Materiały dla nauczycieli_Internet.indd.pdf

MATERIAŁY DYDAKTYCZNE

DLA NAUCZYCIELI

Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau

Oświęcim 2009

Publikacja Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście

Redakcja: Marta Berecka, Maria Martyniak

Konsultacja metodyczna i naukowa: Piotr Trojański, Piotr Setkiewicz

Tłumaczenie dokumentów z języka niemieckiego: Łukasz Martyniak

Korekta: Agnieszka Juskowiak-Sawicka

Fotograﬁ e i dokumenty zamieszczone w scenariuszach lekcji pochodzą z Działu Zbiorów

i z Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Publikowanie lub udostępnianie ich osobom trzecim bez zgody spadkobierców autorskich praw

majątkowych oraz Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu

jest zabronione.

Opracowanie graﬁ czne, skład

Nadia Iwaniec

Zoﬁ a Kanclerz

Gimnazjum Gminne nr 1 im. mjr. Piotra Szewczyka w Rajsku

„Cierpienie i nadzieja” – twórczość

plastyczna więźniów KL Auschwitz

Scenariusz lekcji dla uczniów klas trzecich gimnazjum

oraz szkół ponadgimnazjalnych

Zoﬁ a Kanclerz, Gimnazjum Gminne nr 1 im. mjr. Piotra Szewczyka w Rajsku

„Cierpienie i nadzieja” – twórczość plastyczna

więźniów KL Auschwitz

Scenariusz lekcji dla uczniów klas trzecich gimnazjum oraz szkół ponadgimnazjalnych.

Poziom nauczania

Scenariusz jest propozycją lekcji podsumowującej wizytę w Państwowym Muzeum Auschwitz-

-Birkenau w ramach wybranego przedmiotu, np. języka polskiego, historii, sztuki, godziny

wychowawczej lub ścieżki międzyprzedmiotowej.

Czas trwania:

45 lub 2 x 45 minut (zależnie od rozbudowania ćwiczeń i dojrzałości grupy)

Motto:

Sztuka obozowa – misterium życia i śmierci

„Jak w hitlerowskim obozie śmierci, dwudziestowiecznym piekle, które ludzie zgotowali ludziom,

można było uprawiać twórczość artystyczną? […] Odpowiedź składa się z kolejnych pytań,

sięgających samej istoty człowieczeństwa”.

(J. Dałek, T. Świebocka, Cierpienie i nadzieja – twórczość plastyczna

więźniów obozu oświęcimskiego , Katowice 1989, s. 7.)

Cele lekcji:

Po zakończeniu lekcji uczeń:

● wie, że w obozach koncentracyjnych byli więźniowie, którzy uprawiali twórczość artystycz-

ną,

● wie, że w KL Auschwitz istniało Lagermuseum,

● potraﬁ wymienić kilku artystów tworzących w KL Auschwitz,

● umie wskazać funkcje, jakie spełniała sztuka w obozie,

● potraﬁ stawiać pytania o charakterze poznawczym i twórczo poszukiwać na nie odpowie-

dzi,

● dostrzega złożoność natury ludzkiej i postawy człowieka wobec zła w sytuacji ekstremal-

nej,

● poszukuje, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (pisanych i ikonograﬁ cz-

nych), potraﬁ je odczytać i zinterpretować,

● potraﬁ efektywnie współpracować w grupie.

Metody i formy pracy:

● „burza mózgów”,

● praca ze źródłem pisanym i ikonograﬁ cznym,

● rozmowa nauczająca,

● elementy dramy,

● praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

● Album J. Dałek, T. Świebocka, Cierpienie i nadzieja – twórczość plastyczna więźniów obo-

zu oświęcimskiego , Katowice 1989 (kilka egzemplarzy albumu lub kserokopie wybranych

reprodukcji).

● Dwa duże arkusze papieru, kartki samoprzylepne.

● Materiały do pracy w grupach: instrukcje, karty z cytatami, karty określające motywacje

i funkcje (karty A i B).

TOK LEKCJI

Etapy

Przebieg

Uwagi

Wprowadzenie

● Czynności organizacyjno-porządkowe.

● Podział klasy na grupy 4- lub 5-osobowe.

● Wyznaczenie liderów i sprawozdawców.

● Rozdanie kartek samoprzylepnych.

● Liczba grup

uzależniona jest

m.in. od liczby

egzemplarzy albumu

lub kserokopii.

Zaangażowanie

● Wprowadzenie sytuacji problemowej.

● Nauczyciel prezentuje barwną reprodukcję obrazu Anto-

niego Suchanka – Fregaty (Album Cierpienie i nadzie-

ja… , s. 153) oraz prosi, by uczniowie weszli w rolę:

„Wyobraźcie sobie, że jesteście w muzeum, zafascyno-

wani zatrzymujecie się przed obrazem Fregaty , próbu-

jecie dowiedzieć się czegoś o obrazie i jego autorze”.

● Nauczyciel pomaga we wnioskowaniu uczniów poprzez

dodatkowe pytania, np.: Jaki jest czas i okoliczności po-

wstania obrazu? Jakie robi on wrażenie? Jakie emocje

wyraża? Kim jest artysta? Czy jest profesjonalistą?

● Etap „burzy mózgów” – pod hasłami: AUTOR i OBRAZ

każdy uczeń zapisuje swe skojarzenia na kartkach sa-

moprzylepnych.

● Po kilku minutach uczniowie umieszczają swe kartki na

dużym arkuszu papieru pod odpowiednimi hasłami.

● Wybrany uczeń odczytuje treść zapisów (bez komenta-

rzy).

● Nawiązując do sytuacji zwiedzania muzeum, nauczy-

ciel zadaje uczniom kolejne pytanie: Czy możliwe

jest, że obraz powstał dla muzeum istniejącego w KL

Auschwitz?

● Nauczyciel na dużym

arkuszu papieru

zapisuje dużymi

literami dwa hasła:

AUTOR, OBRAZ.

● Karteczki są w dwóch

różnych kolorach.

● Odnosząc się do

dwóch haseł, każdy

uczeń zapisuje

minimum dwie kartki.

Badanie

i przetwarzanie

● Nauczyciel podaje uczniom temat lekcji i motto.

● Prezentuje album Cierpienie i nadzieja…

● Nawiązując do obrazu Fregaty, prosi uczniów o odszu-

kanie w albumie biogramu twórcy – chętny uczeń od-

czytuje fragmenty dotyczące okresu okupacji.

● Nauczyciel potwierdza, że obraz Antoniego Suchanka

powstał w obozowym muzeum.

● Na podstawie tekstu opracowania albumu Cierpienie

i nadzieja (s. 35-44) zapoznaje uczniów z fenomenem

Lagermuseum, które istniało w KL Auschwitz. Swą po-

gadankę ilustruje odpowiednimi reprodukcjami z albu-

mu, które uczniowie w grupach odszukują po numerze

katalogowym.

● Nauczyciel uświadamia uczniom, że oprócz sztuki le-

galnej, w obozie głównie powstawała sztuka nielegalna

– co groziło śledztwem, torturami, obozowym aresztem,

karną kompanią, a często śmiercią.

● Nauczyciel omawia kolejne zagadnienia:

Spróbujmy odpowiedzieć, dlaczego więźniowie podej-

mowali ryzyko nielegalnej twórczości? Jakie były ich

motywacje? Jakie funkcje spełniała sztuka w obozie?

● Liderzy grup

odbierają od

nauczyciela albumy,

instrukcje i materiały

ćwiczeniowe.

● Są trzy różne

zestawy, w każdym:

instrukcja, 5 kart A z

cytatami i 20 kart B z

motywacjami

i funkcjami sztuki

obozowej.

● Praca w ustalonych

wcześniej grupach

(ok. 20 min).

● Grupy otrzymują różne

zestawy kart A oraz ten

sam zestaw kart B.

● W klasach starszych

można poprzestać

na instrukcjach

pisemnych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: