Opis konstrukcji teodolitu.docx

Opis konstrukcji teodolitu.

     Teodolit jest przyrządem do mierzenia kątów poziomych. Przez wyposażenie go w specjalne części dodatkowe można go również zastosować do pomiaru kątów pionowych i do niwelacji geometrycznej. Taki teodolit nazywamy uniwersalnym.
     Teodolit składa się z czterech zasadniczych części; l) spodarki, 2) limbusa, 3) alhidady i 4) lunety.
     Dolna część przyrządu, zwana spodarką, składa się z trójramiehnej podstawki z trzema śrubami nastawowymi, na których opierają się ramiona, Trójramienna podstawa przechodzi wyżej w wydrążony stożkowo walec. W wydrążeniu tym spoczywa stożkowa oś alhidady, zwana osią pionową instrumentu DD, U góry walec przechodzi w krążek L o stożkowe ściętym posrebrzanym obwodzie z podziałem na stopnie, zwany l i m b u s e m. Z osią pionową instrumentu połączony jest krążek z dwoma noniuszami do odczytywania stopni, zwany alhidadą, Na dwóch nóżkach, połączonych z alhidadą, spoczywa oś obrotu lunety (yy na rys. 96).

W czasie pomiaru ustawia się cały przyrząd na słupku lub na statywie, skadającym się z głowicy i 3 nóżek. W środku głowicy jest kilkucentymetrowy otwór, przez który przechodzi śruba do przykręcania przyrządu. Otwór ten jest większy od średnicy śruby, przez co centryczne ustawienie instrumentu nad punktem w polu jest ułatwione. Śruba do przymocowania przyrządu do statywu ma na dolnym końcu haczyk do zawieszania pionka.

1. Głowica statywu. 

2. Nóżka statywu. 

3. Śruba do przykręcania instrumentu do statywu. 

4. Haczyk do zawieszania pionka. 

5. Spodarka. 

6. Śruba nastawowa. 

7. Limbus. 

8. Sprzęg (zacisk) limbusa. 

9. Sprzęg (zacisk) alhidady. 

10. Leniwka (śruba mikrometryczna) alhidady. 

11. Lupa do odczytywania noniusza. 

12. Luneta. 

13. Okular. 

14. Obiektyw. 

15. Leniwka lunety. 

16. Śrubka rektyfikacyjna krzyża z nitek pajęczych. 

17. Libella. 

18. Limbus pionowy.

Politechnika Krakowska

Instytut Geotechniki

Zakład Geodezji Inżynieryjnej

Sprawozdanie nr II z przedmiotu

GEODEZJA

Marcin Biesiada

Monika Galica

Aleksandra Zuch

Gr.10

METODY POMIARU KATÓW POZIOMYCH

1. Pomiar pojedynczego kata
- Celujemy na sygnal lewego ramienia kata, zapisujemy jego odczyt w dzienniku, notujac takze oznaczenie stanowiska i punktów celu.
- Nastepnie zaburzamy odczyt sruba ruchu leniwego, po czym ponownie celujemy i zapisujemy drugi odczyt (robimy tak celujac do kazdego sygnalu).Do obliczen bierzemy srednia z tych dwóch odczytów.
- Celujemy na sygnal prawy i zapisujemy jego odczyt, konczac w ten sposób jeden pomiar danego kata w I polozeniu lunety (tzw. pólpoczet).
- Drugi pólpoczet realizujemy po obrocie lunety przez zenit i alidady o 1800, ale celujemy w kolejnosci odwrotnej tj. najpierw na cel prawy, potem zas na lewy zachowujac jednak wlasciwa kolejnosc zapisów w odpowiednich wierszach dziennika (w ten sposób wykonalismy jeden poczet pomiaru pojedynczego kata).
- Zwiekszenie dokladnosci okreslenia kata uzyskamy, wykonujac pomiar w kilku poczetach (nalezy pamietac o przesuwaniu limbusa).
- Wartosc kata jest srednia z wszystkich poczetów.
- Nalezy sprawdzic zachowanie nastepujacych kryteriów dokladnosciowych:

* Róznice odczytów przy dwukrotnym wycelowaniu nie powinny przekraczac wartosci ±2t, gdzie t -dokladnosc odczytu danego teodolitu.
* Wyniki z pólpoczetów tego samego poczetu nie powinny zbytnio odbiegac od siebie (duze róznice swiadcza o nadmiernych bledach instrumentalnych)
* Wyniki poszczególnych poczetów nie powinny sie od siebie róznic wiecej niz o wartosc ±tÖ2

- Dla kontroli wykonujemy dodatkowe obliczenia. Sumujemy odczyty wierszami, nastepnie od sumy dla prawego celu odejmujemy sume dla lewego celu. Polowa tej róznicy powinna byc równa sredniej wartosci kata dla danego poczetu.
- Wykonujemy szkic kata, na którym musi byc widoczna orientacja lewego i prawego ramienia.

2.Pomiar katów metoda kierunkowa
Metoda kierunkowa polega na celowaniu do kolejnych punktów P1,P2,..., które wyznaczaja pek prostych, wychodzacych ze stanowiska S i wykonaniu w I i II polozeniu lunety odczytów kierunków dla tych punktów oraz okreslenia kierunków zredukowanych K1,K2,..., do celowej punktu wyjsciowego P1.

- Celujemy do wybranego punktu wyjsciowego, przy czym orientujemy na ten cel limbus odczytem nieco powyzej zera, który zapisu-jemy do dziennika polowego (tak jak w metodzie poprzedniej odczyt zaburzamy i ponownie nastawiamy)
- Celujemy i zapisujemy odczyty do pozostalych punktów celu w kolejnosci ich nastepowania po sobie w kierunku na prawo od punktu poczatkowego, konczac odczytem zamykajacym (ponownie na punkt wyjsciowy).
Odczyt poczatkowy i zamykajacy nie powinny sie róznic od siebie o wartosc ±2t (t - dokladnosc pojedynczego odczytu)
- Po obrocie lunety i alidady w drugie polozenie, rozpoczynamy druga pólserie od ponownego wycelowania do punktu poczatkowego, zanotowania jego kierunku w dzienniku, po czym celu-jemy i zapisujemy kierunki do pozostalych punktów, lecz w odwrotnej kolejnosci, czyli obracamy alidade w lewo. Odczyt zamykajacy konczy pierwsza serie pomiaru (podobnie realizuje-my dalsze serie, pamietajac o przesuwaniu limbusa)
- Po wykonaniu pomiarów redukujemy pierwszy odczyt kazdej pólserii do zera, i kazdy nastepny odczyt tej pólserii redukujemy o ta wlasnie wartosc.
- Kazdy zredukowany kierunek z dwóch pólserii usredniamy, a nastepnie liczymy róznice pomiedzy odczytem zamykajacym i poczatkowym, która stanowi odchylke.
f = OZ - OP
- Nastepnie liczymy poprawki dla poszczególnych kierunków i wpisujemy je do dziennika polowego na czerwono. Vi = (-f/n)*ni
n - ilosc kierunków; ni - i-ty kierunek
- Poprawione kierunki wpisujemy do formularza
- Ostateczne wartosci kie-runków zredukowanych otrzymujemy poprzez usrednienie wyników z po-szczególnych serii.
- Wykonujemy szkic punktów i kierunków, na którym musi byc widoczna orientacja kierunku poczatkowego.
- Kryteria dokladnosciowe sa takie jak w metodzie poprzedniej.