POZNAJEMY PRZYRODĘ Poznawanie przyrody przez dzieci przedszkolne to jedno z wielu zadań zawartych w procesie edukacyjnym. Dzieci obcując z przyrodą uczą się ją poznawać i szanować. Kształtują również własną osobowość. Kontakt z przyrodą ułatwia im odkrywanie i rozumienie związków przyczynowo-skutkowych, rozwija umiejętność formułowania wniosków i uogólnień, poprawia koncentrację uwagi oraz doskonali funkcje słuchowe, wzrokowe i kinetyczne. Dzieci zdobywają wartości wychowawcze, estetyczne i patriotyczne. Zabawy badawcze "na dużą skalę" po raz pierwszy zaczęłam organizować swoim dzieciom w grupie II.
W tym celu, wspólnie z wychowankami zorganizowałam we wrześniu kącik badawczy.
Usytuowaliśmy go w pobliżu kącika przyrody, tak, aby okazy znajdujące się tam posłużyły jako "baza doświadczalna" dla naszych badań.
W kąciku badawczym znalazł się mikroskop, lupy, lusterka, sznurki i inne przedmioty potrzebne do eksperymentowania. Praktyczne okazały się podpórki plastyczne, do których dzieci mocowały kartki i bez trudu mogły na tychże kartkach rysować i kreślić różne znaki. Najbardziej przydały się w terenie, w ogrodzie przedszkolnym.
Od września 2003r. do lutego 2005r. przeprowadziłam wiele zabaw badawczych, zaplanowanych obserwacji i eksperymentów.
W bezpośrednich sytuacjach dzieci miały możliwość poznawania siebie oraz otaczający ich świat.
Oto niektóre wybrane zagadnienia, które przybliżyły moim wychowankom poznanie, zrozumienie i przeżywanie przyrody:
· poznawanie owoców jadalnych i niejadalnych dla ludzi oraz warzyw; badanie w sposób polisensoryczny miąższu, badanie wyglądu pestek i zawartych w środku nasion;
· kwaszenie kapusty i poznawanie procesu kwaszenia (eksperyment połączony z obserwacją długotrwałą)
· hodowanie roślin rzeżuchy, owsa, cebuli, fasoli (w wodzie i ziemi) - eksperymenty
i obserwacje długotrwałe
· poznawanie wyglądu drzew liściastych i iglastych (oglądanie z różnych perspektyw drzew) - określanie wyglądu pnia, również i kory, liści, owoców (obserwacje porównawcze)
· oglądanie owadów w ogrodzie: motyli, mrówek, muchy, biedronki, chrabąszczy oraz innych drobnych zwierzątek: dżdżownicy, gąsienicy,
· oglądanie jemioły, gałązek forsycji, wierzby, bzu - obserwacje porównawcze
· obserwacja Słońca - patrzenie na Słońce przez krótki czas "gołym okiem" oraz przez kolorowe szkiełka, folie, słoneczne okulary, lornetkę oraz patrzenie na niebo wieczorem - po powrocie do domu
· poznawanie Układu Słonecznego, zjawisk świetlnych: dzień i noc - poznawanie w sposób pośredni
· poznawanie właściwości wody, piasku, śniegu, lodu (badania)
· obserwowanie wody w kałużach, kropli deszczu na liściach, topniejących sopli, śniegu, szadzi na drzewach, lodu (wody na zamarzniętych kałużach)
· oglądanie wierzchniej warstwy ziemi po "drobnym" deszczu i zaraz po wyschnięciu - (obserwacje porównawcze)
· zbieranie okazów przyrodniczych w ogrodzie, gromadzenie ich w kąciku przyrody
· poznawanie siebie (własnego ciała, narządów zmysłów) jako żywy organizm i jako cząstki przyrody - poznawanie procesów fizjologicznych: oddychania, snu i odpoczynku, poruszania się, odżywiania, rozmnażania, wzrostu
Prowadziłam również zajęcia z zakresu edukacji ekologicznej.
W marcu 2004r.przystąpiłam do Programu Edukacji Ekologicznej m. st. Warszawy dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym i Wczesnoszkolnym.
W ramach tego programu przeprowadziłam cykl zajęć z obszarów merytorycznych zawartych w Programie Edukacji Ekologicznej:
Prowadząca: Anna Walczak
Temat "LODOWE ZABAWY"
Rodzaj: zabawy badawcze
Forma: z całą grupą, w zespołach, indywidualnie
Metody: czynnościowa - działalność praktyczna dzieci
obserwacja bezpośrednia
problemowa
Cele:
1Poznawanie przez dzieci przyrody nieożywionej - odkrywanie właściwości lodu, wyjaśnienie dzieciom skąd bierze się lód.
2. Doskonalenie u dzieci umiejętności formułowania wniosków.
3. Nabywanie przez dzieci zdolności obserwacyjnych..
4. Wdrażanie dzieci do współdziałania w zespole.
Środki wspomagające działania:
lód przyniesiony z ogródka, kostki lodu, pojemniki, szklanka, słoiki, blaszany kubeczek, lampa biurowa, zapalacze, ręczniki jednorazowe, ściereczki, lupa dla każdego dziecka, kółeczka w 5 kolorach (dla każdego zespołu jeden kolor), tekst zagadki, materiał papierniczy, karteczki z cyframi od 1 do 7,
Przebieg sytuacji edukacyjnej:
1Wprowadzenie do tematu - odgadnięcie zagadki:
"Zimą lśniący wisi
przy oknie, okapie,
gdy słońce przygrzeje
woda z niego kapie?"
(sopel lodowy)
Wyjaśnienie dzieciom, że będą bawiły się lodem i poznają jego właściwości.
2. "Skąd bierze się lód?" - burza mózgów. Spontaniczne wypowiedzi dzieci.
Uzupełnienie przez nauczycielkę informacji dotyczących powstawania lodu w przyrodzie.
3. "Co możemy powiedzieć o lodzie?" - poznawanie właściwości lodu w sposób polisensoryczny. Każde dziecko otrzymuje kostkę lodu. Manipulowanie lodem w celu wyszczególnienia cech jakościowych; oglądanie lodu "gołym" okiem i przez lupę, dotykanie, stukanie, uderzanie o blat stołu, wąchanie, dotykanie językiem - prowokowanie dzieci do wypowiadania własnych spostrzeżeń.
Zapisanie spostrzeżeń na kartce przez nauczycielkę.
4. Zabawy eksperymentalne - topnienie lodu w sytuacjach zaaranżowanych przez nauczycielkę.
Podział dzieci na czteroosobowe zespoły, przydzielenie dzieciom z danego zespołu kółeczek w tym samym kolorze. Podanie dzieciom instruktażu dotyczącego działania:
· odszukanie stanowisk pracy - znak rozpoznawczy: kolor kółeczka;
· obejrzenie zgromadzonych przyborów potrzebnych do wykonania eksperymentu;
· "Jak myślicie, do czego możemy wykorzystać leżące tu przedmioty?" - prowokowanie dzieci do udzielenie informacji, wysłuchanie wszystkich pomysłów, weryfikowanie pomysłów. Nauczyciel wyjaśnia dzieciom, co będą robiły. Przypomina o bezpieczeństwie w czasie wykonywania zadania i przestrzega dzieci, że nie wolno brać lodu do buzi!
Dzieci na sygnał nauczycielki wkładają jednocześnie jedną kostkę lodu do pojemnika i:
1 zespół ustawia pojemnik na kaloryferze
2 zespół ustawia pojemnik pod zapaloną lampą biurową
3 zespół ustawia pojemnik na stole w temperaturze pokojowej
4 zespół ustawia pojemnik na szklance z gorącą wodą ( UWAGA! Zachować bezpieczeństwo)
5 zespół - dzieci z tego zespołu trzymają kostkę lodu w dłoni (wymieniają się, ponieważ lód jest zimny) nauczycielka wystawia pojemnik za okno woźna oddziałowa trzyma blaszany garnuszek nad zapalaczem.
Dzieci przemieszczają się od stanowiska do stanowiska w celu dokonywania obserwacji: patrzą na lód i stwierdzają, co się z nim dzieje. Poszczególne zespoły głośno sygnalizują moment całkowitego roztopienie lodu i wtedy otrzymują karteczkę z odpowiednią cyfrą1, 2, 3, 4, ......7
Wnioskowanie:
dzieci wyciągają wnioski, próbują uzasadnić, jaki czynnik wpłynął na roztopienie się lodu
WNIOSEK: To ciepło wpływa na topnienie się lodu. Im większa temperatura otoczenia, tym lód topi się szybciej!. Z roztopionego lodu powstaje woda. Kiedy jest zimno, lód nie topnieje!
(wskazanie na lód w pojemniku, który stał za oknem).
5. Likwidacja zajęcia - udział dzieci w sprzątaniu.
Podziękowanie i pochwała dzieci za ich aktywność.
Opracowała:
Anna Walczak
TEMAT "LODOWY PAŁAC"
Rodzaj: zabawy twórcze
Forma: z całą grupą, zespołowo, indywidualnie
Metoda: słowna,
twórczego myślenia - techniki: skojarzenia, dedukcja, transformacja
1.Rozwijanie u dzieci operacji umysłowych - myślenia i wyobraźni.
2. Tworzenie warunków umożliwiających dzieciom nabywanie umiejętności planowania pracy w zespole, współdziałania z innymi w celu doprowadzenie pracy do końca.
3. Dostarczenie dzieciom pozytywnych emocji i czerpania radości z dobrze wykonanego zadania.
Szary papier z napisem "LÓD", oraz "CO BY BYŁO, DGYBY CAŁĄ ZIEMIĘ POKRYŁ LÓD", flamaster, dwa rodzaje dużych klocków, tekst wiersza "Sopelki" Czesława Janczarskiego
1.Zaproszenie dzieci do zabawy.
2. Odsłuchanie z wierszem "Sopelki" Cz. Janczarskiego.
Przypomnienie właściwości lodu. Zwrócenie uwagi na piękno zimowej aury. Ukazanie konieczności zachowania bezpieczeństwa podczas przechodzenia w pobliżu zwisających sopli.
3. Skojarzenia "Gwiazda" - technika twórczego myślenia. Dzieci podają propozycje, jakie kojarzą się im z lodem.
LÓD
Propozycje zapisują nad strzałkami dzieci, które potrafią pisać.
4."CO BY BYŁO, GDYBY CAŁĄ ZIEMIĘ POKRYŁ LÓD............................" - dedukcja.
Dzieci zastanawiają się, wymyślają odpowiedzi na postawione pytanie. Podają propozycje, które spisują dzieci już piszące przy pomocy nauczyciela.
5. "Lodowy pałac" - zabawa konstrukcyjna. Dzieci podzielone na dwa zespoły, budują pałac z dużych klocków.
ZADANIE DLA DZIECI - zbudować pałac, jakiego jeszcze żaden budowniczy nie zbudował - technika transformacji.
6.Oglądanie wybudowanych pałaców. Dzieci podają propozycje, kto może zamieszkać w tych pałacach.
Wyrażenie akceptacji i uznania dzieciom za ich pracę, oryginalność i pomysłowość w działaniu. Podziękowanie za wspólną zabawę.
MOŻLIWOŚCI KONTYNUACJI:
thorba