Infekcja HIV i choroba AIDS oraz inne zagrożenia zdrowotne u osób uzależnionych
Dr n.med. Grażyna Cholewińska Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie Oddział Dla Narkomanów z HIV/AIDS
W oparciu o Terapię Metadonową
Choroby występujące u osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych
Uzależnienie – istota zjawiska
Uzależnienie jest chorobą złożoną: prowadzi do wielu szkód
• somatycznych
• psychicznych
• moralnych
• społecznych
a nie leczona – grozi śmiercią.
Oddziaływania
• Do osób jeszcze nie uzależnionych
-profilaktyka
-edukacja zdrowotna
-pomoc kryzysowa
• Do osób uzależnionych, nie zakażonych
-bad. przesiewowe
-bad. profilaktyczne i kontrolne
-szczepienia profilaktyczne
-punkty konsultacyjne
• Do osób uzależnionych i chorych na: inf.HIV, AIDS, zakażenie HBV, HCV, HDV, Tbc, STI’s, posocznice i in.
-redukcja szkód zdrowotnych
-leczenie
-przewlekła opieka
Wielodyscyplinarny zespół
• Lekarz psychiatra, ch. zakaźne, inny
• Pielęgniarka doświadczona w narkomanii
• Terapeuta uzależnień
• Psycholog
• Pracownik socjalny OPS
• Prawnik
• Policja Dz.prewencji
• Stowarzyszenia wolontariusze
• Rodzina pacjenta
Choroby współistniejące z uzależnieniem
• Problemy zdrowotne związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych najczęściej są zależne od dożylnej drogi ich przyjmowania
• Zakażenia przenoszone w związku z wielokrotnym używaniem igieł i strzykawek stanowią w naszym kraju istotny problem w epidemiologii chorób zakaźnych
• Problemy psychiatryczne
- zależne od infekcji związanych z dożylnym przyjmowaniem
- inne np. infekcje drogą seksualną, infekcje oddechowe, urazy
- problem ciąży i porodu
• Problemy somatyczne
Wirusowe zapalenie wątroby
HBV
HCV
inne
• HAV – choroba „brudnych rąk”
• HBV – zakażenie krwiopochodne, sex
• HCV – zakażenie krwiopochodne
• HDV – towarzyszy HBV
• HGV – zakażenie krwiopochodne
Warunki sprzyjające wzw u narkomanów
• Używanie zakażonych igieł/strzykawek
• Zakażony „towar”
• Złe warunki higieniczne i sanitarne
• Zamieszkiwanie w dużych zbiorowościach
• Brak informacji o drogach i skutkach zakażenia HBV, HCV
WZW Konsekwencje ostrego WZW:
• Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby(70%)
• Marskość wątroby (40-50%)
• Rak wątroby (10 – 25%)
WZW – zadania
• Edukacja, informacja o HAV, HBV, HCV
• Wykonywanie badań przesiewowych (HBsAg, anty-HBs, anty-HCV)
• Wczesne wykrywanie WZW, możliwość skierowania do ośrodka specjalistycznego
• Szczepienia profilakt. (HAV,HBV) Nie ma profilaktyki HCV
• Programy Redukcji Szkód Zdrowotnych
Ciężkie zakażenia bakteryjne
• Ropnie, ropowice skóry w miejscu po wkłuciach
• Zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych
• Posocznica – uogólnione zakażenia bakteryjne
• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• Bakteryjne zapalenie wsierdzia
Stan nieprzytomności i ograniczonej świadomości
Stany z ograniczoną świadomością u narkomanów
• Wysoka gorączka
• Zapalenie opon m-rdzeniowych i mózgu
• Stan po napadzie padaczkowym
• Choroby neurologiczne
• Przerzuty nowotworowe do mózgu
• Niedotlenienie
• Skrajne wyniszczenie
• Odwodnienie ( zab. elektrolitowe)
• Encefalopatia w przebiegu niewyd. wątroby
• Stan po zatruciu lekami
• Choroby psychiczne
Gruźlica u osób uzależnionych
• Warunki sprzyjające Tbc wśród narkomanów:
-wędrówki po kraju
-niedożywienie, oziębienie
-przebywanie w dużych skupiskach
-późne rozpoznanie choroby
-brak dyscypliny w leczeniu
-towarzysząca infekcja HIV
Zadania
• Profilaktyka zakażeń dróg oddechowych
• RTG klatki piersiowej
• Wczesna diagnostyka Tbc
• Nadzorowanie przyjmowania leków wg. systemu DOT
• Redukcja przyczyn niepowodzenia leczenia
Choroba zakrzepowa żył
Padaczka
• Przyczyny padaczki u narkomanów;
- działanie środków odurzających
- urazy głowy
-alkoholizm
-organiczne zmiany w OUN
• Brak systematyczności w leczeniu padaczki
Choroby skóry
Choroby przenoszone drogą płciową
• HIV
• HPV- onkogenne subtypy- HPV11, 16,18
• Opryszczka zwykła
• Wirusowe zapalenie wątroby
• Kłykciny kończyste
• Rzeżączka
• Kiła
• Wrzód weneryczny
• Świerzb, wszawica łonowa
• Rzęsistkowica
• Zakażenie drożdżakowe
Choroby przenoszone drogą płciową- zadania
• Identyfikacja osoby chorej – rozmowa indywidualna
• Skierowanie do specjalisty
• Badania przesiewowe : kiła, HPV, HIV
• Kontrola przyjmowania leków
• Edukacja zakresie ChPDP i bezpiecznego seksu
• Profilaktyka i leczenie partnerów
• Rozdawnictwo prezerwatyw
Ciąża/poród / noworodek
Ciąża, poród, połóg w populacji narkomanek
• Większość ciężarnych narkomanek nic nie wie o negatywnym wpływie na płód nadużywanych substancji odurzających
• Ciężarne zgłaszają się do lekarza zbyt późno
• Ryzyko powikłań położniczych
-brak dbałości o ciążę i dziecko
-niedobory i niedożywienie
-choroby przenoszone drogą płciową
-bezpośredni szkodliwy wpływ na płód substancji odurzających
Narkotyki – a ciąża
• Nagłe odstawienie używanych dotychczas opiatów u kobiet ciężarnych jest również niebezpieczne i może się zakończyć wewnątrzmacicznym obumarciem płodu
• Objawy głodu u noworodka
• Kobieta w zaawansowanym uzależnieniu podczas ciąży i karmienia powinna być włączona w program metadonowy
• M. jest „bezpieczny” dla płodu i matki
3
pola-pokot