Uzasadnienie faktyczne
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Wojewódzki w Szczecinie odrzucił kasację od postanowienia tegoż Sądu z dnia 27 września 1996 r., oddalającego rewizję uczestników postępowania Ludwika i Natalii S. od postanowienia sądu pierwszej instancji. W uzasadnieniu sąd odwoławczy wskazał, że przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie było ustalenie sposobu korzystania z nieruchomości, a kasacja w takich sprawach nie przysługuje.
Skarżący zarzucił "oparcie postanowienia na nieistniejącym przepisie art. 5935 k.p.c. oraz naruszeniu art. 5191 § 2 pkt 1 przez przyjęcie, że podział nieruchomości quoad usum nie mieści się w pojęciu spraw dotyczących zarządu związanego ze współwłasnością i wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez przyjęcie wniesionej kasacji".
Uzasadnienie prawne
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zaskarżone postanowienie oparte zostało na art. 3935 k.p.c. Powołanie przepisu art. 5935 było oczywistą omyłką drukarską. Na marginesie tylko można wskazać, że skarżący podobnie powołuje się na nie istniejący art. 519 § 2 k.p.c. (chodzi oczywiście o art. 5191 § 2 k.p.c.).
Z art. 5191 § 2 pkt 1 k.p.c. wynika, że kasacja nie przysługuje w sprawach dotyczących zarządu związanego ze współwłasnością lub użytkowaniem. Trudno podzielić pogląd skarżącego, że przepis ten "sformułowany jest niezwykle nieprecyzyjnie". Kwestionowanego sformułowania używa bowiem tytuł rozdziału 3 działu III tytułu II księgi drugiej kodeksu postępowania cywilnego (art. 611-616). Wywieść z tego można, że zamiarem ustawodawcy było stwierdzenie, iż niedopuszczalne jest wnoszenie kasacji w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym z zakresu prawa rzeczowego w rozumieniu przepisów art. 611-616 k.p.c.
Nie ulega wątpliwości, że współwłaściciel rzeczy może wystąpić, na podstawie prawa materialnego, o wyznaczenie zarządcy przez sąd: jeżeli nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zarządu rzeczą, lub jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu lub krzywdzi mniejszość. Właściciel zaś rzeczy obciążonej użytkowaniem może żądać z ważnych przyczyn od użytkownika zabezpieczenia, a po bezskutecznym upływie terminu - wyznaczenia przez sąd zarządcy (por. art. 269 k.c.). Przy zastosowaniu przepisów o zarządzie rzeczą wspólnie, rozstrzygać także można w postępowaniu nieprocesowym spory wynikłe między współużytkownikami wieczystymi co do zakresu korzystania każdego z nich z działki oddanej im w wieczyste użytkowanie (tak SN w uchwale III CZP 82/72, OSNCP 1973, z. 7-8, poz. 125).
W szczególności orzekanie sądu co do wykonywania zarządu przez właścicieli rzeczy może dotyczyć rozporządzeń i czynności wskazanych w art. 199 i 201-202 k.c.
Ponadto należy przyjąć, że każdy ze współwłaścicieli (art. 206 k.c.), może żądać, aby współwłaściciele podjęli decyzję co do wydzielenia wszystkim lub niektórym z nich części rzeczy do tymczasowego osobnego użytku. W razie odmowy podjęcia takiej decyzji albo podjęcia decyzji krzywdzącej, sąd na żądanie współwłaściciela może wydać w tym przedmiocie odpowiednie orzeczenie. Decyzja współwłaścicieli o sposobie takiego rozdzielnego korzystania (podział quoad usum) jest z reguły czynnością zwykłego zarządu (i taką była w niniejszej sprawie) i w konsekwencji podstawą rozstrzygnięcia przez sąd żądania współwłaściciela jest art. 201 k.c. Sprawy oparte na tej podstawie należą - zgodnie z art. 616 k.p.c. - do postępowania nieprocesowego (por. także orzeczenia SN: z dnia 8 stycznia 1980 r. III CZP 80/79, OSNCP 1980, z. 9, poz. 157 i z dnia 25 stycznia 1981 r. III CRN 263/80, OSPiKA 1981, z. 7-8, poz. 136).
W rezultacie decyduje to o niedopuszczalności kasacji na podstawie art. 5191 § 2 pkt 1 k.p.c.
Z tych względów zażalenie na odrzucenie kasacji jako nieuzasadnione należało oddalić na podstawie art. 39318 w zw. z art. 39319, 397 § 2 i art. 385 k.p.c.
atimere