05 Drgania mechaniczne.pdf

Ergonomia – wykład 5

Materialne warunki pracy

- drgania mechaniczne

dr Katarzyna Lis

www.katarzynalis.pl

DRGANIA MECHANICZNE – POJ Ę CIA PODSTAWOWE

Drgania mechaniczne to ruch cz ą stek o ś rodka

spr ęŜ ystego wzgl ę dem ich poło Ŝ enia równowagi .

W aspekcie ochrony i bezpiecze ń stwa człowieka w

ś rodowisku pracy, rozpatrywane s ą jedynie drgania

mechaniczne (wibracje), które rozprzestrzeniaj ą si ę w

o ś rodkach stałych .

Podstawowe parametry charakteryzuj ą ce drgania to:

amplituda

cz ę stotliwo ść

SYGNAŁ DRGANIOWY W FUNKCJI CZASU

Miar ą amplitudy drga ń na stanowiskach pracy jest:

warto ść skuteczna przyspieszenia drga ń a RMS

PODZIAŁ DRGA Ń

ZE WZGL Ę DU NA ZMIENNO ŚĆ W CZASIE:

drgania ustalone

drgania nieustalone

ZE WZGL Ę DU NA CHARAKTER NARA ś ENIA:

drgania ci ą głe

drgania przerywane

drgania sporadyczne

• drgania o działaniu ogólnym (ogólne) przenoszone do organizmu

człowieka przez: stopy, miednic ę (po ś ladki), plecy, boki.

• drgania działaj ą ce na organizm człowieka przez ko ń czyny górne

(miejscowe).

ZE WZGL Ę DU NA MIEJSCE WNIKANIA DO ORGANIZMU

Ź RÓDŁA DRGA Ń MECHANICZNYCH

O DZIAŁ ANIU OG

ANIU OGÓ LNYM

LNYM

DZIAŁ AJ

AJ Ą CYCH PRZEZ KO

CYCH PRZEZ KO Ń CZYNY G

CZYNY GÓ RNE

RNE

stropy i podłogi hal fabrycznych i

innych budynków oraz podesty,

pomosty itp. wprawione w drgania

przez eksploatowane w nich (lub poza

nimi) maszyny i urz ą dzenia lub te Ŝ

przez ruch uliczny czy kolejowy

platformy drgaj ą ce

siedziska i podłogi ś rodków transportu

(samochodów, ci ą gników, autobusów,

tramwajów, trolejbusów oraz pojazdów

kolejowych, statków i samolotów )

siedziska i podłogi maszyn

budowlanych (np. do robót ziemnych,

fundamentowania, zag ę szczania

gruntów )

r ę czne narz ę dzia uderzeniowe o

nap ę dzie pneumatycznym ,

hydraulicznym, spalinowym lub

elektrycznym (np. młoty, ubijaki,

nitowniki, klucze udarowe),

r ę czne narz ę dzia obrotowe o nap ę dzie

elektrycznym pneumatycznym, lub

spalinowym (np. wiertarki, szlifierki,

piły ła ń cuchowe),

d ź wignie steruj ą ce maszyn i pojazdów

obsługiwane r ę kami

ź ródła technologiczne (np. obrabiane

elementy trzymane w dłoniach lub

prowadzone r ę k ą przy szlifowaniu,

gładzeniu, polerowaniu itp.).

REAKCJA ORGANIZMU CZŁOWIEKA NA DZIAŁANIE

DRGA Ń MECHANICZNYCH ZALE ś Y OD:

Û miejsca wnikania drga ń do organizmu

Û kierunku rozchodzenia si ę drga ń w organizmie

Û wielko ś ci charakteryzuj ą cych drgania :

• amplitudy (np. przyspieszenia drga ń )

• cz ę stotliwo ś ci (widma drga ń )

Û czasu nara Ŝ enia na drgania

Û sposobu obsługi maszyn czy narz ę dzi (utrzymywana postawa,

siły nacisku i zacisku wywierane na narz ę dzie)

Û warunków klimatycznych otoczenia (wilgotno ś ci i temperatury)

Û wła ś ciwo ś ci osobniczych danego człowieka (cech dziedzicznych,

stanu zdrowia, przyjmowanych leków, palenia tytoniu itp.)

O DZIA

DZIA

MODEL MECHANICZNY CIAŁA CZŁOWIEKA

gałki oczne

20 - 90 Hz

głowa

5 - 30 Hz

Reakcja organizmu człowieka

zale Ŝ y silnie od cz ę stotliwo ś ci

działaj ą cych na niego drga ń .

narz ą dy klatki

Ka Ŝ da cz ęść ciała jest

reprezentowana przez swoj ą

mas ę , spr ęŜ ysto ść

i tłumienie; posiada tak Ŝ e

swoj ą charakterystyczn ą

cz ę stotliwo ść drga ń własnych.

pas barkowy

4 - 5 Hz

piersiowej

5 - 9 Hz

narz ą dy jamy

brzusznej

4 - 8 Hz

przedrami ę

5 - 10 Hz

ko ń czyna górna

16 - 30 Hz

dło ń

30 - 50 Hz

Zró Ŝ nicowana wra Ŝ liwo ść

człowieka na drgania o

ró Ŝ nych cz ę stotliwo ś ciach jest

uwzgl ę dniana poprzez

odpowiedni ą korekcj ę

mierzonych przyspiesze ń

drga ń . Uzyskiwana jest wtedy :

skorygowana skuteczna

warto ść przyspieszenia drga ń

a w,RMS [m/s 2 ]

kr ę gosłup

pozycja siedz ą ca

10 - 12 Hz

pas biodrowy

5 - 9 Hz

ko ń czyna dolna

2 - 20 Hz

pozycja stoj ą ca

SKUTKI SZKODLIWEGO ODDZIAŁYWANIA DRGA Ń

NA ORGANIZM CZŁOWIEKA

FUNKCJONALNE

FIZJOLOGICZNE

ZAKŁÓCENIA KOORDYNACJI RUCHÓW

ZABURZENIA CZYNNO Ś CI NARZ Ą DÓW

WEWN Ę TRZNYCH

WYDŁU ś ENIE CZASU REAKCJI

WZROKOWEJ

ZMIANY W UKŁADZIE NERWOWYM

SCHORZENIA NACZY Ń KRWIONO Ś NYCH

WYDŁU ś ENIE CZASU REAKCJI

RUCHOWEJ

ZMIANY W UKŁADZIE KOSTNO

STAWOWYM

ZABURZENIA CZYNNO Ś CI MI ĘŚ NI I

Ś CI Ę GIEN

NADMIERNE ZM Ę CZENIE

OBNI ś ENIE JAKO Ś CI WYKONYWANEJ PRACY

ROZWÓJ ZMIAN CHOROBOWYCH

SKUTKI SPOŁECZNE I EKONOMICZNE

I ekonomiczne

ZABURZENIA WYWOŁYWANE DZIAŁANIEM

DRGA Ń OGÓLNYCH

Zespó ł bólowy kr ę gos ł upa , b ę d ą cy nast ę pstwem zmian

chorobowych, zosta ł uznany w niektórych krajach (np. w

Belgii i Niemczech) za chorob ę zawodow ą .

Zaburzenia w czynno ś ciach narz ą dów wewn ę trznych s ą

głównie wynikiem pobudzenia poszczególnych narz ą dów

do drga ń rezonansowych. Najcz ęś ciej zmiany te wp ł ywaj ą

na upo ś ledzenie czynno ś ci uk ł adu pokarmowego (g ł ównie

Ŝ o ł ą dka i prze ł yku).

Negatywne dzia ł anie drga ń obejmuje tak Ŝ e zaburzenia w

narz ą dach rozrodczych, narz ą dach klatki piersiowej,

narz ą dzie przedsionkowo- ś limakowym i narz ą dach jamy

nosowo-gard ł owej.

ZESPÓŁ WIBRACYJNY UKŁADU R Ę KA - RAMI Ę

(HAVS - Hand-Arm Vibration Syndrome)

Û posta ć naczyniowa lub naczyniowo-nerwowa,

Û posta ć kostna lub kostno - stawowa ,

Û posta ć mieszana .

POSTA Ć NACZYNIOWA „choroba białych palców”

V mechaniczne uszkodzenia ś cian naczy ń

krwiono ś nych,

V zaburzenia w przepływie krwi,

V nieprawidłowa dystrybucja przepływu krwi

mi ę dzy przepływ od Ŝ ywczy oraz przepływ

termoregulacyjny,

V napadowe skurcze naczy ń krwiono ś nych

powodowane zaburzeniami w tej

dystrybucji

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: