Zbigniew Pitera - Filmowy sezam.rtf

(73 KB) Pobierz
Zbigniew Pitera:MIŁE KINA POCZĄKI …

6

             

Zbigniew Pitera: FILMOWY SEZAM

DOLE I NIEDOLE NOWATORÓW

¨       GRIFFITH

W  Biographie 1908 – 1913

„Nieubłagane morze”              (1910) – zdjęcia plenerowe rybaków wypływających na morze

„Dwie sieroty”                             (1921) – masowe sceny rewolucji francuskiej

è głębia planów i bogactwo szczegółów, wprowadzenie zmiennych planów  zbliżeń

„Przyjaciele” – po raz pierwszy zbliżenie – Mary Pickford

‘kółko z myślami’ – pokazywanie myśli bohaterów za pomocą podwójnej ekspozycji – kółko w kącie kadru

 

Henry Marvin – szef Griffitha w Biographie

 

KRYTYKA FILMOWA

 

„The Moving Picture World and View Photographer” – od 1907;całokształt spraw przemysłu filmowego, eksploatacja filmów, technika, aktorstwo

 

„The New York Dramatic Mirror” - od 1897 zajmuje się amerykańskim teatrem, a od 1908 stały dział filmowy à recenzowanie filmów, rozważania na temat bardzo unikalnych problemów estetycznych – dramaturgia i aktorstwo; „Unifikacja”, „Za blisko kamery”, „Obcinanie nóg” – krytyczne artykuły; „Geniusz !” – pochwały za wysoki poziom artystyczny filmów.

 

„Photoplay Magazine” (1920) – „Wie pan, te zbliżenia  „Złamanej lilii” były tak nieostre, że musiałem je prawie wszystkie powycinać.

 

TWÓRCA DRAMATU SPOŁECZNEGO

 

„Oczyma czarnoskórego”              (1909) – Indianie-problemowo; obraz kapitulacji Indian pod naporem siły białych.

„Narodziny narodu”                            (1915) - Tendencyjnie

„Spekulant zbożowy”              (1909) – Na podstawie Franka Norrisa („Handel zbożem” – nowela naturalistyczna i powieść „Ośmiornica” 1901 – 1903); ukazanie problemu poprzez trzy kontrastujące i dopełniające się myślowo fakty ekonomiczno-społeczne (farmer – robotnicy – spekulanci)

„Lichwiarz”                            (1910) – wzmocniony biblijnymi wersetami

„Czyż życie nie jest piękne ?              (1924) – Historia pary ubogich kochanków w objętych inflacja powojennych Niemczech

 

¨       CHAPLIN

Odbijał wszystkie estetyczne i socjologiczne problemy nowej, wyruszającej na podbój XX wieku sztuki.

Odszedł od burleski, zaczął się naprawdę zastanawiać nad źródłami inspiracji i sensem swojego humoru. Jest świadom swojej mechaniki.

„Brzdąc”              (1920) – Pierwszy pełnometrażowy film à połączenie komedii z sentymentalizmem i tragizmem. Było to średnio akceptowane; geniusz = samotnik. (Pisał Stark Young 1922)

„Pielgrzym”              (1922) – Sens społeczny – atak na purytańską moralność, prowincjonalizm, tępotę i hipokryzję.

„Paryżanka”              (1923) – („Półświatek paryski” – polski tytuł) – ukazanie psychologii poprzez subtelną akcję.

 

Zmniejszenie liczby tablic wyjaśniających (przewyższył Griffitha). Posługiwanie się skrótami w prowadzeniu  akcji, skokami, elipsy, lapidarność obrazów pozwalała uniknąć tautologii i banału. Film zainspirowany pobytem Chaplina w Europie. à Recenzje: „Motion Picture Magazine” – Harry Carr.

 

Chaplin był bardzo wymagający – pewną scenę powtarzano 82 razy (matka, która widzi ciało martwego syna wnoszone do domu.

Nie oszczędzał pieniędzy – jako producent budżet ok. 400 tyś. $.

W stosunku do aktorów: „Próbować zrobić z pani aktorkę to tak jakby pisać list miłosny na papieże od rzeźnika”

Film – triumf reżyserski, klęska producenta – przyniósł deficyt – zarobił ok. 100 tyś. $

Chaplin zszedł ze sceny filmowej.

Magazyn „Photoplay” apelował za jego powrotem.

Później powstały jego najwybitniejsze i najbardziej doceniane dzieła:

„Gorączka złota”                            (1925)

„Cyrk”                                                        (1928)

„Światła wielkiego miasta”               (1931)

„Dzisiejsze czasy”                            (1936)

 

¨       STROHEIM – „Człowiek, którego kochacie nienawidzić” (bluff i prawda)

Motto: „Gatunek ludzki źle znosi duże dawki rzeczywistości”  - T. S. Eliot

 

„Greed”              (1924) – „Chciwość” – „Złoto” ß polski tytuł; Na podstawie prozy Franka Norrisa; „McTeague”

 

Kino dla niego w porównaniu z życiem było tylko blagą, iluzją i nędznym trikiem, a JEGO KINO miało być prawdziwym życiem, odbiciem świata i ludzi – bez żadnych trików.

Wykształcił się na Griffithcie, ale stworzył kino antygriffithowskie: Ostrość widzenia, śmiałość obyczajowa, psychologiczne demaskatorstwo skupione na ludzkich namiętnościach i charakterach, obsesyjność pod względem formy i realizmu à Typ „REALISTY NAWIEDZONEGO”

 

Był królem sugestywnej mistyfikacji. Rodowity wiedeńczyk, wywodził się z rodziny żydowskiego rzemieślnika – sklepikarza, służył w armii C. K. Franciszka Józefa jako poborowy à stąd częste motywy dotyczące życia wyższych sfer austriackich arystokratów, posiadaczy i oficerów;  sprawy prusko – austriackie; dyżurny czarny charakter. Po przyjeździe do USA sprzedawał lep na muchy by potem zaproponować swe usługi Carlowi Laemmlowi z Independent Movie Pictures Company. à Sam napisze scenariusz, wyreżyseruje i zagra główną rolę a film będzie kosztować do 25 tyś. $

 

„Szczyt”              Trójkąt miłosny: amerykański lekarz – pasjonat alpinizmu, jego nieusatysfakcjonowana seksualnie żona i uwodzący ją Lejtant austriacki; narastanie napięcia, jawna gra namiętności; finał: zazdrosny mąż mści się na kochanku żony by potem przekonać się, że był on niewinny. Akcja w dolomitach na granicy włosko-austriackiej.

Tytuł zmieniono na „ Ślepi mężowie” – premiera 12.1919; w Polsce: „Nie pożądaj żony bliźniego twego”  à Wielki sukces; zyski 10 razy przekroczyły koszty produkcji.

 

„Kobieta w sieci intryg”               Historia amerykańskiego dramaturga oparta na faktach ze skandalizującej kroniki towarzyskiej, na której została oparta jego sztuka – nie wiedział, że wplątał w to własną żonę, zakończone happy-endem.

Miał to kręcić przez 9 miesięcy i wydać 185 tyś. $ à Bardzo dobrze przyjęty przez publiczność i krytykę.

 

„Szalone żony”              Oszust podający się za rosyjskiego księcia w mundurze carskiego oficera grasuje w Monte Carlo po salonach gry i deprawuje po kolei napotkane kobiety – od pokojówki po żonę ambasadora, plus wyłudza od nich pieniądze.

 

              Liczne przeszkody à między innymi śmierć jednego z głównych bohaterów, kosztowe dekoracje; Reklama: „Najkosztowniejszy film świata” ; pisana $troheim

 

              Założenia:              3 miesiące              250 000 $              10 aktów

              Efekt:                            Prawie 1 rok              1 100 000 $               32 akty (ponad 6 godzin)

 

              Skrócony w końcu do 21 aktów, potem do kilkunastu

             

              Oburzenie cenzury i recenzentów: „Photoplay Magazine” – „Recenzja z filmu który jest obrazą dla każdego Amerykanina”

              Chwalony za realizm, dokładność dekoracji, sugestywność i talent artystyczny

„Film trzeba robić uwzględniając mentalność dwunastolatka” à Panowała taka zasada

              Ambiwalentny stosunek Stroheima do Hollywood i vice versa. Nie rozumieli go krytycy i producenci; lubili widzowie.

 

Irvin Thalberg              Supervisor Universalu (filmowy business) – nie godził się ze statusem Stroheima jako reżysera (miał bardzo wysokie wymagania komercyjne) – „genialny chłopiec”

 

„Chciwość” – Pierwszy wariant – 45 aktów – adaptacja strona po stronie (Ponad 9 godzin)

„Motion Picture Magazine” – Harry Carr – „arcydzieło !”

Stroheim prosił o podzielenie na dwie części – szefowie MGM nie zgodzili się – skrócony do 8 aktów przez Thalberga i jego współpracownika Harrego Rapfa – Stroheim nie chciał tego oglądać, porzucił reżyserię i powrócił do aktorstwa.

 

Billy Wilder:              „Wie pan, dlaczego już nie kręci filmów ? Bo pan zawsze o 10 lat wyprzedzał swoją epokę.”

Stroheim:              „Nie, o dwadzieścia …”

 

 

¨       GUSTAW MACHATŶ – reżyser czeski, urodzony w 1901 roku

 

Hasło: ”Maksimum emocji uczuciowych w ciągu sekundy”

 

„Erotikon”                                          (1929) – „pionier ambitnego filmu erotycznego”

Jest to historia uwiedzenia i porzucenia córki dróżnika przez przypadkowego przybysza z wielkiego świata oraz wątek starego przemysłowca zdradzanego przez młodszą żonę; podkreślenie kontrastów społecznych i uwypuklenie sfery psychicznej bohaterów.

 

„Sonata Krautzerowska”                            (1926)

„Szwejk w cywilu”                            (1927)

 

„Ekstaza”                                          (1933) ? – podkreślenie pierwszoplanowości motywu erotycznego

                                                        Aktorka: Hedy Kiesler z Wiednia à „poetyckość erotyki”

 

è W większości przypadków opory ze strony cenzury (po części z niezrozumiałości)

 

Na ekranie oglądamy życie, najistotniejsze przemiany ludzkiej egzystencji – film ma służyć ich zrozumieniu i afirmacji (a nie tylko służyć pokazywaniu tego, co dla normalnego człowieka jest nieosiągalne)

 

Po sukcesie wyjechał do USA.

 

¨       KULESZOW: Piętno formalizmu.                            (1899 – 1970)

 

Formalizm – Kuleszow i Eisenstein; główni twórcy teorii montażowych; pedagodzy w WGIK.

 

-          Przecenianie roli montażu

-          Lekceważenie treści (czasami)

-          Odrywanie akcji od postaci (czasami)

-          Odmawianie aktorom prawa do samodzielnej twórczości – „modele” całkowicie podporządkowani woli reżysera

 

Aleksandra Chochłowa – jego Muza, towarzyszka życia, aktorka i pedagog

 

„Niezwykle przygody Mr. Westa w kraju bolszewików”

„Według prawa”

„Wielki czarodziej”

„Promień śmierci”              Film sensacyjny opowiadający o walce klasowej na Zachodzie; pewnymi elementami fabularnymi wybiegał w przyszłość.

 

Na początku swojej kariery uczył między innymi Eisensteina.

 

Określany mianem „wielkiego burzyciela”; nowator; efekt jego pracy to walka z opornym materiałem; definiował fotogenię.

 

„Według prawa”               Świadome ode...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin