Epistolografia romantyczna jako zwierciadło epoki - konspekt lekcji.pdf

(64 KB) Pobierz
Romantycy
Scenariusze lekcji do klasy II szkoły ponadgimnazjalnej.
Romantyczna epistolografia
Temat:
Romantycy listy pisz ą ... Epistolografia epoki jako zwierciadło
romantycznej osobowo ś ci.
Czas: 45 minut
Cel główny: lekcja za pośrednictwem fragmentów listów polskich romantyków pozwala
uczniom rozpoznać / utrwalić najwaŜniejsze cechy romantycznej osobowości oraz zdobyć
rozeznanie w romantycznej konwencji epistolograficznej.
Cele operacyjne
Ucze ń :
·
wyjaśnia i stosuje termin epistolografia,
·
określa tematykę listów romantycznych,
·
określa cechy stylu epistolografii romantycznej,
·
na podstawie listów wskazuje najwaŜniejsze cechy romantycznej osobowości,
charakteryzuje romantyczną konwencję epistolograficzną.
I. Faza przygotowawcza:
1. Wyja ś nienie terminów „epistolografia” i „epistoła”.
2. Skrócona historia epistolografii zako ń czona informacj ą o wzmo Ŝ onym rozwoju
listopisarstwa w okresie romantyzmu.
3. Sformułowanie tematu.
II. Faza realizacyjna
1. Odczytanie fragmentów listów A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasi ń skiego,
F. Chopina, C.K. Norwida – grupy otrzymuj ą fragmenty listów jednego autora.
2. Analiza listów.
Zadania dla grup s ą jednakowe:
1) Kim dla nadawcy jest adresat listu / są adresaci listów? (Tu moŜe być
potrzebna pomoc nauczyciela.) Jakiego tonu, charakteru nabierają listy
w związku z osobą adresata? Jakie cechy nadawcy ujawniają się w relacjach
z adresatem?
2) Wyszczególnij tematy, myśli, wątki podejmowane w liście/listach? Na czym
koncentrują się treści listu? Jakie cechy nadawcy ujawnia tematyka listu/listów
i sposób odnoszenia się do poruszanych kwestii?
3) Określ cechy stylu listu/listów i opisz ujawniającą się w nim osobowość
nadawcy.
Przewidywane odpowiedzi:
1) Adresaci: przyjaciele, osoby zaprzyjaźnione (Mickiewicz do Filomatów,
Norwid do Koźmiana, Krasiński do Amelii Załuskiej), spokrewnione
(Mickiewicz do brata, Słowacki do matki Salomei Becù, Krasiński do ojca),
ukochane kobiety (Mickiewicz do Maryli Wereszczakówny, Słowacki
do Joanny Bobrowej, Krasiński do Joanny Bobrowej, a zwłaszcza do Delfiny
Potockiej).
Kierowane do takich adresatów listy nabierają najczęściej tonu bardzo
osobistego, zawierają zwierzenia, przemyślenia, są obrazem wewnętrznego
Ŝycia artystów. Z tych powodów uznaje się je za listy konfesyjne. Adresat
decyduje nie tylko o poruszanych w listach kwestiach, ale takŜe
o emocjonalnej tonacji listu.
Bliskie emocjonalne relacje nadawców z adresatami pozwalają dostrzec
takie cechy autorów listów, jak nieustająca potrzeba skupiania na sobie uwagi,
umiejętność nawiązywania głębokich więzi emocjonalnych, towarzyskość
i potrzeba dzielenia się swymi doznaniami.
Opracowała: Małgorzata Niewiadomska
2
·
Scenariusze lekcji do klasy II szkoły ponadgimnazjalnej.
Romantyczna epistolografia
2) Okre ś lenie tematów i w ą tków obecnych w romantycznej epistolografii i
odczytanie na podstawie wyszczególnionych treści cech autorów listów
romantycznych / typowych dla epoki elementów osobowości i postawy
Ŝyciowe:
·
refleksja na d własną sytuacją Ŝyciową,
·
opisy stanu ducha,
·
samotność,
·
tęsknota (za bliskimi, za ojczyzną),
·
własny stan fizyczny (choroba),
·
sytuacja ojczyzny,
·
miłość,
·
własna i cudza twórczość,
·
opisy podróŜy i zwiedzanych miejsc,
komentarze dotyczące przeŜywanych zdarzeń,
· codzienne potrzeby, kłopoty finansowe.
Romantyczni autorzy listów to ludzie:
·
o wybujałej wraŜliwości,
·
skupionych na sobie introwertyków ze skłonnością do analizowania
własnych stanów psychicznych,
·
ekscentrycznych (dziwaków?),
·
skłonnych do egzaltacji,
·
niepogodzonych ze światem, pogardzających codziennymi, prozaicznymi
sprawami, a jednocześnie dbających o swój komfort,
·
doznających gwałtownych zmian nastrojów,
·
mających poczucie wyobcowania i niezrozumienia wśród ludzi,
a jednocześnie przeświadczonych o własnej wysokiej wartości (dotyczy to
zwłaszcza oceny swojej twórczości), niecierpiących krytyki pod swoim
adresem,
·
zafascynowanych pięknem natury, zwłaszcza niedotkniętej wpływami
cywilizacji,
głęboko, w sposób cierpiętniczy przeŜywających sytuację ojczyzny
(upadek powstania), klęski ojczyzny odbierający jako prywatne katastrofy.
· pogrąŜonych w nostalgii.
Ta część wspólnej pracy powinna zaowocować notatką, np. w postaci mapy
mentalnej zbierającej informacje o romantycznej osobowości.
3) Okre ś lenie cech stylu listów:
·
ekspresja języka ujawniająca się w wykrzyknieniach, westchnieniach,
pytaniach kierowanych do adresata (do siebie?), słownictwie
nacechowanym emocjonalnie,
·
intelektualizm: bogactwo słownictwa, filozoficzność wielu treści,
·
literackość ujawniająca się w stosowaniu rozlicznych środków
stylistycznych, chwytach retorycznych i świadomych zabiegach
kompozycyjnych,
·
nadawca i adresat jako literackie kreacje.
III. Faza podsumowuj ą ca
1. Uporządkowanie wspólnej listy cech i postaw charakterystycznych dla romantycznej
osobowości według grup tematycznych: sposób postrzegania świata i ludzi, cechy
Opracowała: Małgorzata Niewiadomska
3
·
·
Scenariusze lekcji do klasy II szkoły ponadgimnazjalnej.
Romantyczna epistolografia
osobowości i charakterystyczne postawy, stosunek do samego siebie i własnej
twórczości, hierarchia wartości.
2. Określenie najwaŜniejszych cech romantycznej epistolografii, np.:
·
Skupienie na emocjach, a nawet emocjonalna przesada.
·
Intelektualizm.
Inne:.....
3. Zadanie domowe: Napisz list utrzymany w konwencji romantycznej zaczynaj ą cy
si ę od słów „Inne miałem dot ą d wyobra Ŝ enie o naszym wieszczu.” W li ś cie
przedstaw swoje dotychczasowe wyobra Ŝ enie o A. Mickiewiczu lub J. Słowackim,
a nast ę pnie skonfrontuj je z poznanym z listów wizerunkiem poety.
Opracowała: Małgorzata Niewiadomska
4
Konfesyjność.
· Świadoma autokreacja nadawcy i kreowanie odbiorcy.
·
·
Scenariusze lekcji do klasy II szkoły ponadgimnazjalnej.
Romantyczna epistolografia
Temat:
Rzecz o miło ś ci i mał Ŝ e ń stwie, czyli romantyczne dramaty
rodzinne w literaturze i epistolografii romantyków.
Czas: 90 minut
Wst ę pne zało Ŝ enia:
Lekcja przewidziana jest jako element wzbogacający analizę i interpretację
„Nie-Boskiej komedii” oraz kontynuacja tematu miłości romantycznej, poruszanego
w związku z „Cierpieniami młodego Wertera”. Lekcja wymaga znajomości kontekstu
biograficznego, dlatego poprzedza ją zadanie domowe – odnalezienie informacji
o największych miłościach w Ŝyciu Mickiewicza i Krasińskiego oraz o zawartych przez nich
małŜeństwach i przygotowanie tych wiadomości w formie ustnego opowiadania. Prócz tego
lektura „Nie-Boskiej komedii”.
Cel główny: interpretacja „Nie-Boskiej komedii” jako dramatu rodzinnego z uwzględnieniem
romantycznych opozycji kochanka – Ŝona i miłość – małŜeństwo w kontekście: fragmentu IV
części „Dziadów”, listów A. Mickiewicza do Maryli Wereszczakówny i Celiny
Mickiewiczowej, listów Z. Krasińskiego do Delfiny Potockiej oraz elementów biografii obu
autorów.
Cele operacyjne:
Ucze ń :
·
przedstawia najwaŜniejsze fakty z biografii romantycznych autorów związane
z miłością,
·
na podstawie fragmentu romantycznego dramatu charakteryzuje koncepcję miłości
właściwą dla epoki,
·
na podstawie fragmentów listów oraz I części „Nie Boskiej komedii” omawia
róŜnicę w postrzeganiu Ŝony i kochanki przez autorów,
·
wyjaśnia przyczyny romantycznej opozycji Ŝona – kochanka,
·
omawia konsekwencje idealizowania miłości, powołując się na „Nie-Boską
komedię” i fragmenty listów,
wyjaśnia związek romantycznego modelu miłości z filozofią epoki.
I. Faza przygotowuj ą ca
1. Opowiadanie przez uczniów epizodów z biografii A. Mickiewicza (miłość
do Maryli Wereszczakówny, jej zamąŜpójście za Wawrzyńca Puttkamera, wpływ tych
zdarzeń na Ŝycie Mickiewicza, czas „białego małŜeństwa” Puttkamerowej, po latach
oŜenek poety z Celiną Szymanowską) i Z. Krasi ń skiego (przymus do małŜeństwa z
Elizą Branicką, wieloletni związek z Delfiną Potocką).
2. Sformułowanie celu lekcji i zapisanie tematu.
Przywołujemy cytat z IV cz ęś ci „Dziadów”:
Gdy na dziewczyn ę zawołaj ą : Ŝ ono!
Ju Ŝ j ą Ŝ ywcem pogrzebiono!
Wyrzeka si ę przyjaciół, ojca, matki, brata,
Nawet... słowem, całego wyrzeka si ę ś wiata,
Skoro stan ę ła na cudzym progu!
Pozwólmy uczniom na samodzielne komentowanie tych słów, ale na koniec
zadajmy pytanie o przyczynę tak niechętnego stosunku do małŜeństwa w epoce, która
uwielbiła miłość.
II. Faza realizacyjna
1. Charakterystyka romantycznego modelu miło ś ci na przykładzie fragmentu IV
cz ęś ci „Dziadów” (moŜna teŜ odwołać się do wiedzy uczniów o „Cierpieniach
młodego Wertera”).
Opracowała: Małgorzata Niewiadomska
5
·
Scenariusze lekcji do klasy II szkoły ponadgimnazjalnej.
Romantyczna epistolografia
[...] Kochanek przez sen tylko widzianych mamideł;
Nie cierpi ą c rzeczy ziemskich nudnego obrotu,
Gardz ą cy istotami powszedniej natury,
Szukałem, ach! szukałem tej boskiej kochanki;
Której na podsłonecznym nie bywało ś wiecie,
Któr ą tylko na falach wyobra ź nej pianki
Wyd ę ło tchnienie zapału,
A Ŝą dza w swoje własne przystroiła kwiecie.
Lecz gdy w czasach tych zimnych nie ma ideału,
Przez tera ź niejszo ść w złote odleciałem wieki,
Bujałem po zmy ś lonym od poetów niebie,
Goni ą c i bł ą dz ą c, w bł ę dach nieznu Ŝ ony goniec;
Wreszcie, na pró Ŝ no zbiegłszy kraj daleki,
Spadam i ju Ŝ si ę rzucam w brudne uciech rzeki:
Nim rzuc ę si ę , raz jeszcze spojrz ę koło siebie!
I znalazłem j ą na koniec!
Znalazłem j ą blisko siebie,
Znalazłem j ą !... a Ŝ ebym utracił na wieki! [...]
Grzechy? i prosz ę , jakie Ŝ moje grzechy?
Czyli Ŝ niewinna miło ść wiecznej godna m ę ki?
Ten sam Bóg stworzył miło ść , który stworzył wdzi ę ki.
On dusze obie ła ń cuchem uroku
Powi ą zał na wieki z sob ą !
Wprzód, nim je wyj ą ł ze ś wiatło ś ci stoku,
Nim je stworzył i okrył cielesn ą Ŝ ałob ą ,
Wprzódy je powi ą zał z sob ą !
Teraz, kiedy złych ludzi odł ą cza nas r ę ka,
Rozci ą ga si ę ten ła ń cuch, ale si ę nie sp ę ka!
Czucia nasze dziel ą cej uległe przeszkodzie,
Chocia Ŝ nigdy nie mog ą napotka ć si ę z bliska,
Przecie Ŝ zaw Ŝ dy po jednym biegaj ą obwodzie,
Ła ń cuchem od jednego skre ś lone ogniska. [...]
2. Portrety kochanek i Ŝ on w listach A. Mickiewicza do Maryli i Celiny oraz
Z. Krasi ń skiego do Delfiny Potockiej. Romantyczna opozycja miło ś ci i
mał Ŝ e ń stwa – samodzielna praca uczniów z fragmentami listów.
Pytania do pracy z tekstami:
·
Jak autorzy listów zwracają się do kochanek, a jak piszą do Ŝon lub o Ŝonach?
·
O czym rozmawiają z nimi w listach?
·
Jakie uczucia do kochanek, jakie zaś do Ŝon wyraŜają w swoich listach?
3. Analiza I i II cz ęś ci „Nie-Boskiej komedii” z uwzgl ę dnieniem kontekstu listów.
·
Prześledzenie zdarzeń i zobrazowanie ewolucji w stosunkach małŜeńskich.
Wskazanie kulminującego momentu związku.
·
Konfrontacja postaci Marii i Dziewicy – skrócona charakterystyka
porównawcza.
·
Wyjaśnienie, na czym polega opozycja kochanka – Ŝona i miłość –
małŜeństwo? Uczniowie konfrontują cechy kojarzone przez romantyków
z kochanką i miłością z przypisywanymi Ŝonie i małŜeństwu, np.:
Opracowała: Małgorzata Niewiadomska
6

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin