Obserwacja zachowań - kluczowe jest poznanie potrzeb(1).doc

Niewidzialny nie znaczy: nieszkodliwy

Strona 1 z 2

fot: Sperian Protection

Ze wszystkich naszych zmysłów jesteśmy najbardziej zależni od wzroku i słuchu. Jakkolwiek inne zmysły grają istotną rolę w naszej pracy i odpoczynku, to słuch wydaje się być najważniejszym w kształtowaniu naszej osobowości. Natura nie przewidziała jednak narażania ucha na niszczące działanie wysokiego poziomu hałasu spotykanego w przemyśle. Dlatego utrata słuchu spowodowana hałasem jest rzeczą tragiczną.

Po pierwsze dlatego, że jest możliwe jej uniknięcie, a po drugie dlatego, że w przeciwieństwie do ślepoty czy innej fizycznej ułomności, nie staje się natychmiastowo zauważalna przez otoczenie. Tak więc głuchy nie będąc zdolnym słyszeć, co do niego mówią, bywa niezrozumiany i niewłaściwie oceniany przez innych. Z tego powodu zbyt często to utrudnienie w porozumiewaniu się bywa przypisywane jego głupocie.
Wiele fabryk stosuje dźwiękowe systemy ostrzegawcze, na przykład dla przenoszonych nad głowami ładunków, cofających pojazdów, alarmów pożarowych czy też alarmów o uszkodzeniu. Te sytuacje sprowadzają niebezpieczeństwo na osobę niesłyszącą, oraz na jego kolegów.

Regulacje prawne
Od 2006 r. istnieje Dyrektywa Unii Europejskiej 2003/10/EC dotycząca zabezpieczenia pracowników.  Główne działania wprowadzające dopuszczalne poziomy określone tą dyrektywą są następujące:
(a)    Hałas działający na pracowników:
    - poziom wyższy - 85 dB,
    - poziom niższy - 80 dB;
(b)    Ochrony osobiste: jeżeli działanie hałasu przekracza  poziom niższy, to pracodawca musi udostępnić indywidualne ochrony słuchu dla pracowników;
(c)    Jeżeli poziom hałasu przekracza poziom wyższy, to indywidualne ochrony słuchu MUSZĄ być używane.
(d)    Indywidualne ochrony słuchu powinny być tak dobrane, aby eliminowały ryzyko utraty słuchu, lub redukowały to niebezpieczeństwo do minimum.

Informacja i szkolenie pracowników

Pobierz termometr hałasu

Zrobiono już wiele dobrego w dziedzinie edukacji i szkolenia pracowników, uświadamiając im konieczność ochrony słuchu i wyboru odpowiednich ochron słuchu.
Dyrektywa stanowi, że pracodawca powinien mieć pewność, że pracownicy, którzy są narażeni podczas pracy na hałas równy lub większy niż 80 dB (A) jak i (lub) ich przedstawiciele otrzymali informację i zostali przeszkoleni na temat ryzyka związanego z działaniem hałasu.
Należy w tym miejscu dodać, że szkolenie powinno zawierać naukę prawidłowego zakładania ochron słuchu, w szczególności, jeżeli wybranym rodzajem ochron są zatyczki. Niewiele osób czyta instrukcje, a prawidłowo założone zatyczki to komfort i dobre (skuteczne) zabezpieczenie oraz właściwie (celowo) wydane pieniądze.

Kontrola stanu zdrowia
Dyrektywa podkreśla także, że pracownik narażony na działanie hałasu o wartości (85 dB (A)) powinien mieć prawo do kontroli słuchu przez lekarza lub inną odpowiednio wykwalifikowaną osobę pracującą pod kierunkiem lekarza. Profilaktyczne testy audiometryczne powinny być osiągalne dla pracowników, którzy narażeni są na działanie hałasu na poziomie niższej wartości (80 dB (A)) lub wyższej, jeżeli przeprowadzona ocena oraz pomiary wskazują na zagrożenie zdrowia.
Oczywiście, udostępnienie ochron słuchu jest rzeczą dobrą i pożądaną, ale bez stosowania audiometrii kierownik BHP nie ma możliwości stwierdzenia, czy stosowane zabezpieczenie działa. Realnie rzecz biorąc, jedno z pytań, na które formularz wstępnego badania audiometrycznego powinien dać odpowiedź, to jaki jest sposób spędzania wolnego czasu przez użytkownika ochron słuchu, jako że może on przebywać w czasie weekendów lub wieczorami w środowisku o poziomie hałasu znacznie przekraczającym wielkości spotykane na stanowisku pracy. Strzelanie, motokros, prace domowe lub nawet słuchanie muzyki - to wszystko ma swój udział w uszkadzaniu słuchu, o ile nie są stosowane jego ochrony.

Europejskie uzgodnienia

Pobierz instrukcję zakładania wkładek

Istnieje kilka oczywistych czynników wpływających na to, że obserwujemy wzrost stosowania ochron słuchu
w przemyśle europejskim. Przede wszystkim polityka Unii Europejskiej, wprowadzenie nowych norm dopuszczalnego poziomu hałasu oraz narzucanie prawodawstwa państwom członkowskim. Obserwuje się też zdecydowany wzrost znaczenia dla bardzo ważnego słowa, jakim jest EDUKACJA, która obejmuje kampanie plakatowe, seminaria i dyskusje. Obecnie młoda siła robocza chętniej akceptuje potrzebę ochraniania słuchu oraz generalnie stosowanie wszelkich ochron osobistych, jakkolwiek młodzi ludzie chcą w dalszym ciągu wyglądać dobrze i czuć się komfortowo, tak więc wybór po prostu najtańszych ochron nie spełni swojego zadania.
Po raz pierwszy też kierownicy odpowiedzialni za finanse wykazują rzeczywiste zainteresowanie zapobieganiem wypadkom, jako że wzrost odszkodowań wypadkowych ubezpieczonych powoduje wzrost składek. Na  świecie żądania odszkodowań za utratę słuchu spowodowaną hałasem są obecnie wyższe niż kiedykolwiek, co stanowi (możliwe do wyeliminowania) obciążenie finansowe dla firmy.
Wprowadzenie programu ochrony słuchu w firmie może nie tylko doprowadzić do znacznego zredukowania powodowanych hałasem

Pobierz instrukcję zakładania nauszników

przypadków utraty słuchu, ale również pomóc zwiększyć dochodowość i wydajność firmy, jak również uczynić ją "lepszym miejscem pracy".
Istnieją cztery główne składniki skutecznego programu ochrony słuchu:
- Ścisłe egzekwowanie stosowania ochron, dla przykładu, powinno obejmować noszenie ochron słuchu przez gości oraz kierownictwo, nawet, jeżeli osoby te przebywają w rejonie o podwyższonym poziomie hałasu tylko przez krótki okres.
- Powołanie osoby nadzorującej program ochrony słuchu - niekoniecznie kierownika BHP, ale np. osoby mu podlegającej.
- Aktywna wymiana informacji pomiędzy kierownictwem i pracownikami oraz stałe szkolenie.
- Zapewnienie skutecznych ochron słuchu - nie najtańszych, ale optymalnych dla danych warunków: "słuchawek" lub zatyczek; jednorazowych lub wielokrotnego użytku; wysokiego tłumienia lub dostatecznego (dla danych warunków) tłumienia (ale jednocześnie nie izolujących akustycznie ich użytkownika).
I oczywiście jeszcze jedno ważne słowo: MOTYWACJA. Ale motywacja do czego?
W tym miejscu chciałbym zacytować mojego starego przyjaciela, pułkownika Gasaway'a z armii amerykańskiej, który był przez długie lata starszym audiologiem w amerykańskich siłach powietrznych.
"Nie jest motywującym do noszenia ochron słuchu mówienie, że jest to krytyczne dla osiągnięcia powodzenia działania. Motywacją jest raczej zrozumienie konieczności stosowania ochron jako wkładu w możliwość uniknięcia utraty słuchu spowodowanego hałasem".
Innymi słowy, chcemy, aby ludzie nosili ochrony słuchu nie dlatego, że taka jest polityka firmy, ale dlatego że oni chcą ochronić swój słuch, aby cieszyć się wspaniałym światem dźwięków.

  Dyrektywa 2003/10/WE

David A. Leonard
Specjalista d/s słuchu Sperian Protection. Przewodniczący Brytyjskiej Federacji Bezpieczeństwa Przemysłowego.
Od blisko pięćdziesięciu lat pracujący w przemyśle ochron osobistych, pierwszy wice-prezes Europejskiej Federacji Bezpieczeństwa (European Safety Federation