Leczenie uzależnień – wybrane zagadnienia
ICD-10
• Alkohol
• Opiaty
• Kanabinole
• Leki uspokajające...
• Kokaina
• Inne s. stymulujące
• Halucynogeny
• Tytoń
• Lotne rozpuszczalniki
• Kilka sub. lub inne
DSM-IV
• Amfetaminy
• Kofeina
• Kanabis
• Inhalanty
• Nikotyna
• Opioidy
• Fencyklidyna.
• Substancje uspokajające, nasenne,anksjolityki.
• Inne (np.sterydy).
• Używanie wielu.
NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE OPIATY I STYMULANTY (POLSKA)
• Brown sugar
• Kompot
• ....................i
• Makiwara, kodeina, biała heroina,
dolargan, morfina, metadon, opium
• Amfetamina
• Metamfetamia
• ...efedryna
• ............i
• Kokaina HCL
• Crack
BZD - PROBLEMY
• Mało danych na temat stosowania w rozumieniu używania szkodliwego i uzależnienia
• Łączenie BZD z innymi substancjami psychoaktywnymi
• Niewielka edukacja lekarzy dotycząca BZD
• Pozory „bezpieczeństwa” BZD – lekarze i pacjenci
LECZENIE
• Psychoterapia
• Farmakoterapia
NAJLEPIEJ
psychoterapia + farmakoterapia
FAZY LECZENIA UZALEŻNIENIA
• Detoksykacja
• Rehabilitacja
• Oddziaływania postrehabilitacyjne
ZABURZENIA PSYCHICZNE I ZACHOWANIA SPOWODOWANE PRZYJMOWANIEM SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH - FARMAKOTERAPIA
• Uzależnienie
• Zespół abstynencyjny
• Zaburzenia psychotyczne
• Rezydualne i późno ujawniające się zaburzenia psychotyczne
• Ostre zatrucie
DETOKSYKACJA (KLEBER 1994)
• Leczenie odtruwające
• Leczenie objawów zespołu abstynencyjnego
• Leczenie chorób towarzyszących
• Motywowanie do leczenia uzależnienia
• Edukacja w zakresie problemów zdrowotnych
OPIOIDOWY ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY
• Rozszerzenie źrenic
• Wzrost:RR,tętna,temp.
• Piloerekcja
• Wysięk z nosa,
• Łzawienie, poty
• Kichanie
• Biegunka,wymioty
• Zab. snu
• Pragnienie narkotyku
• Dreszcze
• Bóle stawowo-mięśniowe
• Nudności
• Bóle, skurcze brzucha
• Drażliwość
• Osłabienie
v Metadon: agoniści r. opioidowych
v Buprenorfina: Ago-antagoniści j.w.
v Benzodiazepiny i inne leki celowane na poszczególne objawy- Leczenie objawowe + Agoniści receptorów a2-adrenergicznych
v Klonidyna, Lofeksydyna- Leczenie objawowe + Agoniści receptorów a2-adrenergicznych
v BZD, nalokson, klonidyna, naltrekson - Agoniści receptorów a2-adrenergicznych + „Rapid, ultrarapid detoxification”
DETOKSYKACJA METADONEM
• Krótkotermionowa do 30 dni
• Długoterminowa do 6 mies.: wskazana dla
WSKAZANIA DO DETOKSYKACJI METADONEM
• Uzależnienie od opioidów z wyłączeniem uzależnionych od
- pentazocyny
- dekstrapropoksyfenu (Antalvic)
- kodeinę
METADONOWY ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY
• Dłuższy w czasie w porównaniu do heroinowego zespołu
• Objawy abstynencyjne mniej nasilone niż w heroinowym, ale bardziej nękające
• Wieloletnie przyjmowanie metadonu – powolne obniżanie dawek (preferencje indywidualne np.. 5 mg co 2 tyg.; 10% dawki co tydzień, 10 dni).
NALTREKSON W DETOKSYKACJI
• Skrócenia czasu trwania zespołu abstynencyjnego
• Zmniejszenie przykrych doznań (UROD)
• Zwiększenie efektywności „detoksykacji”
• Leczenie naltreksonem w celu zapobiegania nawrotom
AKTUALNY STAN WIEDZY O ROD I UROD
• Metoda ta budzi wiele kontrowersji (Kleber 1998, O’Connor 1998, Bearn 1999).
• Skraca okres detoksykacji, koszty???, pacjent wypisany z rozpoczętą kuracją naltreksonem
• Metoda w trakcie badań eksperymentalnych – nie jest standardem!
• Zwiększone ryzyko powikłań bardzo intensywnego leczenia (duże dawki, znieczulenie ogólne)
• Brak badań poprawnych metodologicznie szczególnie w odniesieniu do odległych skutków
BUPRENORFINA W DTX
• Agonista receptora mu, antagonista kappa
• Skutek: potencjał uzależniający i okno terapeutyczne bezpieczniejsze niż w met.
• Podjęzykowo podawane lingwetki w dawkach wzrastających dobowo do 8-16 mg/doba przez 3 dni, następnie stopniowe zmniejszanie dawek dobowych.
KLONIDYNA W DTX
• Agonista receptorów hamujących (…receptory noradrenergiczne w miejscu sinawym) alfa2-adrenergicznych
• Łagodzi: wymioty, nudności, biegunkę, bóle, potliwość. Nasila bezsenność, drażliwość.
• Dawki podzielone do 1,2-1,5 mg/doba
• Podstawowe p/wskazania: ciąża, zab. rytmu serca, nadciśnienie, leki trójpierścieniowe
ODSTAWIENIE AMFETAMIN, KOKAINY
• Spowolnienie psychoruchowe
• Przedłużony czas snu (nawet do kilku dni), rzadziej bezsenność
• Uczucie krańcowego zmęczenia, apatii
• Obniżenie nastroju
• Nadmierne łaknienie
• Obniżenie napięcia mięśniowego
• Często zespół następuje samoistnie (zasypianie) po „ciągu”
• Obniżenie nastroju porównywane jest do nastroju w dużej depresji, często występują i są realizowane myśli samobójcze -------à( kokaina )
• Godzinowa zmienność ujemnego nastroju (złość, drażliwość, rozpacz) jest cechą charakterystyczną
• Objawy mogą utrzymywać się do 3-6 tygodni.
FARMAKOTERAPIA ZESPOŁU PO ODSTAWIENU STYMULANTÓW
• Brak standardów, zazwyczaj stosuje się:
• BZD
• Leki p/depresyjne oraz p/lękowe
• Normotymiki (bez litu)
• Neuroleptyki o działaniu p/depresyjnym
• Bromokryptyna
• Postępowanie terapeutyczne ogólnie wzmacniające.
FAZY ROZWOJU ZESPOŁU ABSTYNENCYJNEGO (BZD)
• Mały zespół abstynencyjny:
• niepokój, lęk,
• zaburzenia snu,
•...
pola-pokot