Qu Yuan.pdf

(1081 KB) Pobierz
251080952 UNPDF
~
Wschodni
wladca
najwyzszej
Piec tonów sie mIesza,
jednosci
gdy chór caly spiewa.
Nasz Pan sie weseli,
Tllng-hllang T' ai-ki l
radosny i silny.
Dzien mamy pomyslny
i godzine bloga 2,
Bóstwo
chmur
Przejeci czcia wielka
Wieszczka mlecz
goscic bedziem Pana.
ma dlugi3
o gardzie z nefrytu,
]un-czung-kl1n
l
Kapie sie w orchideach,
Zgodnie pobrzekuja
w wonnosciach sie myje,
Stroi sie w barwna szate,
zdobiona ostrózem 2.
Wrózka wije sie w tancu,
by bóstwo zatrzymac 3.
u pasa klt;jnoty.
Mate kaniankowa4
cisnie nefryt cenny.
Wieszczka reka chwyci
galaz slazu wonna 5.
A blaskom jasnosci
Korzenna obiate6
nie ma zadnych granic.
- Bezpiecznie sie rozgosc
w komnacie wiecznosci 4,
na storczyki sciele.
Wino z cynamonem
Sloncu i ksiezycowi
i moszcz pieprzny warzy 7.
dorównywasz w blasku,
Podniosla paleczke,
Powozisz smokami,
by w beben uderzyc,
Rytm tanca sie zwalnia 8,
piosenka przycicha,
i nosisz strój boski.
Beztrosko wedrujesz
w przestworzy bezmiarze,
Flet z lutnia sie lacza,
Teraz sie znizywszy,
glosnit;j brzmi muzyka.
Wieszczka gnie sie w tancu 9,
zwiewna miga szata.
bóstwo najwspanialsze,
Gwaltem znów sie wznosisz,
by ukryc sie w chmurach.
Spogladasz na Ki-czou 5
i na inne ziemie.
Won aromatyczna
napelnia komnate,
a2
3- Poezje
33
.,..
251080952.001.png
Przebiegasz
cztery morza 6
do ostatnich
Bluszczem
i nostrzykiem
5
lódz mam opleciona,
granIc.
Teskniac do Ciebie,
Z irysów sa wiosla,
wzdychajac gleboko,
ze storczyków flaga.
Trapi sie me serce,
Patrze na Ts' en -jangu 6
do glebi wzruszone. -
oddalone brzegi,
Poprzez wielka rzeke
sle mojego ducha.
Pan
rzeki
Siang
Sle mojego ducha,
lecz Cie nie dosiega.
Siang-kiin 1
Piekna moja druzka
nade mna sie zali.
Pan mój nie przybywa,
Lez moich strumienie
lekliwie go czekam.
bez przestanku plyna.
Któz go zatrzymuje
Do Ciebie, mój Panie,
posród wysp na rzece?
tesknie w ponizeniu.
Wdzieki i urode
Majac z kasji 7 wiosla,
pieknym strojem zdobiac,
ze storczyka rudel,
Lódz cynamonowa
Przeciac kry lo~owe,
kieruje do Ciebie.
sypka zamiec sniezna,
To jakby bluszcz zrywac
Rozkaz falom Siangu
i Jiianu stanac 2,
Spraw, niech Jangtsekiangu
wody cicho plyna.
posrodku strumienia
Albo nenufary
na wierzcholku drzewa 8.
Wygladajac Pana,
Gdy serca niezgodne,
który nie przybywa,
prózny jest trud swatów,
Przygrywam na flecie
Gdy milosc nieszczera,
za nim uteskniona.
lekkie jest zerwanie.
Na "Skrzydlatym
smoku"3
ku pólnocy plyne,
Kamienisty potok
bystra woda plynie.
. Moja droga bladzi
A "Smok skrzydlaty"
po Tung-t'ingu 4 toni.
szybko sie unosi.
34
35
251080952.002.png
v
Wschodni
wladca
najwyzszej
jednosci
1 Wschodni wladca najwyzszej jednosci - to bóstwo bylo czczone
pierwotnie w zachodnim Cz'u. Mialo ono rezydowac w "Palacu niebians-
kim" w poblizu gwiazdy polarnej. Od czasów cesarza Wu (140 - 86
p.n.e.) czczone bylo takze i na dworze cesarskim. Piesn opiewa obrzed,
w czasie którego bóstwo zwabione klejnotami, jadlem, napojami, won-
nosciami, spiewem, tancem i muzyka wstepuje w kaplanke.
2 Wszystkie uroczystosci zarówno swieckie, jak i duchowne musialy
sie odbywac w dniu i w godzinie "pomyslnej", wedlug wskazówek
kalendarza i astrologów.
, 3 Glówna osoba obrzedu jest wedlug komentarza Wang l wieszczka-
-kaplanka, która tanczac z mieczem odpedza zle czary. Podczas tanca
jej nefrytowe klejnoty dzwiecza harmonijnie, tracajac sie o siebie.
4 W doslownym tlumaczeniu nazwa rosliny, z której mata jest
zrobiona (kanianka lub kuskuta), dokladne jednak ustalenie nazwy
wobec sprzecznych opinii komentarzy jest trudne.
5 Wieszczka z kolei chwyta galazke k'iung. Znak k'iung doslownie
oznacza cenny czerwony kamien, majacy przedluzac zycie. Tai Czen
widzi w k'iungu koral. K u o M o - z o proponuje zastapic w tym znaku
element graficzny "klejnot" przez "roslina": tak przemieniony znak
oznacza "slaz" albo "malwa". Nazwy drogich kamieni i rzadkich roslin
uzywane sa i zamiennie i przenosnie. G i t o w i c z w Cjuj Juanie
identyfikuje k'iung z hortensja.
6 Korzenna obiata - hueihiaoczeng jest przez komentatorów róznie
objasniana. Huei to aromatyczna roslina, podobna do storczyka. Kwitnie
czerwono i ma czarne owoce. Utozsamiaja ja z gwozdzikiem. Hiao -
to ofiarne miesiwa. Czeng ma co najmniej 3 interpretacje: l. Wang I: -
gotowac na parze, 2. Czu Hi: - zlozyc w ofierze, 3. Tai Czen: - ziarno
parzone jako roslinna ofiara w przeciwstawieniu do miesnej hiao. Pod-
sciólka ze storczyków moze byc interpretowana tez jako podsciólka
z perzu, który ma znaczenie magiczno-dezynfekcyjne.
7 jadlo i napoje, jak wyjasniaja komentarze, winny byc tak zestro-
jone, jak dzwiek nefrytowych klejnotów podczas tanca.
8 Po ofierze z jadla i napoju nastepuje ostatnia czesc obrzedu:
ekstatyczny taniec wieszczki.
9 Podczas tanca nastepuje opetanie wieszczki przez bóstwo. Wieszczka
po raz pierwszy jest wymieniona explicite, ale jako ling - "cudowna
51
251080952.003.png
~
sila", bo jest wtedy opetana przez boga. Etymologia
graficzna wyrazu
!ing wyraza "sprowadzenie
deszczu przy pomocy spiewu i tanca wieszczki".
"Zwiewny"
- kwa - znaczy "wdzieczny i lekki".
Bóstwo
chmur
1 Bóstwo chmur - wlasciwie 'Pan wsród chmur', nosi takze nazwy
P'ing I - 'zaslona z piór' i Lung Feng - 'obfita pomyslnosc'. Jako
bóstwo ma rózne funkcje: poslanca nieba, wladcy chmur, czasami tez
gromu i deszczu. Zasadniczo wydaje sie bóstwem meskim, ale w Szali-lwi
kingu ma zenskie atrybuty.
W piesni wystepuje
kaplanka
opiewajaca
zstapienie bóstwa. Powtarza sie watek powietrznej
podrózy, stale prze-
wijajacy sie w Piesniach z Cz'u.
2 Ostróz - turmaryk (Cllrcllma tonga) - roslina imbirowata, z której
korzenia wyrabiaja zólte i inne barwniki oraz odczynniki chemiczne.
3 "Wieszczka wije sie w tancu, by bóstwo "zatrzymac" -" róznie
bywa tlumaczolle zaleznie od interpretacji slowa ling "moc nadprzyro-
dzona". Znak ling sklada sie z deszczu, trojga ust i czarodziejki, a zatem
etymologicznie wieszczka tancem i spiewem sprowadzajaca deszcz. Ling
czasami oznacza bóstwo, a czasami kaplanke, co wobec hierogamicz-
nego charakteru kultu jest zrozumiale. \'\Tedlug \'\Tang I, tutaj ling ozna-
cza kaplanke. Slowo "bóstwo" jest dodane jako domyslne, tekst, wedlug
Wall g I, mówi tylko "zatrzymac". Czeste sa wypadki, kiedy dopelnienia
po chinsku sa"domyslne lub tez, na odwrót, zbedne w polskim tlumaczeniu.
4 Komnata wiecznosci - sala w swiatyni, gdzie zstepowalo bóstwo.
fi Ki-cZQu - prowincja Ki: jedna z dziewieciu prowincji, na które
wedlug naj starszych podan dzielily sie Chiny. Podzial ten nie odpowiada
podzialowi na lenna feudalne. Ki - obejmowalo
obecne Bopei, Szansi,
pólnoc Bonanu
i poludniowa
czesc Mandzurii.
6 Cztery morza otaczajace
lad stanowia
poniekad
kraÓce swiata.
Pan
rzeki
S i a n g
1 PiesÓ ta, Siang-kun, wraz z nastepna Siang-fu-zi!n (Pani rzeki Siang)
tworzy symetryczna pare. Obie te piesni poswiecone sa bóstwom rzeki
Siang. Istnieja jednak rózne mozliwe interpretacje: jedna, ze chodzi
w piesniach o dwa bóstwa zenskie, o dwie siostry (córki podaniowego
52
251080952.004.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin