SKRYPT PRACE DYPLOMOWE 2010.doc

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa

SKRYPT

SEMINARIA DYPLOMOWE 2009-2010

NA WYDZIALE NAUK POLITYCZNYCH I DZIENNIKARSTWA UNIWERYSTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU

1. CHARAKTER I CEL PRAC DYPLOMOWYCH

Student w trakcie trwania nauki powinien opanować zakres materiału wynikający z programu studiów. Jednak pozytywne zakończenie studiów zapewnia nie tylko zdanie wszystkich egzaminów, uzyskanie zaliczeń ćwiczeń, konwersatoriów itp., ale również napisanie pracy dyplomowej i zdanie egzaminu dyplomowego (zwanego potocznie „obroną pracy dyplomowej”).

1.1. Charakter prac dyplomowych

·         dążenie do poznania istoty jakiegoś zjawiska;

·         dążenie do wykrycia zasad, reguł i praw działania określonego przedmiotu zainteresowań;

·         realizacja celu naukowego (odkrywczy, porządkujący lub klasyfikujący charakter pracy);

·         to nie zbiór informacji!

1.2. Cele i zadania stawiane pracom dyplomowym

·         osiągnięcie tytułu (stopnia) naukowego (zawodowego);

·         ćwiczebny, kontrolny i twórczy wymiar pracy promocyjnej czyli ukształtowanie umiejętności:

-          czynnego posługiwania się wiedzą nabytą podczas studiów (wykorzystanie tej wiedzy w praktyce lub we wnioskowaniu teoretycznym),

-          rozszerzania wiedzy poprzez samodzielne analizy i poszukiwania w istniejącej literaturze,

-          obserwacji i analizy zjawisk z bezpośredniego otoczenia (zawodowego) seminarzysty,

-          dostrzegania i wykazywania prawidłowości,

-          samodzielnego budowania prawidłowych konstrukcji logicznych (plan, tok wywodu),

-          stosowania metod pracy naukowej,

-          posługiwania się jasnym i precyzyjnym językiem,

-          ćwiczenia w myśleniu naukowym,

-          wyeksponowania i wyłożenia myśli przewodniej.

1.3. Wybrane rodzaje prac naukowych

1.3.1. Prace licencjackie

Celem przygotowania prac licencjackich jest wdrożenie studentów do pracy o naukowym charakterze. Mimo że podsumowują one stosunkowo krótki okres edu­kacji (zazwyczaj 3-letni), powinny być przygotowywane zgodnie z nauko­wymi zasadami pracy badawczej, a zatem z:

·         definiowaniem problemów, celów, hipotez;

·         posługiwaniem się odpowiednimi metodami i technikami proce­dury naukowo-badawczej;

·         metodycznym gromadzeniem informacji, materiałów, źródeł;

·         metodologiczną analizą, przetwarzaniem i porządkowaniem wiedzy;

·         naukową interpretacją rozpoznawanej rzeczywistości, w tym wyciąganiem wniosków.

Przygotowując pracę licencjacką, student powinien wykazać się umiejętnościami w zakresie:

·         posługiwania się podstawowymi narzędziami badawczymi (meto­dami i technikami);

·         korzystania z piśmiennictwa naukowego;

·         opracowywania i prezentacji wyników badań.

W realizacji tego rodzaju pracy nie oczekuje się od studenta pogłębionych ujęć monograficznych poznawanych zjawisk i procesów, a przedstawienia wybranej sytuacji problemowej w obszarze rzeczywistości poznawczej zakreślonej ramami studiów oraz zaprezentowania własnej rozpoznaw­czej realizacji danego problemu, jak też propozycji jego rozwiązania.

W strategii badań własnych ujawnianych w pracy licencjackiej ocze­kuje się od studenta:

·         sformułowania problemu, pytań i hipotez badawczych (wskazanie obszaru niewiedzy, zasługującego na rozpoznawanie), zbudowa­nia pytań ukierunkowanych na poznanie istoty danego problemu oraz hipotez badawczych;

·         określenia właściwych metod i procedury badań (scharakteryzo­wania narzędzi badawczych oraz dróg i sposobów rozpoznawania danej rzeczywistości);

·         poznania podstawowej literatury przedmiotu z zakresu badanej rzeczywistości, ukazania jej w formie zestawienia bibliograficz­nego, a także w formie aneksu;

·         zgromadzenia i uporządkowania oraz samodzielnej interpreta­cji zgromadzonych materiałów, danych oraz różnych informacji (w tym zakresie ujawnia się zwykle nieumiejętność odpowied­niego przetwarzania i zaakceptowania przez studentów zgroma­dzonych materiałów); zwykle przepisanie fragmentów różnych materiałów (w tym opracowań naukowych) bądź mechaniczne połączenie ich w jedną całość, bez żadnego wkładu pracy twór­czej, jest plagiatem;

·         interpretacji, ogólnej charakterystyki badań, wniosków uogól­niających, prezentacji wyników badań własnych w kontekście we­ryfikacji postawionych hipotez, próby sformułowania prognozy rozwoju rozpoznawanych zjawisk i procesów.

1.3.2. Prace magisterskie

Celem pracy magisterskiej jest przede wszystkim wykazanie przez stu­denta umiejętności stosowania metod i technik badawczych oraz mo­nograficznego prezentowania określonych zjawisk i procesów rzeczywi­stości poznawczej.

Od pracy magisterskiej oczekuje się, by była ona sprawdzianem:

·         opanowania wiedzy nabytej w trakcie studiów (stąd powszechne jest żądanie dołączenia do prac przeglądu bibliograficznego, a nie tylko wykazu wykorzystanej literatury przedmiotu);

·         twórczego podejścia, pomysłowości, samodzielności myślenia przy opra­cowaniu tematu według wyznaczonego planu (praca powinna po­siadać akcent badawczy, zawierający się w postawieniu hipotez i pytań badawczych);

·         umiejętności wykładu (logiczne wyłożenie myśli, metodologicz­na interpretacja zdobytej wiedzy i zgromadzonych materiałów jako źródła dociekań poznawczych, poprawność stylistyczna i ję­zykowa pisania).

Dodać do powyższych należy ocenę rozpoznawanych zjawisk, umiejętność logicznego łączenia i posługiwania się nabytymi wiadomościami oraz wykazanie się samodzielnym, krytycznym odczytywaniem znaków rzeczywistości społeczno-politycznej.

Celem pracy magisterskiej jest opanowanie umiejętności prezentacji zagadnień poznawczych w sposób obiektywny i metodologiczny (zgodny z teorią). Dlatego nie żąda się od niej wnoszenia nowych osiągnięć do dotychczasowego stanu wiedzy, aczkolwiek im więcej zawiera ona samodzielności, pomysłowości i własnych przemyśleń, tym jej walory są cenniejsze z punktu widzenia dociekań badawczych oraz praktyki edu­kacyjnej.

W pracy magisterskiej powinny ujawniać się umiejętności:

·         krytycznego korzystania z piśmiennictwa;

·         krytycyzmu wobec rozpoznawanej tematyki;

·         krytycyzmu wobec własnych dociekań poznawczych.

Podsumowując, od przyszłego absolwenta szkoły wyższej oczekuje się w pierwszej kolejności metodycznego myślenia, czyli sprawności intelektualnej, znajdującej swój wyraz w samodzielnym napisaniu pracy dyplomowej.

1.4. Ocena pracy dyplomowej

              Napisana przez studenta praca dyplomowa poddana jest ocenie promotora i recenzenta (zwyczajowo jednego, w szczególnych przypadkach kilku). Dodać też należy, że szczególnie ważna jest tutaj rola promotora, który ma obowiązek czuwać nad całością pracy, zarówno w fazie początkowej, poprzez akceptację tematu pracy, zatwierdzenie jej planu, określenie terminu wykonania, jak i w fazie końcowej, gdyż pierwszy ocenia jej wartość. Ponadto promotor przez cały czas trwania seminariów dyplomowych czuwa nad postępami pracy, udzielając wskazówek merytorycznych, metodologicznych i technicznych.

              W ocenie pracy dyplomowej bierze się pod uwagę następujące zagadnienia:

·         zgodność treści pracy dyplomowej z tytułem

·         ocena układu struktury podziału treści kolejności rozdziałów, kompletności tez itp.

·         merytoryczna ocena pracy

·         tradycyjne/nowatorskie (w jakim zakresie) ujęcie tematu

·         charakterystyka doboru i wykorzystania źródeł

·         ocena formalnej strony pracy (poprawności języka, opanowania techniki pisania pracy, spis rzeczy, odsyłacze)

·         sposób wykorzystania pracy (publikacja, udostępnienie instytucjom, materiał źródłowy).

2. HARMONOGRAM I TECHNIKA PISANIA PRACY DYPLOMOWEJ

              Każdą procedurę badawczą można podzielić na następujące etapy:

ETAP  I: ustalenie tematu (dokonując wyboru problematyki badawczej należy pamiętać o trzech elementach, które mają zasadniczy wpływ na zakończone sukcesem badania: a. dostępie do materiału źródłowego; b. dostępie do literatury przedmiotu; c. czasie realizacji tematu – temat badawczy powinien być tak dobrany, aby jego realizacja była możliwa w terminie przewidzianym tokiem studiów);

ETAP  II: poznanie literatury i zebranie źródeł;

ETAP  III: analizę krytyczną materiału źródłowego;

ETAP  IV: narrację, wykład bądź syntezę, czyli opisanie efektów przeprowadzonych badań.

Harmonogram i technikę pisania podzielić można szczegółowo w sposób przytoczony poniżej.

2.1. Harmonogram pisania

Ø      Faza określania (diagnozy)

·         ogólna charakterystyka tematu (wyjaśnienie we wstępie);

·         sformułowanie celu pracy (wyjaśnienie we wstępie);

·         ustalenie ograniczeń w realizacji tematu;

·         ustalenie planu pracy, ram czasowych i terytorialnych (wyjaśnienie we wstępie).

Ø      Faza poszukiwań

·         kwerenda biblioteczna;

·         dobór metod realizacji tematu;

·         „inkubator” pomysłów i koncepcji.

...