Przebieg choroby infekcyjnej
1. Infekcja- okres przygotowania się czynnika chorobotwórczego do wnikania, jego wnikanie do rośliny oraz nawiązywanie kontaktu pasożytniczego
2. Inkubacja- okres między zakończeniem infekcji a wystąpieniem pierwszych objawów chorobotwórczych
3. Właściwa choroba- okres od pierwszych objawów przez wszystkie kolejne zmiany symptomów do zamarcia lub wyzdrowienia rośliny
4. Wyzdrowienie- okres rekonwalescencji rośliny
5. Wyrównanie- okres powrotu rośliny do równowagi fizjologicznej
Składniki epidemii
· Czas
· Patogen (musi być agresywny, łatwo rozprzestrzeniający się)
· Środowisko (duża wilgotność, niska temperatura)
· Żywiciel (roślina podatna, wrażliwa)
· Człowiek (bierze udział w rozprzestrzenianiu patogenów)
Epidemiologia- nauka zajmująca się zmianami w populacji patogenów na dużej przestrzeni i czasie
Epidemia- masowe wystąpienie choroby na dużym obszarze
Pandemia- na obszarze kraju, kontynentu
Endemia- na ograniczonym obszarze
Epidemia wędrująca- źródła infekcji znajdują się na jednym miejscu na kontynencie (np. mączniak rzekomy ogórka)
Próg infekcji- minimalna ilość materiału infekcyjnego niezbędna do zakażenia rośliny żywiciela, np. zarodniki grzyba, komórki bakterii
Środowisko- żeby wystąpiła epidemia muszą sprzyjać patogenowi: wilgotność, temperatura i wiatr.
Rozprzestrzenianie czynników chorobotwórczych
· Bezpośrednie (nasiona, organy wegetatywne)
· Pośrednie:
a. Hydrochoria- przy pomocy wody
b. Anemochoria- przy pomocy wiatru
c. Zoochoria
d. Antropochoria
Programy komputerowe: epiderm, epiven, blitecast
Najczęściej występujące epidemie:
· Rolnictwo- mączniaki zbóż, rdze zbóż, zaraza ziemniaka, chwaścik buraka
· Sadownictwo- parch jabłoni, szara pleśń truskawek
· Ogrodnictwo- mączniak rzekomy ogórka, zaraza ziemniaka na pomidorze
Metody ochrony roślin
· Agrotechniczne
a. Prawidłowa uprawa roli- orka
b. Zmianowanie, izolacje przestrzenne
c. Prawidłowe nawożenie
d. Utrzymanie właściwego odczynu gleby
e. Wysiewanie i wysadzanie tylko wysokiej jakości nasion itd.
f. Niszczenie chwastów
g. Uprawy mieszane
h. Rejonizacja upraw
i. Zbiór w optymalnych terminach
j. Stosowanie prawidłowej gęstości siewu i sadzenia
Rejonizacja upraw zależy od:
· Warunków glebowych
· Warunków atmosferycznych
· Wielkości gospodarstw
· Zagrożenia nalotami mszyc
· Możliwości finansowych rolników
· Metody mechaniczne
· Selekcja negatywna
· Niszczenie resztek roślin, żywicieli pośrednich
· Hodowla i wykorzystywanie odmian odpornych
· Metody fizyczne
· Działanie wysoką lub niską temperaturą
· Promieniowanie ultrafioletowe i Roentgena
· Zadymianie (przymrozki)
· Zraszanie wodą (przymrozki)
· Kwarantanna
· Celem jest niedopuszczenie do wprowadzenia i zawleczenia groźnych gospodarczo chorób roślin, szkodników, chwastów
· Metody biologiczne
· Redukcja gęstości- inokulum (obniżenie progu infekcyjnego)
· Obniżenie aktywności patogenu
Cele osiągamy przez masowe wprowadzenie antagonistów
· Chemiczne metody ochrony roślin
· Karencja- najkrótsza liczba dni jaka musi upłynąć od zabiegu chemicznego do zbioru
· Tolerancja- największa dopuszczalna…
· Prewencja dla ludzi
· Prewencja dla pszczół i ryb- liczba godzin (rzadziej dni) po upływie których pszczoły mogą nalatywać na opryskowe rośliny
· Fitotoksyczność- uszkodzenie roślin przez fungicydy stosowane prawidłowo
Klasy toksyczności:
I Bardzo toksyczne do 25 mg/kg masy ciała
II Toksyczne 25-200 mg
III Szkodliwe 200- 2000 doustnie
· Integrowana metoda:
· Uwzględnia wszystkie pozostałe metody
· Rezygnacja z metody chemicznej jest niemożliwa ani teraz ani w przyszłości
Ochroniacze1991