Wspaniale Orinoko.pdf

ł Jules Verne

Wspaniałe Orinoko

Tłumaczenie Wacław Leszek Kobieła

Tytuł oryginału: Le superbe Orénoque

SPIS TREŚCI

Część 1 3

I Seńor Miguel i jego dwaj koledzy 4

II SierŜant Martial i jego siostrzeniec 9

III Na pokładzie Simona Bolivara”

IV Pierwszy kontakt 17

V „Maripare” i „Gallinetta” 21

VI Z wyspy na wyspę 25

VII Między Buena Vistą a Urbana

VIII Tuman kurzu na horyzoncie

X U ujścia Mety40

XI Odpoczynek w wiosce Atures 46

XII Kilka spostrzeŜeń Germaina Paterne

XIII Czciciele tapira 53

XIV Chubasco 57

XV San Fernando

Część 2 68

I Kilka słów o przeszłości

II Pierwszy etap 74

III Dwudniowy postój w Danaco 78

IV Ostatnie rady seńora Manuela Assomptiona

V Drętwy elektryczne 85

VI Straszliwe obawy 88

VII Obozowisko pod Pic Maunoir

VIII Mały Indianin

IX Sierra102

X Bród Frascaés106

XI Misja Santa Juana 112

XII W drogę 116

XIII Dwa miesiące w misji

120

IX Trzy pirogi Ŝeglują wspólnie

XIV PoŜegnanie126

Część 1

Seńor Miguel i jego dwaj koledzy

Panowie, naprawdę nic nie wskazuje na to, by ta dyskusja mogła się rozsądnie

zakończyć — powiedział seńor * Miguel, starając się rozdzielić wzburzonych

adwersarzy.

— Zapewne… ona się nigdy nie zakończy… — westchnął zmęczony juŜ seńor

Felipe — a w kaŜdym razie ja nie uznam poglądów seńora Varinasa.

— Ani ja nie wyrzeknę się mych poglądów na korzyść seńora Felipe!

Od ponad trzech godzin, ci dwaj uparci uczeni, dyskutowali, nie chcąc w niczym

sobie ustąpić, nad biegiem rzeki Orinoko * . Czy ta sławna rzeka Ameryki Południowej,

główna arteria Wenezueli, w pierwszej części swego biegu faktycznie płynie ze

wschodu, jak podają najnowsze mapy, czy przypadkiem nie z południowego zachodu?

W takim razie, czy Guaviare lub Atabapo nie są mylnie uznawane za dopływy?

— To Atabapo jest właściwym Orinoko — oznajmił stanowczo seńor Felipe.

— To Guaviare — stwierdził nie mniej stanowczo seńor Varinas.

Natomiast seńor Miguel zgadzał się ze współczesnymi geografami. Ich zdaniem

źródła Orinoko znajdują się w tej części Wenezueli, która graniczy z Brazylią i z

Gujaną Brytyjską i w ten sposób rzeka jest wenezuelska w całym biegu. Ale na

próŜno seńor Miguel próbował przekonać swych dwóch przyjaciół, którzy nie

zgadzali się poza tym w innym punkcie, nie mniej waŜnym.

— Nie — powtarzał pierwszy — Orinoko ma swe źródła w Andach na terenie

Kolumbii i Guaviare, którą bierze pan za dopływ, to w istocie po prostu Orinoko,

kolumbijskie w górnym biegu, a wenezuelskie w dolnym.

— Błąd — zapewniał drugi — to Atabapo jest Orinoko, a nie Guaviare.

— Pomyłka, moi przyjaciele! — wtrącił seńor Miguel. — Jedna z najpiękniejszych

rzek Ameryki zrasza tylko nasz kraj, Ŝaden inny!

— Tu nie chodzi o pat rio tyzm — ripostował seńor Varinas — lecz o prawdę

geograficzną. Guaviare…

— Nie… Atabapo! — krzyczał seńor Felipe. I dwaj przeciwnicy, wstając

gwałtownie, patrzyli na siebie roziskrzonymi oczyma.

— Panowie… panowie! — powtarzał seńor Miguel, wspaniały i z natury bardzo

pojednawczy człowiek.

Mapa, która była przyczyną tej kłótni, wisiała nieruchomo na ścianie. Widać było

na niej Wenezuelę, o powierzchni 972 tys. km 2 . JakŜe zmieniły ją wydarzenia

polityczne w stosunku do 1499 roku, gdy Hojeda, współtowarzysz Florentyńczyka

Ameriga Vespucciego, lądując na wybrzeŜu zatoki Maracaibo, odkrył zbudowaną na

palach wśród lagun osadę i nadał jej nazwę Wenezuela, to znaczy Mała Wenecja! Po

wojnie niepodległościowej, której bohaterem był Simon Bolivar, po stworzeniu

kapitanii generalnej Caracas, po podziale ziem dokonanym w 1839 roku między

Kolumbią i Wenezuelą — podziale, który z tej ostatniej uczynił niepodległą republikę

— mapa była zgodna z Ustawą Zasadniczą. Barwne linie dzieliły stan Orinoko na trzy

prowincje: Varinas, Gujana, Apure. Ukształtowanie jego systemu orograficznego * i

hydrograficznego objawiało się wyraźnie licznymi kreskami sieci rzek i strumieni.

Widać było, jak się powiększają w kierunku Morza Karaibskiego, morskiej granicy

prowincji Maracaibo, z miastem o tej samej nazwie jako stolicą, aŜ do ujścia Orinoko,

które oddziela ją od Gujany Brytyjskiej.

Seńor Miguel oglądał mapę, która, co nie ulegało Ŝadnej wątpliwości, właśnie

jemu przyznawała rację, a nie jego kolegom — Felipe i Varinasowi. Wielka rzeka,

bardzo starannie narysowana, kreśliła regularne półkole na obszarze Wenezueli. Od

pierwszego zagięcia, gdzie wlewał swe wody dopływ Apure, aŜ do drugiego zakrętu,

gdzie Guaviare i Atabapo dostarczały wody z Kordyliery Wschodniej * , była w całym

swym biegu ochrzczona wyłącznie wspaniałym imieniem Orinoko.

DlaczegóŜ więc panowie Varinas i Felipe upierali się, próbując szukać źródeł tej

części rzeki w górach Kolumbii, a więc w masywie Sierra Parima sąsiadującym z

górą Roraima, gigantycznym słupem milowym, wysokim na dwa tysiące trzysta

metrów, o który wspierały się naroŜniki trzech państw południowoamerykańskich:

Wenezueli, Brazylii i Gujany Brytyjskiej?

Dla sprawiedliwości trzeba wspomnieć, Ŝe ci dwaj geografowie nie byli jedynymi,

którzy wygłaszali taką opinię. Nie wystarczały twierdzenia odwaŜnych badaczy,

którzy pięli się w górę Orinoko prawie do źródeł: Diaza de la Fuente w 1760,

Babadilly w 1764, Roberta Schomburgka w 1840 roku. Ani badania przeprowadzane

przez Franciszka Chaffanjona, tego nieustraszonego podróŜnika, który wbił flagę

francuską na stokach Parima, skąd sączyły się pierwsze krople Orinoko. Mimo tych

stwierdzeń, które wydawały się być ostatecznymi, dla pewnych upartych umysłów,

wyznawców św. Tomasza, tak samo wymagających dowodów jak ten patron

nieufności, kwestia nie była ostatecznie wyjaśniona.

JednakŜe byłoby wielką przesadą twierdzenie, Ŝe kwestia ta w 1893 roku

pasjonowała nadmiernie ludność w tym rejonie. Oto niedawno, przed dwoma laty,

Hiszpania została powołana jako arbiter i wykorzystując tę okazję ustaliła ostatecznie

granicę między Kolumbią i Wenezuelą. Na dwa miliony dwieście pięćdziesiąt tysięcy

mieszkańców, wśród których było trzysta dwadzieścia pięć tysięcy Indian,

ucywilizowanych lub niezaleŜnych w głębi lasów i sawanny, pięćdziesiąt tysięcy

czarnych, wielu Metysów i pewna grupa białych: cudzoziemców lub farangos

angielskich, włoskich, holenderskich, francuskich, niemieckich, tylko mniejszość

podniecała się tą hydrograficzną tezą. Wśród tej mniejszości znalazło się

przynajmniej dwóch Wenezuelczyków, wyŜej wymieniony Varinas, Ŝądający prawa

dla Guaviare i wyŜej wymieniony Felipe, popierający prawo dla Atabapo do

nazywania się Orinoko, nie licząc kilku zwolenników, którzy w razie potrzeby

udzieliliby im zbrojnej pomocy.

Nie naleŜy sądzić, Ŝe seńor Miguel i jego dwaj przyjaciele przypominali w

czymkolwiek starych, zaskorupiałych w swej wiedzy uczonych, o łysych czaszkach i

białych brodach. Najstarszy, seńor Miguel, liczył sobie czterdzieści pięć lat, pozostali

dwaj o kilka lat mniej. Byli męŜczyznami bardzo energicznymi, otwartymi i nie

wypierali się swego baskijskiego pochodzenia. TegoŜ pochodzenia był takŜe sławny

Bolivar * i większość białych w republikach Ameryki Południowej, mających czasami

w swych Ŝyłach dodatek krwi korsykańskiej i indiańskiej, lecz nigdy — murzyńskiej.

Trzej geografowie spotykali się codziennie w bibliotece uniwersyteckiej w Ciudad

Bolivar * . TamŜe panowie Varinas i Felipe wchodzili w nie kończącą się dyskusję na

temat Orinoko; byli w swych przekonaniach tak zapamiętali, Ŝe mogli ją rozpocząć w

kaŜdej chwili… Nawet po tak przecieŜ przekonywających badaniach wspomnianego

francuskiego podróŜnika obrońcy Atabapo i Guaviare upierali się przy swoich

zdaniach. I dysputa rozwijała się wartko wbrew seńor owi Miguelowi, który nie był w

stanie powściągnąć zacietrzewienia swych dwóch kolegów.

Seńor Miguel był męŜczyzną, który mógł imponować wysokim wzrostem,

szlachetną arystokratyczną postawą, ciemną brodą przetykaną srebrzącymi się

włosami, powagą pozycji społecznej i cylindrem, okrywającym mu głowę podobnie

jak fundatorowi niepodległości krajów południowoamerykańskich. RównieŜ tego

dnia, jak zawsze, powtarzał głosem donośnym, spokojnym, przenikliwym:

— Nie unoście się moi przyjaciele! Czy płynie ze wschodu czy z zachodu, Orinoko

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: