Ekologia –W1-RJ- 230207 dr hab. inż. Andrzej Doniec prof. PŁ
-W1-
230207
Ekologia
Ekologia zajmuje się materią ożywioną, zależnościami, które decydują o liczebności i rozmieszczeniu gatunków.
Środowisko przyrodnicze:
1) biotyczne – środowisko złożone z organizmów żywych
2) abiotyczne – składające się z elementów nieożywionych
Biosfera – sfera roztaczająca się nad ziemią około 10 km nad powierzchnią i 4 km wgłąb.
Atmosfera – ujednolicony skład 78%
Troposfera – różna długość 5-9 km
Hydrosfera – sfera hipotetyczna, której składem jest woda w różnych stanach skupienia. 70,8% Ziemi pokrywa woda (1,4 mld km3)
Woda – szczególny związek chemiczny. Dla niektórych organizmów stanowi środowisko życia. Jest trwałym związkiem. Cząsteczki wody są niesymetryczne. Między atomami wodoru jest 105º
Asocjacja – łączenie w większe (ok. 6) zespoły
Woda ma bardzo dużą pojemność cieplną:
m-cp = 4,2 kJ/kg
Woda jest bardzo istotnym czynnikiem regulacji klimatu, ponieważ może zmagazynować dużą ilość ciepła. Pochłania więcej ciepła niż odbija.
Gęstość = 1 kg/m3 (przy 20º)
Lód spełnia rolę izolatora (pod jego powierzchnią jest koło 4º), ma on mniejszą gęstość niż woda.
Ilość pary wodnej jest stała w atmosferze, ile się skropli, tyle wyparuje
Źródła pary: parowanie rzek, wód, oceanów, procesy metaboliczne roślin i zwierząt, oddychanie, spalanie
W Polsce zasoby wody na 1 mieszkańca jest ostatnia w europie.
Deszcze na rok w Polsce : 200 km3
Dzięki siłą kapilarnym woda utrzymuje się w glebie.
Energia słoneczna – na równiku 1353 W/m2 (stała słoneczna). Dociera do najwyższych warstw atmosfery. Częściowo jest odbijana, częściowo pochłaniana (w atmosferze 1000 W/m2, przy powierzchni 300 W/m2)
Na całą powierzchnię Ziemi dociera 1780000 TW
Czerwiec
Grudzień
Północna Anglia
187,5 W/m2
21 W/m2
Południowo zachodnia Hiszpania
354 W/m2
104 W/m2
PODSTAWOWE POJĘCIA Z TERMODYNAMIKI:
Układ i jego otoczenie
Układ otwarty – może występować wymiana materii i energii z otoczeniem
Układ zamknięty – możliwa jest wymiana wyłącznie energii z otoczeniem
Układ izolowany – niemożliwa jest wymiana masy i energii z otoczeniem
Litosfera – zewnętrzna warstwa, składa się głównie z produktów utleniania. Skład: Si, Al, Fe, Na, K, Mg, Ca, tlen. Najczęściej są to krzemiany metali lekkich
Minerał – związek chemiczny, który występuje w litosferze
Skała – (pojęcie geologiczne) – składa się głównie z minerałów.
Surowce mineralne – minerały, które można wykorzystać bezpośrednio lub po przeróbce w celach gospodarczych np. żwir.
Kruszce – metale ciężkie i ich związki (także metale szlachetne)
Ruda – złoże
Kopaliny – surowce wydobywane z ziemi
Gleba – są w niej pierwiastki biogenne. Skład: zwietrzelina skalna i składniki organiczne. Wciąż w glebie coś się rozpada, coś syntetyzuje.
Etap 1: zwietrzelina skalna (brak warunków do życia)
§ Gdy występuje dobra temperatura, zaczynają pojawiać się cyjanobakterie zdolne do fotosyntezy. Pozwala to innym organizmom na rozwój
Parametry (zmienne) stanu:
§ Ciśnienie
§ Objętość
§ Temperatura
Stan układu to zbiór wartości chwilowych wielkości, które nazywamy zmiennymi stałymi.
Minnie_