Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl
Ograniczony charakter kontroli polega na tym, że obejmuje ona jedynie działania administracji ujęte w ustawie.
Zakres działania sądów administracyjnych, został ukształtowany bardzo szeroko, obejmuje on całokształt działań administracji publicznej, a szczegółowo zakres działania sądów administracyjnych został unormowany w art. 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Oprócz spraw określonych w w/wym. Art. 3 – sądy administracyjne są powołane również do rozstrzygania sporów kompetencyjnych.
Spór kompetencyjny jest to taka sytuacja, w której przynajmniej dwa organy a.p. , uważają się za właściwe do rozstrzygnięcia w danej sprawie. Spór kompetencyjny powstaje również wtedy, gdy żaden z organów a.p. nie uznaje się za właściwy.
Spory kompetencyjne występują tylko w przypadku rozstrzygania sprawy indywidualnej, która podlega rozstrzygnięciu w drodze decyzji administracyjnej.
W świetle powyższych sytuacji wyróżniamy spory
kompetencyjne:
· pozytywne – są to spory kiedy ma miejsce sytuacja w której przynajmniej dwa organy a.p. uważają się za właściwe do rozstrzygnięcia sprawy
· negatywne – są to spory gdy żaden organ a.p. nie uznaje się za właściwy.
· wewnętrzne – są to spory między organami administracji publicznej. W ramach sporów wewnętrznych wyróżniamy spory pomiędzy organami a.p. tego samego pionu oraz między organami administracji należącymi do innych struktur
· zewnętrzne – są to spory pomiędzy organami władzy publicznej a organami władzy sądowej
Sądy administracyjne rozpoznają trzy rodzaje sporów kompetencyjnych:
- spory między organami jednostek samorządu terytorialnego, które nie mają dla siebie wspólnego organu wyższego stopnia
- spory między samorządowymi kolegiami odwoławczymi
- spory pomiędzy organami jednostek a organami administracji rządowej
Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych o właściwość organu a.p. musi być zawsze oparte na przepisach prawa.
Rozstrzyganie w sprawach sporów kompetencyjnych jest wszczynane na żądanie uprawnionego podmiotu. Takimi podmiotami będą przede wszystkim
- strony postępowania, między którymi powstał spór kompetencyjny,
- Minister Sprawiedliwości
- Prokurator Generalny
- Rzecznik Praw Obywatelskich,
- Minister właściwy do spraw administracji publicznej.
Rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego następuje w drodze postanowienia. Postanowienie to wskazuje organ, który jest właściwy do rozstrzygnięcia danej sprawy . Jeżeli żaden z organów nie jest właściwy do rozstrzygnięcia danej sprawy, wniosek o rozstrzygnięcie sporu, zostaje przez sąd oddalony.
Postanowienie rozstrzygające spór kompetencyjny, nie podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia.
Właściwości sądów admini-stracyjnych.
Istnieje domniemanie właściwości wojewódzkich sądów administracyjnych, albowiem rozpoznają one wszystkie sprawy sądowo-administracyjne , za wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego.
O rzeczowej właściwości wojewódzkiego sądu administracyjnego, przesądza siedziba organu administracji publicznej, którego działanie lub bezczynność została zaskarżona.
Wyjątki od tej zasady mogą być wprowadzone w drodze rozporządzenia przez Prezydenta RP jeżeli wymagają tego względy celowości.
Wojewódzki sąd administracyjny właściwy w chwili wniesienia skargi, pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 14 ustawy).
Jak z wynika z powyższego o ustaleniu właściwości decyduje moment wniesienia skargi.
W przypadku Naczelnego Sądu Administracyjnego - to ma on trojakiego rodzaju kompetencje :
· jest sądem odwoławczym
· sprawuje nadzór nad działalnością administracji publicznej i nad działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych
· w niektórych przypadkach ma uprawnienia organu I instancji.
NSA uprawniony jest do podejmowania dwojakiego rodzaju uchwał.
1. Podejmowane na wniosek Prezesa NSA, Prokuratora Generalnego i Rzecznika Praw Obywatelskich
2. Uchwały podejmowane z inicjatywy sądu orzekającego mające na celu rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości przy rozpatrywaniu konkretnej sprawy. Są one wiążące dla sądu tylko w tej konkretnej sprawie.
W NSA oraz WSA obowiązuje zasada orzekania w trzyosobowym składzie.
Wyjątek stanowią posiedzenia niejawne w którym sąd orzeka w składzie jednego sędziego. Ponadto postępowania uproszczone i mediacyjne przed wojewódzkim sądem administracyjnym, również rozstrzygane są w składzie jednoosobowym.
Ponadto NSA, uchwały podejmowane na wniosek Prezesa NSA , Prokuratora Generalnego czy Rzecznika Praw Obywatelskich, podejmuje w składzie całej izby siedmiu sędziów lub w składzie poszerzonym.
Wyłączenie sędziego sądu administracyjnego
Jest to zasadą, będąca gwarancją respektowania zasady obiektywizmu i bezstronności postępowania sądu administracyjnego.
Sędzia może być wyłączony, przede wszystkim z mocy ustawy. Katalog przyczyn powodujących wyłączenie sędziego ze sprawy określony jest w art. 18 ustawy – jest to katalog zamknięty.
Wyłączenia te opierają się na przedmiotowych bądź podmiotowych związkach sędziego z daną sprawą bądź stroną postępowania w danej sprawie.
Oprócz wyłączenia sędziego z mocy prawa, istnieje również możliwość wyłączenia sędziego na wniosek strony, lub na żądanie samego sędziego. Możliwość w takiej sytuacji wyłączenia sędziego powstaje w takim przypadku kiedy istnieją co najmniej wątpliwości co do jego bezstronności.
Osobą legitymowaną do złożenia wniosku o wyłączenie sędziego może być każda ze stron postępowania, zarówno organ jak i strona skarżąca.
Wniosek o wyłączenie sędziego może zostać złożony w formie pisemnej bądź ustnie do protokołu. We wniosku tym muszą być zawarte trzy podstawowe elementy:
1. wskazanie sędziego który ma być wyłączony
2. musi być podana przyczyna z powodu której sędzia ma być wyłączony
3. muszą być podane okoliczności uprawdopodabniajace przyczyny wyłączenia
Wniosek o wyłączenie sędziego musi być złożony przed przystąpienie do sprawy. W dwóch przypadkach wniosek taki może być złożony w późniejszym etapie postępowania tj. w sytuacji kiedy przyczyna wyłączenia sędziego zostanie ujawniona w późniejszym etapie postępowania, bądź strona w późniejszym etapie poweźmie wiadomość o zaistnieniu przyczyny. Do chwili rozpoznania wniosku o wyłączenie sędziego, dany sędzia nie powinien podejmować żadnych czynności, poza czynnościami nie cierpiącymi zwłoki, tj. takie, które mogłyby narazić stroną na poważne szkody. Nie zastosowanie się sędziego do powyższego zakazu, nie powoduje nieważności postępowania. Sędzia powinien zawiadomić sąd o zachodzącej podstawie swego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w sprawie.
Orzeczenie o wyłączeniu sędziego wydaje sąd który rozpoznaje w sprawie. W przypadku gdy wniosek o wyłączenie sędziego zostanie złożony w złej wierze, sąd może oddalając wniosek skazać zgłaszającego na karę grzywny. Na postanowienie o ukaraniu grzywną przysługuje zażalenie. Instytucja o wyłączeniu sędziego ma zastosowanie w stosunku do osoby protokolanta, referendarza sądowego, asesora sądowego, prokuratora.
Pojęcie strony postępowania sądowo – administracyjnego
Stroną postępowania sądowo – administracyjnego, będzie każda jednostka, która będzie posiadała zdolność sądową.
Zdolność sądowa, to zdolność do występowania przed sądem administracyjnym w charakterze strony. Zdolność sądową mają cztery podstawowe rodzaje podmiotów:
1. osoby fizyczne i osoby prawne
2. państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne
3. inne jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej jeżeli istnieje możliwość nałożenia na te jednostki obowiązku
4. organizacje społeczne , mające lub nie mające osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób
Zdolność sądowa jest konieczną przesłanką zdolności procesowej, czyli zdolność do samodzielnego podejmowania czynności w postępowaniu sądowo – administracyjnym. Zdolność procesową posiadają odpowiednio te jednostki, które posiadają zdolność sądową.
Osoba fizyczna, która nie posiada zdolności procesowej czynności w postępowaniu sądowo-administracyjnym może dokonywać tylko poprzez swoje przedstawiciela ustawowego.
Przedstawiciel ustawowy jest to osoba uprawniona do tej funkcji na podstawie ustawy. Jeżeli dana osoba fizyczna utraci zdolność procesową w toku postępowania lub nastąpi śmierć jej przedstawiciela ustawowego, postępowanie sądowo –administracyjne ulega zawieszeniu. Osoby prawne i jednostki organizacyjne , które posiadają zdolność sądową a tym samym zdolność proces-ową , czynności w postępowaniu sądowo –administracyjnym dokonują poprzez swoje organy bądź osoby uprawnione do działania w ich imieniu.
Organy bądź osoby prawne uprawnione do działania w imieniu swoich jednostek organizacyjnych, obowiązane są wykazać swoje umocowanie odpowiednim dokumentem przed podjęciem pierwszej czynności postępowania. Dla strony która nie ma zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego, jak również dla strony która nie ma powołanego organu do jej reprezentowania, sąd może ustanowić kuratora.
Ustanowienie kuratora następuje na wniosek strony postępowania. Może być on ustanowiony w celu dokonania przez stronę czynności nie cierpiących zwłoki.
Kwestię ustanowienia kuratora sąd rozstrzyga w drodze postanowienia . na postanowienie to przysługuje skarga kasacyjna.
W postępowaniu oprócz stron, mogą również brać udział uczestnicy. Artykuł 33 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wyróżnia dwa rodzaje uczestników postępowania:
1. uczestnicy na prawach strony
2. pozostali uczestnicy postępowania
Do uczestników postępowania na prawach strony, zalicza się podmioty charakteryzujące się trzema cechami:
1. osoby, które brały udział w postępowaniu administracyjnym
2. osoby, które nie wniosły skargi
3. ich interesu prawnego dotyczy wynik postępowania sądowo – administracyjnego
W charakterze innych uczestników postępowania mogą występować dwie kategorie podmiotów:
1. osoby które nie brały udziału w postępowaniu sądowo administracyjnym, a wynik postępowania dotyczy ich interesu prawnego
2. organizacje społeczne, występujące w postępowaniu w cudzej sprawie, która mieści się w zakresie ich statutowej działalności
Uczestnicy na prawach strony stają się nimi z momentem wszczęcia postępowania z mocy samego prawa. Sąd ma obowiązek zawiadomienia ich o wszczęciu postępowania, natomiast pozostali uczestnicy mogą wziąć udział w postępowaniu jeżeli zgłoszą odpowiedni wniosek i jeżeli sąd dopuści ich do udziału w danej sprawie. O tym sąd orzeka w drodze postanowienia. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie.
W postępowaniu sądowo – administracyjnym obowiązuje zasada wolnego wyboru sposobu działania przed sądem. Oznacza to że strony mogą same decydować czy będą postępowały osobiście czy przez pełnomocników. Osoby, które mogą być pełnomocnikami wymienia art. 35 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dana osoba staje się pełnomocnikiem na podstawie udzielonego przez stronę pełnomocnictwa. W postępowaniu sądowo administracyjnym występują trzy rodzaje pełnomocnictw:
1. ogólne doprowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi
2. do prowadzenia poszczególnych spraw
3. do niektórych tylko czynności w postępowaniu
Zakres pełnomocnictwa ogólnego i pełnomocnictwa do prowadzenia poszczególnych spraw, określa art. 39 ustawy, natomiast zakres pełnomocnictwa do dokonywania tylko niektórych czynności w postępowaniu, wyznaczany jest umową cywilno – prawną. Przy dokonywaniu pierwszej czynności pełnomocnik obowiązany jest dołączyć do akt sprawy udzielone mu pełnomocnictwo. Zasadą jest, że pełnomocnictwo udzielane jest w formie pisemnej. Istnieje możliwość udzielenia pełnomocnictwa w toku postępowania , w formie ustnej i odnotowanie tego oświadczenia woli przez stronę, w protokole. Nie dołączenie pełnomocnictwa do skargi stanowi brak formalny. Wszelkie czynności pełnomocnika wykonywane w zakresie udzielonego pełnomocnictwa, mają bez-pośredni wpływ na sytuację prawna mocodawcy. W sytuacji kiedy strona występuje łącznie z pełnomocnikiem na rozprawie, może ona prostować bądź odwoływać czynności wykonywane przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo jest skuteczne do czasu jego wypowiedzenia. O wypowiedzeniu pełnomocnictwa należy zawiadomić sąd, a jego wypowiedzenie może nastąpić w formie pisemnej bądź ustnie do protokołu. Pełnomocnictwo wyg-asa w razie śmierci strony bądź utraty przez nią zdolności sądowej.
Pisma w postępowaniu sądowo – administracyjnym
Regułą jest że w postępowaniu sądowo –administracyjnym wszelkie podejmowane w nim czynności muszą być zainicjowane odpowiednim pismem złożonym przez stronę. Pojęciem „pismo” w postępowaniu sądowo –administracyjnym określane są wnioski i oświadczenia stron.
Terminem „wnioski” określane są wszelkie zgłaszane przez stronę żądania. Żądania te mogą dotyczyć zarówno samego rozstrzygnięcia sprawy jak i również różnych innych rozstrzygnięć ubocznych. Oświadczenie jest to prezentowane przez stron stanowisko w sprawie. Oświadczenia mogą być to oświadczenia woli (np. chęć cofnięcia skargi) jak i oświadczenia wiedzy (np. ustosunkowanie się do danych dowodów). Elementy składowe pisma wymienia art. 46 ustawy p.o.p.p.s.a. Składając pismo w postępowaniu sądowo- adm-inistracyjnym strona musi dołączyć odpis tego pisma oraz odpisy załączników dołączonych do tego pisma, w takiej ilości jaka jest ilość uczestników danego postępowania. Wniesione do sądu pismo sąd kontroluje pod względem formalnym, sprawdzając czy dane pismo spełnia minimalne warunki formalne. Jeżeli pismo nie spełnia wszystkich warunków formalnych, wówczas bieg pisma jest wstrzymywany, a sąd wzywa stronę do poprawienia bądź uzupełnienia braków.
W wezwaniu tym sąd określa jakich poprawek należy dokonać lub jakie braki maja być uzupełnione i wyznacza stronie na realizację – 7 dniowy termin. Jeżeli strona w wyżej wyznaczonym terminie nie uzupełni pisma, sąd pozostawia je bez rozpoznania. W kwestii pozostawienia, w takim przypadku pisma bez rozpoznania decyduje przewodniczący w drodze zarządzenia – podlega ono zaskarżeniu poprzez zażalenie.
W przypadku jeżeli braki formalne dotyczą skargi do WSA, skargi kasacyjnej, zażalenia , skargi o wznowienie postępowania, nie usuniecie braków powoduje jej odrzucenie.
Siedmiodniowy termin na uzupełnienie bądź poprawienie pisma jest terminem ustawowym i nie może być on skracany ani przedłużany przez sąd. Jeżeli wezwana strona usunie w wyznaczonym terminie braki bądź uzupełni pismo, wówczas uważa się je za wniesione, w momencie kiedy posiadało jeszcze braki formalne.
Skarga
Jak już było wspomniane, w postępowanie sądowo- administracyjne musi być zainicjowane przez odpowiedni podmiot i jest ono wszczynane przede wszystkim w momencie wniesienia przez uprawniony podmiot, skargi. Skargę może wnieść każdy, kto ma w tym interes prawny. Poza tym skargę może wnieść prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w sprawie dotyczącej interesu prawnego innej osoby jeżeli sprawa ta mieści się w zakresie jej działalności statutowej i brała ona udział w postępowaniu administracyjnym.
Możliwość wniesienia skargi przysługuje również innym podmiotom na postawie przepisów szczególnych.
Wniesienie skargi jest pierwszą czynnością procesową skarżącego. Jeżeli skargi wnosi więcej podmiotów i dotyczy ona tego samego przedmiotu zaskarżenia, wówczas ma miejsce w postępowaniu sądowo –administracyjnym współuczestnictwo.
Współuczestnictwo stanowi połączenie kilku żądań w jednym postępowaniu. Współuczestnictwo może występować tylko po stronie skarżącej. Prawo do wniesienia skargi jest uwarunkowane wcześniejszym wyczerpaniem przez skarżącego, środków zaskarżenia, przysługujących w administracyjnym toku instancji. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia, wniesienie skargi do sądu administracyjnego musi być poprzedzone wezwaniem organu administracji do usunięcia naruszenia prawa. Poprzez wyczerpanie wszystkich środków zaskarżenia, rozumiemy taką sytuację w której stronie nie przysługuje już żaden środek zaskarżenia – taki jak np. odwołanie od zażalenia, przed organem administracji.
Termin do usunięcia przez organ naruszenia prawa, do którego wcześniej został wezwany przez stronę, wynosi 14 dni i biegnie on od momentu, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu bądź podjęciu czynności. Obowiązek wyczerpania środków zaskarżenia przysługujących w administracyjnym toku instancji, nie dotyczy Rzecznika Praw Obywatelskich i Prokuratora Generalnego. Skargę wnosi się w terminie 30 dni , licząc od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Termin do wniesienia skargi , przez skarżącego działającego poprzez pełnomocnika zaczyna biec od dnia doręczenia rozstrzygnięcia pełnomocnikowi, bez względu na to czy wcześniej otrzymał je skarżący czy też nie. Termin do wniesienia skargi przez Prokuratora Generalnego bądź Rzecznika Praw Obywatelskich wynosi 6 miesięcy od dnia doręczenia rozstrzygnięcia stronie w sprawie indywidualnej. Jeżeli chodzi o wydany akt lub inną podjętą czynność, która nie dotyczy sprawy indywidualnej, termin powyższych 6 miesięcy liczy od dnia wejścia w życie danego aktu, bądź od dnia podjęcia czynności, która ma być zaskarżona. Jeżeli przed wniesieniem skargi, nie nastąpiło wcześniejsze wezwanie organu administracji do usunięcia naruszenia prawa, termin 30 dniowy liczy się od dnia , w którym organ wydał rozstrzy-gnięcie w tej sprawy , natomiast jeśli nie wydał takiego rozstrzygnięcia lub nie usunął naruszenia prawa , termin wynosi 60 dni od dnia wystosowania wezwania do tego organu.
Inne terminy do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, mogą określać przepisy szczególne. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przed-miotem skargi. Organ ma 30 dni na udzielenie odpowiedzi na skargę, a następnie wraz z odpowiedzią i aktami sprawy przesyła do sądu administracyjnego.
Organ po złożeniu do niego skargi ma możliwość tzw. autokontroli, chodzi tu o kontrolę zaskarżonego aktu bądź zaskarżonej czynności pod kątem zarzutów przedstawionych w skardze przez skarżącego. W wyniku tej autokontroli, organ administracji, może uwzględnić skargę w całości co do istoty sprawy, powiadamiając o swojej decyzji sąd. Na takie rozstrzygnięcie autokontrolne , uwzględniające skargę przysługuje już skarga bezpośrednio do sądu administracyjnego. Organ może podjąć rozstrzygnięcie autokontrole uwzględniające skargę do dnia rozpoczęcia pierwszej rozprawy. Mimo obowiązywania od 2004 roku zasady wnoszenia skargi do sądu administracyjnego za pośrednictwem organu administracji, do końca 2005 roku, skarga wniesiona w terminie bezpośrednio do sądu administracyjnego jest skuteczna. (przepisy przejściowe) Jeżeli organ nie dopełni obowiązku przesłania akt sprawy wraz ze skargą i odpowiedzią na nią , w terminie 30 dni , może zostać nałożona na ten organ przez sąd administracyjny kara grzywny....
ulcik99