Depresja u dzieci i młodzieży
Objawy dziecięcej depresji:- # jest notorycznie smutne, ma poczucie beznadziejności;- nie cieszą go rzeczy, czynności (nawet spotkania z przyjaciółmi), które wcześniej lubiło;- często wydaje się poruszone (wzburzone), pobudzone, drażliwe, nerwowe;- często też uskarża się na bóle głowy, żołądka oraz opuszcza zajęcia w # lub szkole (ma też gorsze wyniki w nauce);- # może sprawiać wrażenie znudzonego albo pozbawionego energii (niska motywacja), często ma problemy z koncentracją uwagi;- jest niezdecydowane, zapominalskie;- jego samoocena jest niska, występuje poczucie winy;- powszechnymi objawami depresji u # i młodzieży są zmiany zwyczajów dot. snu i jedzenia;- mogą występować myśli samobójcze, dot. śmierci (niezwykłe zaabsorbowanie śmiercią, umieraniem), uzależnienie od narkotyków i/lub alkoholu;- # mogą się angażować w ryzykowne przedsięwzięcia, mieć skłonność do wypadków, zranień;- depresja bywa powiązana z fobiami, panicznym lękiem.
Przyczyny depresji:
1. Dominujące przyczyny biologiczne
Pierwsza linia badań, która obejmuje przyczyny depresji w przeważającej mierze biologiczne, omówi tzw. przyczyny genetyczne i inne, w których uczestniczy Centralny System Nerwowy (CSN).
1.1. Przyczyny genetyczne
U osób chorujących na depresję można zaobserwować różnicę aktywizacji pomiędzy prawą i lewą korą przedczołową (Davidson, 1998). Studia badawcze w zakresie EEG pokazują, iż lewa przednia okolica kory mózgowej odpowiedzialna jest za pozytywne emocje i pamięć, natomiast półkula prawa jest zaangażowana w negatywne odczucia. W sytuacji gdy osoba ma biologiczną predyspozycję do depresji, czyli uwarunkowania genetyczne, zauważa się większą aktywację fal alfa w prawym płacie czołowym. Jest także dowiedzione, że lewa półkula połączona jest z nastawieniem motywacyjnym, natomiast prawa z tzw. wycofanymi zachowaniami. W sytuacji gdy lewa przednia część mózgu pozostaje pod wpływem fal alfa, można zaobserwować u osoby cierpiącej na depresję negatywne nastawienie do podejmowania jakichkolwiek działań, a ponadto deficyt w postrzeganiu pozytywnych doznań (Henriques, Davidson, 1991).
Jednym z pierwszych wyjaśnień etiologicznych depresji jest niewątpliwie czynnik genetyczny, jednakże nie są jeszcze znane odpowiedzi na wiele z pojawiających się pytań, m.in. na pytanie o mechanizm jej przenoszenia.
1.2. Przyczyny związane z CSN
Skoro nie jest jeszcze jasny udział mózgu w tzw. „zachowaniach normalnych” człowieka, to tym bardziej nie można opisać jego udziału w patologiach takich jak depresja dziecięca. Jednakże badacze kładą nacisk na zasadność przebadania relacji przyczynowych pod różnymi kątami:
- konsekwencje niektórych zaburzeń dla zdrowego do tej pory CSN;
- zaburzenia czy wrodzone dysfunkcje CSN jako przyczyny pewnych zaburzeń psychopatologicznych;
- inne syndromy zachowania psychopatologicznego, które związane są z niedorozwojem pewnych struktur mózgu.
2. Doświadczenie życiowe - inna przyczyna depresji
Niektóre doświadczenia życiowe mają cechy patogenne i powodują zaburzenia w procesie dojrzewania osoby. Doświadczenia te można podzielić na dwa typy (choć mają wiele wspólnego): doświadczenia o charakterze indywidualnym i doświadczenia o etiopatologii społecznej i kontekstowej.
2.1. Doświadczenia indywidualne
Doświadczenia indywidualne, szczególnie te o charakterze emocjonalnym (separacja, pozbawienie czegoś, utrata etc.) mają wielkie znaczenie destabilizujące. Mają one swoje konsekwencje w postaci zaburzeń psychosomatycznych, a konkretnie w postaci depresji i neuroz. Kiedy takie doświadczenia wypełniają przestrzeń dziecka czy nastolatka, mówimy o tzw. life events (doświadczeniach życiowych). W niedawnych badaniach potwierdziło się znaczenie, jakie mogą mieć niektóre z tych życiowych doświadczeń dla osób małoletnich. Mogą one mieć silny charakter stresujący, konsekwencje w postaci strachu, depresji, zaburzeń zachowania etc.
2.2. Doświadczenia pochodzenia społecznego
Tak w ogólności nazywa się przyczyny społeczne, które wywołują zaburzenia psychopatologiczne, a konkretnie depresje dziecięce. Okolicznością fundamentalną, która je wywołuje, jest interakcja, doświadczenie współuczestnictwa i funkcjonalna zależność od środowiska, jak ma to miejsce głównie w rodzinie, szkole i na ulicy.
Duża częstotliwość czy powtarzanie się frustrujących doświadczeń, które kumulują się w strachu towarzyszącym zwykle tym wydarzeniom, może doprowadzić dziecko do zachowań depresyjnych, spotęgowanych przez sytuację bezradności i bezbronności, która je otacza.
a) Rodzina jest jednym z doświadczeń kontekstowych, które w najwyższym stopniu decyduje o konfliktach powstałych w otoczeniu dziecka. Dzieje się to przez wpływ, jaki wywiera na jego postępowanie i przez całą sieć stosunków, które tworzą się na jej łonie. Potwierdza to badanie G. Nissena (1991), który w gronie 100 dzieci depresyjnych w wieku poniżej sześciu lat doszukał się jednej trzeciej z problemami emocjonalnymi spowodowanymi oddaleniem od rodziny w okresie dłuższym niż sześć miesięcy. Prawdą jest, że typ rodziny, w którym żyje dziecko, warunkuje również jego interakcje i konsekwencje względem niego samego. Zgodnie ze sposobem zorganizowania czy strukturą wewnętrzną rodziny mówi się o różnorodnym ewentualnym ryzyku dla młodszych dzieci: sytuacja adopcji, dzieci samotnych matek, dziecko matki zmarłej przy porodzie, jedynak, nieobecność ojca, źle prowadzący si...
pola-pokot