uniwersalny korektor współczynnika mocy.pdf

Uniwersalny korektor współczynnika mocy

P R O J E K T Y

Uniwersalny korektor

współczynnika mocy

AVT−865

W†artykule prezentujemy

urz¹dzenie na miarÍ

nastÍpnego tysi¹clecia:

korektor wspÛ³czynnika mocy

stanie siÍ juø za kilka

miesiÍcy niezbÍdnym

elementem wiÍkszoúci

systemÛw zasilania.

Nowe wymogi s¹

konsekwencj¹ dostosowywania

krajowych przepisÛw do norm

europejskich, w ktÛrych

szczegÛlny nacisk po³oøono

na kompatybilnoúÊ

elektromagnetyczn¹ (EMC).

Korektor fazowy, to w†rzeczy-

wistoúci zasilacz wstÍpny tak skon-

struowany, aby z†obci¹øeniem

o†dowolnym charakterze impedan-

cji, liniowym lub nieliniowym,

ìudawa³î od strony sieci obci¹øe-

nie o†charakterze rezystancyjnym.

Typowo, realizacja korektora

sprowadza siÍ do wykonania d³a-

wikowej przetwornicy podwyøsza-

j¹cej napiÍcie (ang. boost conver-

ter ), zasilanej bezpoúrednio z†wy-

prostowanego, ale nie odfiltrowa-

nego napiÍcia sieci. Odpowiedni

sterownik takiego konwertera tak

steruje jej prac¹, aby pobierany

z†sieci pr¹d mia³ kszta³t sinusoidy

i†by³ w†fazie z†napiÍciem - i†o†to

w³aúnie chodzi!

Jak dot¹d, korektor wspÛ³czyn-

nika mocy nie jest zbyt czÍsto

spotykany w†praktyce, ale ta sytu-

acja juø nied³ugo siÍ zmieni. G³Ûw-

nie na skutek zmian przepisÛw

w†krajach Unii Europejskiej, nie

pozwalaj¹cych pod³¹czaÊ do sieci

urz¹dzeÒ z†ma³ym wspÛ³czynni-

kiem mocy. O†ile w†przypadku

urz¹dzeÒ duøej mocy stosowne

uregulowania by³y juø od dawna,

to obecnie tendencje s¹ takie, aby

wymÛg posiadania odpowiednio

duøego wspÛ³czynnika wprowadziÊ

dla urz¹dzeÒ mniejszej mocy.

Mniejsze moce to oznacza takøe

takie urz¹dzenia jak: telewizory,

komputery, øarÛwki energooszczÍd-

ne, úwietlÛwki ze sterownikiem

elektronicznym itp. W†urz¹dze-

niach tych uøywa siÍ g³Ûwnie

zasilaczy impulsowych, pobieraj¹-

cych z†sieci pr¹d pulsacyjnie, czyli

mocno nieliniowo - w†szczytach

impulsÛw wartoúÊ pr¹du jest duøa.

O†ile jedna øarÛwka czy teø po-

jedynczy komputerowy zasilacz nie

czyni¹ problemu, jednak jeúli bÍ-

dzie ich wiÍcej, to moøe siÍ

okazaÊ, øe nie bÍdzie moøliwe ich

jednoczesne w³¹czenie do sieci

używa

się tylko w przypadku, gdy prąd pobierany przez odbiornik energii elektrycznej nie

jest w fazie z napięciem sieci, jednak oba te sygnały są sinusoidalne. Pojęcie cosinus

φ dotyczy więc np. silników elektrycznych, w których duża składowa indukcyjna

impedancji wprowadza niekorzystne przesunięcie fazy.

Do samej korekcji przesunięcia fazy pomiędzy prądem i napięciem nie jest po−

trzebny omawiany korektor, z powodzeniem wystarczy specjalny kondensator kom−

pensujący składową indukcyjną impedancji obciążenia, gdyż prąd, mimo iż przesu−

nięty w fazie, jest nadal sinusoidalny.

Większość współczesnych urządzeń elektronicznych ma na wejściu prostownik

dwupołówkowy Graetza, a dalej kondensator filtrujący. W takim układzie przebieg

prądu pobieranego z sieci ma kształt wąskich impulsów o dużej wartości. Impulsy te

mogą być w fazie z napięciem, jednak nie mają kształtu sinusoidalnego. Ponieważ

pobierany z sieci prąd jest odkształcony, pojawiają się w nim przebiegi o częstotli−

wościach harmonicznych. Wtedy współczynnik mocy jest określany jako:

PF = P/S

. Pojęcia cosinus

gdzie:

P − faktycznie pobierana moc z sieci;

S − całkowita moc dostarczana z sieci.

W typowych zasilaczach PF jest rzędu 0,6.

W przypadku pracy urządzenia z korekcją, PF wzrasta do 0,99 (drobne znie−

kształcenia sinusoidy wprowadzają diody w mostku prostowniczym itp.).

Elektronika Praktyczna 6/2000

Współczynnik mocy

Współczynnika mocy PF nie należy mylić z cosinusem

Uniwersalny korektor współczynnika mocy

BudowÍ takiego ko-

rektora fazowego

chcia³bym dziú zapro-

ponowaÊ Czytelnikom.

W†klasycznym uk³a-

dzie ( boost - rys. 1)

o†napiÍciu wyjúcio-

wym 400V, moc wyj-

úciowa korektora wy-

nosi oko³o 200W.

W†przypadku gdy na-

piÍcie wyjúciowe jest

mniejsze, np. 300V

moc wyjúciowa jest

rÛwnieø mniejsza

i†wynosi oko³o 120W.

nym jego w³¹czeniem do momentu

aø pr¹d w†d³awiku spadnie do zera.

Drugim, nieco mniej waønym,

zadaniem sterownika jest stabili-

zacja napiÍcia wyjúciowego. Nie

chcÍ wdawaÊ siÍ w†szczegÛ³y,

powiem jedynie, øe moøliwa jest

tylko stabilizacja wartoúci úredniej

napiÍcia wyjúciowego, a†tÍtnienia

na wyjúciu s¹ istotnie wiÍksze niø

w†klasycznym zasilaczu impulso-

wym (s¹ tu tÍtnienia o†czÍstotli-

woúci wyprostowanej sieci, czyli

100Hz). Pogl¹dowo stabilizacja na-

piÍcia wyjúciowego polega na

zwiÍkszaniu lub zmniejszaniu am-

plitudy obwiedni sinusoidalnej,

tak jak zaznaczono to strza³kami

i†liniami przerywanymi na rys. 3.

Poniewaø koniec d³awika (ten od

strony sieci) jest do³¹czony do na-

piÍcia zasilaj¹cego, jasne staje siÍ to

w†tej konfiguracji, iø napiÍcie wyj-

úciowe musi byÊ wyøsze od wejúcio-

wego. Aby uzyskaÊ napiÍcia mniej-

sze, trzeba nawin¹Ê dodatkowe uzwo-

jenie d³awika ( rys. 4 ). Jego koniec

do³¹czony jest do masy, a wiÍc

ograniczenie na wartoúÊ napiÍcia

wyjúciowego przestaje obowi¹zywaÊ.

Wytrenowane oko od razu rozpozna

w†nowej konfiguracji typowy uk³ad

przetwornicy zaporowej - w†takim

trybie korektor pracuje bez proble-

mÛw, maleje jedynie maksymalna

moc, jak¹ uk³ad moøe oddaÊ do

obci¹øenia. O†ile w†trybie boost d³a-

wik gromadzi³ jedynie czÍúÊ dopro-

wadzanej do wyjúcia energii, w†try-

bie zaporowym ca³a energia dostar-

czana do wyjúcia musi byÊ przeka-

zana przez d³awik - st¹d ten spadek.

Na wejúciu korektora umiesz-

czony zosta³ klasyczny filtr prze-

ciwzak³Ûceniowy ze skompenso-

wanym pr¹dowo d³awikiem D£1

i†kondensatorami C1 i†C2. Zada-

niem rezystora R1 jest ochrona

uøytkownika przed poraøeniem

w†przypadku dotkniÍcia wtyczki

sieciowej po wy³¹czeniu uk³adu

z†sieci. Wyprostowane napiÍcie za-

sila obwody kontrolera. Wpraw-

dzie za mostkiem prostowniczym

znajduje siÍ kondensator C3, jed-

nak jego zadaniem nie jest bynaj-

mniej filtracja wyprostowanego na-

piÍcia. WiÍcej - element ten nie

powinien w³aúnie filtrowaÊ napiÍ-

cia sieci, poniewaø przeczy to

za³oøeniom korekcji. Faktyczn¹ ro-

l¹ C3 jest zamkniÍcie do masy

drogi przep³ywu pr¹du przez d³a-

wik, gdy klucz T1 jest rozwarty.

Rys. 1. Przykładowa konfiguracja korektora.

Zasada dzia³ania

Schemat elektrycz-

ny korektora przedsta-

wiono na rys. 2 . Jak

juø wspomnia³em, uk³ad korektora

jest typow¹ przetwornic¹ d³awiko-

w¹ podwyøszaj¹c¹ napiÍcie, ale

sterowan¹ w†sposÛb nietypowy.

O†ile typowym zadaniem uk³adu

steruj¹cego prac¹ zasilacza jest

utrzymanie napiÍcia wyjúciowego

na sta³ym poziomie, to tutaj ce-

lem nadrzÍdnym jest symulacja

obci¹øenia rezystancyjnego.

Pr¹d wejúciowy uk³adu (ten,

ktÛry ma byÊ sinusoidalny) jest

pr¹dem p³yn¹cym przez d³awik

( rys. 3 ). Po w³¹czeniu klucza T1

d³awik zostaje do³¹czony bezpo-

úrednio do napiÍcia sieci i†pr¹d

p³yn¹cy przez niego zacznie na-

rastaÊ. Po wy³¹czeniu klucza,

energia zgromadzona w†d³awiku,

poprzez diodÍ D1 jest przekazy-

wana do obci¹øenia, co skutkuje

spadkiem pr¹du p³yn¹cego przez

d³awik. Cykle w³¹czania i†wy³¹-

czania klucza nastÍpuj¹ z†duø¹

czÍstotliwoúci¹ (kilkadziesi¹t kilo-

hercÛw) i†steruj¹c czasem w³¹cze-

nia klucza mamy moøliwoúÊ re-

gulowania wielkoúci impulsu pr¹-

du w†d³awiku. Gdy wiÍc do mo-

dulowania amplitudy impulsÛw

pr¹du w†d³awiku uøyjemy sinu-

soidy sieciowej, osi¹gniÍty zosta-

nie cel - obwiednia szczytÛw

bÍdzie mia³a kszta³t sinusoidy

i†uúredniony pr¹d wejúciowy bÍ-

dzie rÛwnieø mia³ kszta³t sinusoi-

dy - a†o†to w³aúnie chodzi!

Koniecznie trzeba zapamiÍtaÊ je-

den waøny szczegÛ³: skoro pr¹d

wejúciowy korektora sk³adany jest

z†tysiÍcy krÛtkich impulsÛw pr¹du

w†d³awiku, to po wy³¹czeniu klucza

sterownik musi poczekaÊ z†nastÍp-

(nie pozwol¹ na to bezpieczniki).

Korektor rozwi¹zuje rÛwnieø wiele

istotnych problemÛw zwi¹zanych

z†niestabilnym zasilaniem i†dlatego

taki uniwersalny modu³ zawsze

warto mieÊ pod rÍk¹.

Jak wspomnia³em, typowy

uk³ad korektora jest przetwornic¹

podwyøszaj¹c¹ napiÍcie. W†przy-

padku sieci 220V z†tolerancj¹

±15% szczytowe napiÍcie na wej-

úciu zasilacza wynosi maksymal-

nie ok. 350V. NapiÍcie wyjúciowe

musi byÊ od tej wartoúci wiÍksze

i†we wszystkich aplikacjach ko-

rektorÛw wynosi ono typowo

400V. Ta spora wartoúÊ nie

nastrÍcza k³opotÛw, gdy korektor

chcemy zastosowaÊ do uk³adu

nowo projektowanego, bo zawsze

moøna go tak obliczyÊ, aby pra-

cowa³ przy napiÍciu 400V, za-

miast typowo 310V (czyli

220V*

Elektronika Praktyczna 6/2000

2). Co jednak zrobiÊ, gdy

chcemy zasiliÊ urz¹dzenie niezna-

ne, takie ktÛre projektowane by³o

dla niøszego napiÍcia? Wbrew

pozorom problem nie jest abstrak-

cyjny, gdyø na przyk³ad korektor

moøe pos³uøyÊ jako stabilizator

wahaÒ napiÍcia sieci do zasilacza

komputerowego, a†jego wyjúciowe

napiÍcie, mimo øe jest sta³e i†od-

filtrowane, moøna podaÊ bezpo-

úrednio na wtyczkÍ sieciow¹.

Odpowiedü jest prosta: naleøy

zbudowaÊ korektor uniwersalny, ktÛ-

ry w†zaleønoúci od ustawieÒ da

400V albo 310V na wyjúciu, czyli

bÍdzie pracowa³ w†klasycznym uk³a-

dzie podwyøszaj¹cym napiÍcie lub

w†uk³adzie o†dowolnym napiÍciu

wyjúciowym (tutaj flyback - rys. 1 ).

Uniwersalny korektor współczynnika mocy

Rys. 2. Schemat elektryczny korektora współczynnika mocy.

Centralnym elementem korekto-

ra jest scalony sterownik Motoroli

MC33368. Ten nowoczesny uk³ad

integruje w†sobie prawie ca³oúÊ

sterowania prac¹ uk³adu, tak øe

wykonanie korektora sprowadza

siÍ do do³¹czenia do niego kilku-

nastu elementÛw pomocniczych.

Dzielnik R6 i†R7 dostarcza kon-

trolerowi informacji o†chwilowym

napiÍciu sieci, zawarty w†U1 uk³ad

mnoø¹cy (koÒcÛwka 5) potrzebuje

tego sygna³u do w³aúciwego stero-

wania kluczem, tak aby wywo³aÊ

wspominan¹ juø sinusoidaln¹ ob-

wiedniÍ impulsÛw pr¹du w†d³awi-

ku. Kondensator C6 eliminuje za-

k³Ûcenia, jakie mog³yby siÍ pojawiÊ

na koÒcÛwce 5. Na wyprowadzeniu

1†dostÍpne jest stabilne napiÍcie

odniesienia 5V. Sta³a czasowa

zaleøna od rezystora R12 oraz

do³¹czonego do nÛøki 2†kontrolera

kondensatora C9 wyznacza wartoúÊ

opÛünienia, po jakim nast¹pi prÛba

wznowienia pracy uk³adu po wy-

st¹pieniu stanu alarmowego wstrzy-

muj¹cego pracÍ kontrolera.

Tranzystor kluczuj¹cy T1 jest

sterowany z†wewnÍtrznego drivera

MC33368 (koÒcÛwka 11). Maksy-

malna wydajnoúÊ pr¹dowa tego

stopnia siÍga aø 1500mA, dziÍki

czemu moøliwe jest bezproblemo-

we sterowanie wiÍkszoúci popular-

nych MOSFET-Ûw z†kana³em

N†o†pojemnoúci bramka-ürÛd³o nie

wiÍkszej niø 1,5nF. W³¹czony po-

miÍdzy ürÛd³o a†masÍ rezystor R4

dostarcza kontrolerowi informacji

o†wielkoúci pr¹du przep³ywaj¹cego

przez klucz. Gdy spadek napiÍcia

na R4 przekroczy 1,8V, kontroler

bez wzglÍdu na wielkoúÊ pozosta-

³ych sygna³Ûw wy³¹czy klucz za-

pobiegaj¹c jego ewentualnemu

uszkodzeniu. Z†uk³adem kontroli

pr¹du (nÛøka 6) wspÛ³pracuje

uk³ad wycinania zak³ÛceÒ i†oscy-

lacji (ang. lead edge blanking -

LEB), jakie pojawiaj¹ siÍ w†pr¹dzie

p³yn¹cym przez klucz tuø po jego

w³¹czeniu (wyprowadzenie 9).

Brak t³umienia mÛg³by spowodo-

waÊ przypadkowe i†niepotrzebne

reakcje uk³adu kontroli pr¹du.

Dzielnik R10/R8, w³¹czony po-

miÍdzy wyjúcie korektora a†3†koÒ-

cÛwkÍ U1, dostarcza informacji

o†wielkoúci napiÍcia wyjúciowego.

Na wspomnianej koÒcÛwce 3†jest

odwracaj¹ce wejúcie zawartego

w†strukturze U1 wzmacniacza na-

piÍcia b³Ídu; wejúcie nieodwraca-

Elektronika Praktyczna 6/2000

Uniwersalny korektor współczynnika mocy

Tab. 1. Wartości elementów różnych

dla poszczególnych wersji

Element Wartość

Wartość

dla 400V

dla 310V

IRF840,

BUZ80A,

10N50

4N80

0,39 Ω

0,5 Ω

Ω

D8 − 1N4007

C11 − 1µF/350V

D5 BYT13−600 BYT13−800

R2,R3 180 k

820k

620k

120 k

100µF

330µF

/2R2 zwora

C4,C5 220µF/250V 220µF/200V

NTC5

Rys. 3. Zasada działania korektora współczynnika mocy.

j¹ce zosta³o wewn¹trz struktury

po³¹czone z†potencja³em 2,5V. Na

koÒcÛwce 4†dostÍpne jest wyjúcie

tego wzmacniacza. Do³¹czony do

niego kondensator C8 zapewnia

kompensacjÍ czÍstotliwoúciow¹

pÍtli sprzÍøenia zwrotnego. Uwa-

gÍ zwraca doúÊ duøa wartoúÊ

pojemnoúci - aø 22 mikrofarady,

co ogranicza pasmo pÍtli do oko³o

20Hz. Tak ma³a wartoúÊ jest ko-

nieczna, aby uk³ad nie prÛbowa³

nad¹øaÊ i†stabilizowaÊ normal-

nych, stuhercowych wahaÒ napiÍ-

cia wyjúciowego, a†jedynie ìskupi³

siÍî na wartoúci úredniej napiÍcia

wyjúciowego. Kondensator obwo-

du kompensacji powinien byÊ

dobrej jakoúci, inaczej korektor

moøe siÍ podwzbudzaÊ.

Wyprowadzenie 16 jest wej-

úciem zawartego w†U1 uk³adu star-

towego. W†momencie w³¹czenia

uk³adu do sieci, zawarty pomiÍdzy

koÒcÛwkami 16 (wejúcie uk³adu

startowego) a†12 (zasilanie

MC33368) tranzystor P-MOS po-

zwala na przep³yw pr¹du od koÒ-

cÛwki 16 do 12 i†³adowanie kon-

densatora C7. W†chwili, gdy na-

piÍcie na C7 osi¹gnie 12V, uk³ad

steruj¹cy wspomnianym tranzysto-

rem MOS blokuje go i†zezwala na

pracÍ klucza - nastÍpuje prÛba

uruchomienia korektora. Spadek

napiÍcia na C7 poniøej 10V po-

nownie odblokowuje po³¹czenie

pomiÍdzy koÒcÛwkami 16 i†12.

Wejúcie uk³adu startowego zosta³o

do³¹czone do punktu z†odfiltrowa-

nym napiÍciem - w†przypadku

wersji 400V jest to po prostu

wyjúcie korektora, w†przypadku

wersji 310V filtracjÍ zapewnia do-

datkowy obwÛd D8-C11.

Energia, jak¹ gromadzi na³ado-

wany w†momencie startu konden-

sator C7, wystarcza jedynie na

kilka prze³¹czeÒ klucza; aby uk³ad

pracowa³ ci¹gle, naleøy zapewniÊ

sta³e do³adowywanie C7. Podczas

normalnej pracy zasilanie kontro-

lera uzyskiwane jest z†dodatkowe-

go uzwojenia d³awika (koÒcÛwki

10 i†11). Rezystor R9, wraz z†dio-

d¹ Zenera D7, zapobiega uszko-

dzeniu uk³adu MC33368 przez

zbyt duøe napiÍcie zasilania (np.

pojawiaj¹ce siÍ przy zwarciu wyj-

úcia korektora). Ciekawostk¹ jest,

øe w†trybie zaporowym (310V)

pojemnoúÊ C7 musi byÊ aø trzy-

krotnie wiÍksza od tej, ktÛra jest

zupe³nie wystarczaj¹ca w†trybie

400V, aby uk³ad w†ogÛle wystar-

towa³. Dlaczego? To proste, ale

niech rozwi¹zanie problemu bÍ-

dzie rodzajem minikonkursu dla

CzytelnikÛw - pierwsze piÍÊ osÛb,

ktÛre nadeúl¹ rozwi¹zanie na mÛj

e-mail, otrzyma poczt¹ kontroler

U1, klucz T1, a†takøe D5 i†TH1.

Bardzo waøn¹ rolÍ w†uk³adzie

pe³ni do³¹czony do koÒcÛwki 7†re-

zystor R11. Jak juø wspomnia³em,

proces budowania sinusoidalnej

obwiedni pr¹du wejúciowego wy-

maga od kontrolera, aby po wy-

³¹czeniu klucza i†przed nastÍp-

nym w³¹czeniem uk³ad steruj¹cy

zaczeka³ na spadek pr¹du w†d³a-

wiku do zera. Zanik pr¹du w†d³a-

wiku jest rÛwnoznaczny z†osi¹g-

niÍciem na koÒcÛwce 10 dodat-

kowego uzwojenia d³awika poten-

cja³u bliskiego zeru. Fakt ten

wykrywa uk³ad do³¹czony do koÒ-

cÛwki 7†kontrolera.

Nawijamy d³awik

Niew¹tpliwie d³awik jest

w†uk³adzie elementem, ktÛrego wy-

konaniu naleøy poúwiÍciÊ duøo

uwagi i†pracy. Do jego wykonania

potrzebny bÍdzie rdzeÒ ferrytowy

typu ETD34 z†krajowego materia³u

F814 (odpowiednik 3C8 lub lepszy

zagraniczny z†materia³u 3F3 -

mniej siÍ grzeje). Poniewaø nawi-

jamy d³awik, a†nie transformator,

rdzeÒ musi mieÊ szczelinÍ powiet-

rzn¹ o†szerokoúci 1mm, co jest

rÛwnoznaczne z†wartoúci¹ sta³ej Al

oko³o 150nH/zwÛj 2† i†efektywnej

przenikalnoúci µ e oko³o 100.

Rys. 4. Proponowany sposób wykonania dławika.

Elektronika Praktyczna 6/2000

R10

TH1

Uniwersalny korektor współczynnika mocy

zaporowe diody D5, to w†przypadku

trybu zaporowego oba elementy mu-

sz¹ wytrzymywaÊ minimum 800V.

Lista rÛønic jest doúÊ d³uga, dlatego

trzeba siÍ pilnowaÊ!

Montaø i†uruchomienie

Przy ìuzbrajaniuî p³ytki dru-

kowanej ( rys. 5 ) stosujemy siÍ do

sprawdzonych regu³. Sam montaø

nie sprawia k³opotÛw, jedynym

wyj¹tkiem moøe okazaÊ siÍ przy-

lutowanie U1. Poniewaø jest to

Rys. 5. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej.

WYKAZ ELEMENTÓW

Elementy oznaczone gwiazdką

mają wartości zależne od wersji

napięciowej: patrz tabela 1.

Rezystory

Wszystkie rezystory o mocy 0,125W

o ile nie podano inaczej

R1: 1M

Jako pierwsze w†kolejnoúci na-

wija siÍ uzwojenie g³Ûwne d³awika

( rys. 4 ). Zaczynamy od koÒcÛwki

13 karkasu i†nawijajmy 68 zwojÛw

drutu 0,7mm. Zwoje naleøy uk³a-

daÊ ciasno obok siebie, gdyø tym

razem do nawiniÍcia jest sporo

drutu i†niesolidnoúÊ objawi siÍ na

koniec brakiem miejsca do nawi-

jania. Wspomniane 68 zwojÛw

powinno udaÊ siÍ nawin¹Ê

w†trzech warstwach. Kaød¹ wars-

twÍ trzeba starannie zaizolowaÊ

foli¹ poliestrow¹ (pojedyncza war-

stwa), a†na koÒce uzwojeÒ na³oøyÊ

koszulki izoluj¹ce. Koniec uzwo-

jenia pod³¹czamy do koÒcÛwki

9†karkasu. Gotowe uzwojenie izo-

lujemy podwÛjn¹ warstw¹ folii.

Drugie w†kolejnoúci nawijane

jest uzwojenie dodatkowe do na-

piÍcia 310V. Uzwojenie naleøy

nawijaÊ w†tym samym kierunku

jak pierwsze, w†przeciwnym razie

ciÍøko bÍdzie wybrn¹Ê z†ba³aganu

pocz¹tkÛw i†koÒcÛw. Zaczynamy

od koÒcÛwki 6†karkasu i†nawija-

my 68 zwojÛw drutem o†úrednicy

0,6mm. Tu rÛwnieø zwoje naleøy

roz³oøyÊ w trzech warstwach. Na-

wijanie koÒczymy na koÒcÛwce

12. Uwagi co do izolacji s¹

identyczne jak poprzednio.

Na zakoÒczenie pozostaje na-

win¹Ê uzwojenie pomocnicze. Li-

czy ono tylko 6†zwojÛw drutem

o†úrednicy 0,2..0,3mm. Pocz¹tek

na koÒcÛwce 10, koniec na 11.

Gdy nie planujemy uøytkowania

korektora w†trybie 310V, nie trze-

ba oczywiúcie nawijaÊ uzwojenia

dodatkowego (6-12). Moøna wtedy

do nawiniÍcia uzwojenia g³Ûwne-

go uøyÊ grubszego drutu (np.

1mm zamiast 0,7mm).

Po nawiniÍciu uzwojeÒ naleøy

w³oøyÊ do karkasu obie po³Ûwki

rdzenia, úcisn¹Ê je prowizorycznie

np. gumk¹ recepturk¹, i†zbadaÊ

indukcyjnoúÊ uzwojenia g³Ûwnego

(oko³o 0,7mH) oraz sprawdziÊ pra-

wid³owoúÊ pocz¹tkÛw i†koÒcÛw

uzwojeÒ. Pomy³ka moøe doprowa-

dziÊ do natychmiastowego uszko-

dzenia uk³adu po w³¹czeniu do

sieci, tak wiÍc naleøy byÊ przezor-

nym. Do sprawdzenia naj³atwiej

uøyÊ miernika indukcyjnoúci (na-

wet w†postaci przystawki do mier-

nika uniwersalnego) - dokonujemy

pomiaru indukcyjnoúci uzwojenia

g³Ûwnego, potem do³¹czamy szere-

gowo uzwojenie 310V, a†na koÒcu

pomocnicze. Za kaødym razem in-

dukcyjnoúÊ wypadkowa wskazywa-

na przez miernik musi rosn¹Ê. Gdy

zamiast rosn¹Ê zmaleje, oznacza to

zamianÍ pocz¹tku z†koÒcem.

Po³Ûwki rdzenia naleøy skleiÊ

z†karkasem klejem epoksydowym.

Z†uwagi na nieodwracalnoúÊ tej

operacji, polecam jej wykonanie

dopiero po uruchomieniu korektora.

Ω

R2, R3: 180k

/0,5W*

R5: 10 Ω /0,5W

R6: 1,2M

Ω

R7,R12: 10k

R8: 10k

(2%)

/0,25W

R10: 820k

* (2%)

Ω

Kondensatory:

C1, C2: 220nF/250V AC typ KMP10

C3: 470nF/400V typ KMP10

C4, C5: 220µF/250V*

C6: 10nF

C7: 100µF/25V*

C8: 22µF/25V

C9: 220µF/10V

C10: 100nF

C11: 1µF/350V*

C12: 4,7nF

Półprzewodniki

D1...D4: 1N5406 lub podobna 3A/

400V

D5: BYT13−600*

D6: 1N4148

D7: BZX55C15 (Zener 15V, 0,5W)

D8: 1N4007

T1: IRF840* (lub zamiennik)

U1: MC33368 (Motorola) obudowa

SO8 (SMD)

Różne

TH1: termistor NTC 5

/2W lub

Montaø i†pierwszy start

W†zaleønoúci od wersji napiÍcio-

wej jak¹ chcemy wykonaÊ, naleøy

pos³uguj¹c siÍ tabel¹ 1†dobraÊ odpo-

wiednie elementy. SzczegÛlnie istotne

jest zwrÛcenie uwagi na tranzystor

kluczuj¹cy i†diodÍ D5. O†ile w†przy-

padku topologii boost wystarczaj¹ce

jest napiÍcie U DS =450V w†przypadku

tranzystora i†takieø samo napiÍcie

/5W*

DL1: dławik gotowy przeciwzakłó−

ceniowy DpsU21L21/3 (Polfer)

F1: bezpiecznik zwłoczny 2A

Tr1: transformator impulsowy na

rdzeniu ETD34 (Polfer) z materiału

F807 (3C8). Całkowita szczelina

powietrzna: 1mm, uzwojenia

według opisu w tekście.

złącza Ark: 2 potrójne 5mm,

radiator dla T1

Elektronika Praktyczna 6/2000

R4: 0,39

R9: 62

R11: 22k

rezystor 2,2

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: