Głazy Narzutowe W Bobrówku I Żabicku W Świetle Badań Archeologicznych 5.pdf

Głaz narzutowy w Bobrówku zlokalizowany jest na terenie pola uprawnego, na południowym

stoku wyniesienia morenowego, po północnej stronie drogi prowadzącej z Bobrówka do Machar.

Historyczna nazwa kamienia to Breiter Stein (szeroki kamień) jest niemal identyczna z niemiecką

nazwą (Breitenstein) pobliskiego Bobrówka. Wskazuje to, że także w średniowieczu, gdy zakładano

miejscowość, głaz stanowił jeden z elementów organizujących przestrzeń jej ówczesnych

mieszkańców. Obecnie obiekt ten zyskał nazwę zwyczajową Leżący Słoń.

Głaz stanowi bryła gnejsu plagioklazowo-biotytowego. Charakteryzuje się on znacznymi

rozmiarami: długość dochodzi do 7,90 m, maksymalna szerokość sięga 3,9 m, a wysokość 1,2 m.

To największy głaz narzutowy w województwie lubuskim. Na powierzchni głazu znajdują się liczne

ślady wierceń i obłupań, działalności mającej na celu rozbicie głazu i usunięcie go z pola

uprawnego. Prawdopodobnie pochodzą one z czasu funkcjonowania w Macharach Państwowego

Gospodarstwa Rolnego.

Podczas badań założono wykop sondażowy o szerokości od 0,4 m do 2 m od krawędzi kamienia.

W trakcie eksploracji, wokół całego głazu stwierdzono ślady stosunkowo niedawnego wykopu, na

co wskazywały fragmenty cegieł i potłuczonych butelek. Uznano, że - podobnie jak ślady kruszenia

- są to pozostałości po nieudanej próbie usunięcia głazu. Po wschodniej stronie wykop ten zasypany

był gruzem i kamieniami, które tworzyły wielowarstwowy bruk. Poniżej uchwycono warstwę

kilkucentymetrowej grubości próchnicy stanowiącą pozostałości zniszczonego obiektu

archeologicznego. Rozpoznany układ stratygraficzny wskazuje, że nowożytny wkop zniszczył

niemal całkowicie wcześniejsze nawarstwienia.

W trakcie badań znaleziono kilka krzemieni noszących ślady obróbki, datowanych na środkową

epokę kamienia tzn. okres mezolitu przypadającego na VII-V tysiąclecie p.n.e. Wystąpiły one

wokół całego głazu, skupiając się zwłaszcza po jego północnej stronie, w warstwie ornej oraz w

obrębie bruku kamiennego. W wypełnisku rozpoznanego obiektu archeologicznego, a także

bezpośrednio nad nim we współczesnym wykopie, znaleziono 29 fragmentów ceramiki kultury

łużyckiej datowanych na okres halsztacki tj, ok. 700-500 p.n.e. Wśród nich znajdują się części

grubościennego naczynia zasobowego o chropowatych powierzchniach. Wyróżniono także ułamki

niewielkiej cienkościennej i czernionej misy. Poza tym znaleziono fragmenty naczyń o intensywnie

czernionych wnętrzach. Ze względu na zniszczenie wcześniejszych nawarstwień przez współczesny

wkop nie można określić kontekstu w jakim omawiane naczynia zostały złożone do ziemi. Ponadto

znaleziono również jeden fragment polepy, tj. spieczonej gliny, która pierwotnie pokrywała

elementy konstrukcji drewnianych. Znalezisko to wskazuje, że można się także liczyć z ich

obecnością wokół głazu. Z kulturą łużycką można także wiązać znaleziska kilkudziesięciu

krzemieni obrobionych przy zastosowaniu tzw. techniki łuszczeniowej. Zbiór ten obejmuje zarówno

rdzenie, odłupki, wióry jak i okruchy, a być może także fragmenty narzędzi.

Badania archeologiczne w sąsiedztwie głazów narzutowych miały charakter pionierski.

Dotychczasowe informacje o znaleziskach w ich sąsiedztwie pochodzą głównie od przypadkowych

odkrywców. Zazwyczaj wiązało się to z niszczeniem głazów w celu pozyskania kamienia

budowlanego. Prace w Bobrówku i Żabicku wykazały również pozostałości nowożytnych prób

kruszenia tych obiektów. Podsumowując wyniki przeprowadzonych badań, należy stwierdzić, że

oba głazy użytkowała ludność kultury łużyckiej w okresie halsztackim. Dodatkowo na stanowisku

w Bobrówku znaleziono także ślady aktywności z okresu mezolitu. Charakter znalezisk, a przede

wszystkim zniszczenia nawarstwień pradziejowych, uniemożliwi jednoznaczne określenie rodzaju

tej działalności. Podobnej wielkości kamień znaleziono także we Wrocławiu-Partynicach na terenie

cmentarzyska kultury łużyckiej. Zlokalizowany był na przecięciu ramion krzyża utworzonego przez

cztery groby ciałopalne. Generalnie głazy tego typu zarówno obrobione jak i nieobrobione

zazwyczaj łączone są ze sferą kultury duchowej, a więc wierzeniami, magią itp. Być może z

pozostałościami takich praktyk mamy do czynienia także w przypadku kamieni w Bobrówku i

Żabicku.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: