Kubicka , Kołodziejczyk R.6. Nadawanie i odbiór przekazów audiowizualnych
1. Tworzywo przekazów audiowizualnych
Przekaz audiowizualny – obrazy wizualne (ścieżka wideo) + dźwięki akustyczne (ścieżka audio)
Przekazy audiowizualne:
s naturalizm – podobieństwo do świata przedstawianego, autentyzm
s efekt bezpośredniego oglądu rzeczywistości – obrazy audio wideo sprawiają wrażenie prawdziwego świata choć przecież nim nie są
s wieloznaczne
s eliptyczność narracji – niedopowiedzenia, luki, balansowanie między sferą konkretności a abstrakcji
s audio uzupełnia wideo i odwrotnie
2. Język i tekst audiowizualny
Język audiowizualny można analizować jak werbalny (morfologia, składnia, semantyka); różnica: cyfra vs analog
s morfologia: aspekt języka avi – kadr
- Kadr – rama przedstawiająca przestrzeń + ruch obiektów i postaci w niej, które usytuowane są w planie
+ warstwa akustyczna (dźwięki naturalne, muzyka, mowa)
- Plan ogólny – pokazuje scenerię akcji
- Plan amerykański – od kolan w górę – pokazuje zachowania; głowa – stany psychiczne
- Ujęcie – pokazuje zmiany w czasie – strumień kadrów
s aspekty przekazu avi: przestrzeń, ruch obiektów, zmiany w czasie
Zbliżenia bardziej angażują widza emocjonalnie (wrażenie bliskości osoby)
Montaż: nadawanie ujęciom konstrukcji składniowej
Frazy (sceny) + sekwencje
- Fraza – kilka ujęć powiązanych dramaturgicznie jednością miejsca i czasu
- Sekwencja – układ fraz powiązanych jednością akcji; zorganizowane by tworzyć spójny tekst audiowiz.
s Składnia: czasowe uporządkowanie obrazów i dźwięków, relacje między nimi i wzajemny kontekst
s Semantyka: kompozycja całości
3. Konstruowanie i nadawanie przekazów audiowizualnych
Właściwości przekazów audiowizualnych:
s spektakularność i widowiskowość – b. ważne; konieczna jest akcja i dramatyzacja
s symulacja – wszystko jest wyreżyserowane, udawana naturalność
s homogenizacja treści – przekaz kierowany do przeciętnego odbiorcy upraszcza trudne zagadnienia
s wielofunkcyjna instrumentalizacja – skutek i przyczyna wybiórczego traktowania treści
s selektywność - zaburzenie czasowych, przestrzennych i przyczynowych relacji między pokazywanymi
konkretnymi i jednostkowymi zdarzeniami + pozbawienie szerszego kontekstu à świat zdeformowany
Selektywność działa na wielu poziomach (od strony nadawcy i odbiorcy oraz poglądów)
Skłonność do dramaturgii w TV prowadzi do deformacji obrazu świata (nadreprezentacji niezwykłych zdarzeń).
Prawdopodobnie przyczynia się też do dezaktywizacji i bierności odbiorców przyzwyczajonych do „stania z
boku” gdy coś się dzieje
4. Odbiór przekazów audiowizualnych – selekcja treści
Odbiór – zachowania odbiorcze lub specyfika procesu recepcji
Odbiór jest selektywny; selekcja na 2 poziomach:
s percepcyjny – kierowany przez procesy uwagi
s treściowy – inicjowany przez zainteresowania i potrzeby odbiorcy, który ogląda TV dla informacji,
rozrywki, samorozwoju i samookreślania oraz kontaktu z innymi uczestnikami wspólnoty komunikacyjnej
Przekaz audiowizualny jest odbierana przez „krótkie spojrzenia” a nie wodzenie wzrokiem po ekranie à zdarzenia są więc chaotyczne a spajać ma je ścieżka dźwiękowa
Czas i natężenie koncentracji uwagi na treściach TV są zarządzane przez procesy rozumienia
+ Ciągłość przekazu opiera się na stałym odbiorze ścieżki dźwiękowej à ludzie oglądają to, co zrozumieją
ze ścieżki dźwiękowej, a zniechęcają się tym, czego nie zrozumieją
Mechanizmy uwagi odpowiadają też za selekcję przekazu na zasadzie kontaminacji
Kontaminacja – bezwładność odbiorców wobec irrelewantnych treści (np.reklam), pojawiających się w trakcie programów mocno przyciągających uwagę, lub na oglądaniu nieinteresujących programów nadawanych przed lub po programie, który telewidz zamierza oglądać
Kontaminację wywołują programy gromadzące maksymalną l.widzów à obejmuje 2 programy poprzedzające i 2 następujące po takim widowisku
Badania : dane pochodzące z telewizji informacyjnej są słabo pamiętane (6-15% w Polsce)
5. Odczytywanie znaczenia przekazów audiowizualnych – mechanizmy spójności
Rozumienie przekazów audiowizualnych – proces poznawczy podjęty w celu:
s rozpoznania elementów składowych tekstu audiowizualnego: czasu, miejsca, bohaterów, ich zamiarów
s wyodrębnienia w przekazie elementów ważnych i istotnych
s ich uporządkowania w związki przyczynowe, czasowe, przestrzenne i inne
s wyjaśnienia tych powiązań przez odwołanie się do treści wywnioskowanych, nieobecnych w przekazie
Rozumienie = dorozumiewanie się à wielopłaszczyznowa aktywność umysłowa, uruchamiana podczas pierwszego i każdego kolejnego kontaktu z przekazem (online), która może też trwać po jego zakończeniu (offline)
Różne poziomy rozumienia:
s składnia języka audiowizualnego = reguły komponowania sekwencji ujęć
s reguł synchronizacji treści wizualnych i audialnych
s płaszczyzn interpretacji (rzeczywistość, żart, ironia)
s symboliki przekazu
s intencji przekazu
s implikacji przekazu = wniosków dla rzeczywistości pozamedialnej
Efekt Rozumienia – aktywna, dynamiczna reprezentacja umysłowa tekstu audiowizualnego
Jak się nabywa wiedzę: koncepcje modułowe.
Badanie efektów opracowania napływających informacji: koncepcje poznawczych reprezentacji świata
Modułowe:
s Koncepcja ograniczonej pojemności systemu przetwarzania informacji audiowizualnej A.Lang – dotyczy raczej technologii wytwarzania i użytkowania wiedzy z mediów audiowizualnych
s Modułowe modele umysłu – odwzrowanie w umyśle świata przedstawionego w tekście werbalnym przyjmuje formę sądów lub quasi-obrazowych przedstawień sytuacyjnych
s Modułowy model rozumienia tekstu van Dijka i Kintscha : umysłowa reprezentacja powstaje w podsystemie pamięci bieżącej w wyniku interakcji 3 rodzajów danych:
s aktualnych danych percepcyjnych (modalność wzrokowa)
s ogólnej wiedzy o języku i świecie
s danych pochodzących z powstającej dopiero reprezentacji tego tekstu
à ta reprezentacja jest podstawą drugiego systemu danych w pamięci operacyjnej à dalej: reprezentacja makrostrukturalna (=podstawa tekstowa; koduje treści w sposób kategorialny co umożliwia zrozumienie sensu) à 3 system: pamięć trwała –ogólne odniesienie dla napływających treści; generalizuje, wyciąga wnioski, integruje
Model sytuacyjny może powstawać równocześnie lub po skonstruowaniu podstawy tekstowej
s J.Laird – powstawanie map umysłowych o relacjach między obiektami à model umysłowy zawiera dane o cechach elementu i wspomaga wytwarzanie sądów na jego temat à odwrotnie niż u van Dijka
s Zwaan, Langston, Gresser – Model Indeksowania Wydarzenia
à inf. językowe automatycznie pobudzają umysł do wytworzenia modelu mentalnegoà5 kategorii danych:
1) Miejsce i scenerię akcji 2) osobę bohatera 3) motywy bohatera
4) przyczyny wydarzeń 5) czasowa organizacja wydarzenia / czas i miejsce – ramy modelu
Wyjątkowość modelu indeksowania: wskazanie na dynamikę reprezentacji à 3 stany reprezentacji:
1) Model bieżący 2) model zintegrowany 3) model całościowy
Przełożenie informacji o świecie na język umysłu: za pomocą 3 rodzajów kodów:
s kody odbioru (inf.może być zakodowana w formie cyfrowej, analogowej i kombinowanej)
(inf.obrazowe – kodowane w formie konfiguracji przestrzennych, napisy – kodowane jako sekwencyjne,
wypowiedzi i komentarze – sekwencyjne, inne dźwięki – przestrzeń dźwiękowa)
s kody operacyjne (wyobrażeniowo-przestrzenne, werbalno-sekwencyjne, abstrakcyjno-pozycjonalne= logiczne) à wszystkie 3 odbywają się kolejno lub równocześnie; wizualne opracowanie jest bardziej automatyczne niż rozpoznawanie treści werbalnych
s kody doświadczenia – przekształcają inf. medialną na język umysłu i utrwalają w pamięci długotrwałej
Ohler: w trakcie oglądania powstaje model sytuacyjny pod wpływem: napływających danych + wiedzy ogólnej i filmowej
Wiedza ogólna – uzupełnia niekompletne dane
Wiedza filmowa – ułatwia dostrzeżenie regularności typowych dla danego gatunku
Konstruowanie umysłowej reprezentacji przekazu audiowizualnego obejmuje dwa rodzaje procesów:
s rozpoznawanie języka przekazu – odczytanie kodu i konwencji
s rozpoznawanie gatunku
możliwe ze powinno się zamienić pojęcie gatunku pojęciem schematu narracyjnego, jako uniwersalnego modelu doświadczania i rozumienia świata
6. Interpretacja przekazu audiowizualnego
Interpretacja a rozumienie: interpretacja odnosi się do szerszego kontekstu, odsłania znaczenia ukryte
Schematy interpretacyjne: (pogrubione są efekty)
s wartościowania – odnoszą nowo poznane treści do własnych oczekiwań; konstytuują oceny
s wyjaśniania – odsyłają treści przekazów do ogólnej wiedzy człowieka; lepsze rozumienie
s przeżywania – odnoszą nowe treści do emocjonalnej wrażliwości czł., rozumienie uczuć bohaterów
s idealizowania – porównanie rzeczywistych wydarzeń ze standardami życia; formułowanie oczekiwań
7. Reakcje na przekaz audiowizualny
kraje rozwinięte – dzieci oglądają TV od 1 do 3 h dziennie; Polska: TV ogląda 99,4% osób, ok. 3,5h dziennie
Obrazowy język TV = kod uczestnictwa
Oglądanie à reakcja emocjonalna à kształtowanie się postaw à regulacja systemu nerwowego; regulacja nastroju
Reeves, Nass: ludzie automatycznie utożsamiają przekaz audiowizualny z rzeczywistością
Forma przekazu jest ważniejsza niż jego treść
dareness