Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.
TAJNA WALKA Z WROGIEM...
Podczas II Wojny Światowej harcerstwo ponowione wzięło czynny udział w walce. Przez cały ten straszny czas ZHP miał kryptonim "Szare Szeregi", przy czym organizacja harcerek nosiła nazwę "O.H"("Organizacja Harcerek").Męska organizacja "Szare Szeregi" wchodziła w skład Armii Krajowej i zajmowała się ona sabotażem i dywersją. Harcerze walczyli w oddziałach partyzanckich("Jędrusie", akcja "Wachlarz"), pełnili różne funkcje (A.Kamiński był redaktorem naczelnym "Biuletynu Informacyjnego"- pisma Polski Podziemnej) i prowadzili akcje przeciw Niemcom. W 1943 r miała miejsce ""akcja pod Arsenałem"", gdzie został odbity Janek Bytnar "Rudy", który zmarł po trzech dniach od ran, jakie zadali mu hitlerowcy podczas przesłuchań. ""Celestynów""- odbicie transportu więźniów do Oświęcimia. ""Kutschera""- zamach na szefa warszawskiej policji i SS. Niemcy przestali rozstrzeliwać na ulicach miasta polskich patriotów. 1 sierpnia 1944 roku wybuchło Powstanie Warszawskie, w którym brały udział bataliony "Zośka", Parasol", "Wigry"- jedne z najwaleczniejszych oddziałów powstańczych. W 1945 rozkazem Naczelnika hm.Leona Marszałka, "Szare Szeregi" zostały rozwiązane, na terenach wyzwolonych harcerstwo wróciło do jawnego życia.
Powstanie Warszawskie - próba wyzwolenia
1 sierpnia Polacy nabrali nadziei, że rozpędzona Armia Czerwona wkroczy do stolicy, gdy tylko mieszkańcy Warszawy poderwą się do walki. Lecz jednak mylili się, a powstanie zostało krwawo stłumione.
Rozpoczęcie powstania Datę rozpoczęcia walk ustalono na 1 VIII 1944 na godzinę 17.00. W pierwszych walkach powstania wzięło udział ok. 23 tys. żołnierzy. AK dysponowała w Warszawie ok. 50 tys. ludzi, z czego jedynie ok. 10% było uzbrojonych, niemal wyłącznie w broń krótką. Do żołnierzy AK dołączyły jednostki Narodowych Sił Zbrojnych (800 żołnierzy) i AL (500 żołnierzy), czynny udział w powstaniu wzięła ludność cywilna miasta.
Niemcy dysponowali w Warszawie garnizonem liczącym ok. 20 tys. żołnierzy i policjantów, który mógł być wspierany przez jednostki udające się na front niemiecko-radziecki. Od 4 sierpnia do niemieckiego garnizonu napływały posiłki, z których sformowano korpus liczący ok. 25 tys. żołnierzy, dowodzony przez generała E. von dem Bacha. W sumie w tłumieniu powstania warszawskiego wzięło udział ok. 50 tys. żołnierzy niemieckich.
Dowódcą powstania mianowano pułkownika (od 14 września generała brygady) A. Chruściela (Montera). Do 3 sierpnia w rękach polskich znalazła się większa część Śródmieścia z Powiślem, Stare Miasto, Żoliborz, Mokotów i 3 enklawy na Ochocie. Nie zdołano jednak opanować Cytadeli, Dworca Gdańskiego i lotniska na Okęciu. Walki na Pradze i na Woli Już 2 sierpnia załamało się powstanie na Pradze, silnie obsadzonej przez przyfrontowe jednostki niemieckie. Niemcy zachowali kontrolę nad wszystkimi liniami kolejowymi i mostami na Wiśle. 5 sierpnia inicjatywa przeszła w ręce niemieckie. Rozpoczęte w tym dniu uderzenie na Wolę i Ochotę miało na celu przebicie arterii komunikacyjnych na linii wschód-zachód i połączenie się z walczącymi w okrążeniu w rejonie ratusza i Ogrodu Saskiego oddziałami generała R. Stahela. Zgodnie ze specjalnym rozkazem A. Hitlera, Niemcy w kontrolowanych przez siebie dzielnicach stosowali bezwzględny terror. Po przeniesieniu Komendy Głównej AK na Stare Miasto oddziały walczące na Woli wycofały się kanałami do Śródmieścia. 6 sierpnia Niemcy odcięli Stare Miasto od Śródmieścia, docierając do Ogrodu Saskiego. 11 sierpnia skapitulowały ostatnie oddziały powstańcze walczące na Ochocie.
10 IX 1944 ruszyła radziecka ofensywa w kierunku Warszawy. W nowej sytuacji Polacy zerwali prowadzone wcześniej rozmowy w sprawie kapitulacji. Ofensywa Armii Czerwonej zatrzymała się jednak po drugiej stronie Wisły, a rząd radziecki odmówił zgody na lądowanie na lotniskach pozostających pod kontrolą Armii Czerwonej samolotów alianckich mających dostarczać zaopatrzenie walczącym powstańcom. 11 września Niemcy przerwali połączenie Czerniakowa ze Śródmieściem.
W dniach 16-21 września przeprowadzono w rejonie Czerniakowa, Powiśla i Żoliborza desant żołnierzy 2 i 3 dywizji piechoty Pierwszej Armii Wojska Polskiego z zajętej 14 września przez wojska radzieckie Pragi. W sumie przez Wisłę przeprawiono 5 batalionów, które utworzyły przyczółki na Czerniakowie i Żoliborzu, nie zdołały ich jednak utrzymać. Ze względu na brak odpowiedniego wsparcia artyleryjskiego operacja (w której poległo blisko 3 tys. żołnierzy) zakończyła się niepowodzeniem.
23 września skapitulował Czerniaków, jedyny zajęty przez AK rejon przylegający do Wisły. Po zaciętych walkach w dniach 24-26 września padł Mokotów, 30 września Żoliborz. Upadek powstania Tego samego dnia w Ożarowie rozpoczęły się rokowania kapitulacyjne. 2 października w kwaterze generała E. von dem Bacha podpisano akt kapitulacji. W dniach 3-5 października oddziały powstańcze złożyły broń i poddały się Niemcom.
Straty powstańcze ocenia się na 18 tys. zabitych i zaginionych, 25 tys. rannych. Do niewoli dostało się ok. 15 tys. żołnierzy i oficerów, w tym mianowany naczelnym wodzem generał T. Komorowski (Bór). Straty ludności cywilnej wyniosły ponad 180 tys. zabitych (głównie pomordowanych). Niemcy stracili w walkach 10 tys. zabitych, 6 tys. zaginionych, 9 tys. rannych oraz ok. 300 pojazdów opancerzonych. Ok. 25% budynków na terenach objętych walkami uległo zniszczeniu, a dalsze Niemcy systematycznie burzyli po upadku powstania warszawskiego. Po kapitulacji powstania żołnierzy umieszczono w obozach jenieckich, ludność cywilną w obozie przejściowym w Pruszkowie, skąd rozsyłano ją po terenie Generalnego Gubernatorstwa lub kierowano do obozów pracy w Niemczech.
1
MonJaZ